Не варта сеяць насенне вельмі рана — перарослая расада прыжываецца значна горш за тую, якая недарасла. Чым буйнейшая расліна, тым больш праблем узнікае пры яе транспартаванні і высадцы на сталае месца.
Да таго ж перарослая расада значна больш адчувальная да замаразкаў і няўстойлівага вясновага надвор'я. Памятайце: зусім не абавязкова, каб уся расада была аднаго ўзросту. Можна выгадаваць некалькі каліў суперранніх гатункаў перцу і таматаў у вялікіх двухлітровых кантэйнерах, дзе яны будуць адчуваць сябе досыць камфортна. Астатнія пасейце на тры-чатыры тыдні пазней, і клопатаў з імі будзе значна менш. У такім разе вы атрымаеце свежыя плады ўжо да сярэдзіны лета, а асноўны ўраджай — у другой яго палове. Самае падыходзячае месца для вырошчвання расады — на падаконніках з паўднёвага боку ці побач з імі.
Умоўна агароднінныя культуры можна падзяліць на некалькі груп.
Першая група — гэта расліны, якія патрабуюць на пэўным этапе свайго развіцця ніжэйшай тэмпературы навакольнага асяроддзя: 12—15 °С удзень і 6—10 °С у начны час. Да такіх раслін адносяцца розныя віды капусты. Раннія гатункі капусты высаджваюць у адкрыты грунт ва ўзросце 45-50 дзён, а пазнейшыя — ва ўзросце 30 дзён.
Другая група раслін патрабуе ўмеранай тэмпературы: 15—18 °С у дзённы час і 10—15 °С уначы. Да такіх раслін адносяць качанную салату, пекінскую капусту.
Трэцяя група — цеплалюбівыя культуры, для якіх патрэбна тэмпература 18—22 °С у дзённы час і 14—17 °С уначы. Павольней за ўсіх развіваюцца ўсходы перцаў і баклажанаў, таму іх высейваюць за 55—65 дзён да высадкі ў цяпліцу і за 50 дзён — для пасадкі пад плёначныя ўкрыцці. На тыдзень менш патрабуецца таматам: 50—55 дзён для цяпліц і 45 дзён — для плёнкі.
Насенне дыні і кавуна высейваюць прыкладна за 30 дзён да перасадкі на сталае месца, а насенне агуркоў і фасолі — за 20 дзён.
Не варта якасць расады прыносіць у ахвяру яе колькасці. Кволая расада — пакаранне на ўсё лета.
Які выкарыстоўваць грунт?
Самы танны варыянт — сумесь урадлівай садовай зямлі і пяску, але пра гэта трэба было папярэдне паклапаціцца яшчэ з восені. Самы просты — купіць гатовую сумесь.
Добры грунт павінен валодаць наступнымі характарыстыкамі:
— павінен лёгка прапускаць паветра да каранёў раслін;
— быць досыць вільгацяёмістым;
— змяшчаць дастатковую колькасць пажыўных рэчываў, неабходных расліне;
— добра праводзіць цяпло;
— быць бяспечным у плане наяўнасці шкоднікаў і ўзбуджальнікаў розных хвароб.
Класічная праверка якасці грунту — пасеў крэс-салаты. Яна хутка прарастае, лёгка змяняе афарбоўку пры дэфіцыце і лішку ўгнаенняў, лісце лёгка дэфармуецца пры наяўнасці таксінаў.
Аб'ём ёмістасцяў для расады павінен залежаць ад культуры. Капуста, напрыклад, утварае магутныя карані і ў сцябле адкладае, хай невялікі, запас пажыўных рэчываў, а лісце яе ваду расходуе даволі эканомна. Дзякуючы гэтаму яна нядрэнна пачуваецца і добра развіваецца, пасеяная ў параўнальна невялікія ёмістасці. Агуркі і кабачкі хутка растуць, не схільныя рабіць запасы ва ўласных тканках, маюць адчувальную каранёвую сістэму і таму не выносяць цеснаты, прычым ні для наземнай, ні для падземнай частак.
Самыя вялікія кантэйнеры спатрэбяцца, для расады: таматаў і перцу (60—70 дзён ад усходаў) і агуркоў (25—35 дзён). Для іх спатрэбіцца кантэйнер аб'ёмам не менш за 1,5 літра. Для звычайнай ранняй расады таматаў і перцу ад 0,7 да 1 літра, а для пазнейшай — ад 0,3 да 0,5 літра.
У касетах 8x8 см ці 7x7 см высаджваюць толькі раннюю капусту. Познюю вырошчваюць у менш аб'ёмных кантэйнерах (4x4 см і 2,5x2,5 см) ці зусім у скрыні. Цыбуля і сельдэрэй усіх відаў таксама абыходзяцца малым аб'ёмам, таму што на пачатку свайго жыцця вельмі павольна набіраюць хуткасць росту (гэта потым яны наганяюць, разрастаючыся да восені).
Каб расліны ў юным узросце займалі менш месца, іх вырошчваюць з ужываннем пікіроўкі, а для тых, якія горш яе пераносяць, — з перавальваннем. Перавальванне — гэта калі расліны, якія раслі ў маленькіх ёмістасцях (кубіках, касетах) перамяшчаюць з часам у буйнейшыя разам з камяком зямлі, не пашкоджваючы карані.
Ірына ТАМКОВІЧ
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».