За­дан­не на дом: для каго яно?

Спа­чат­ку анек­дот на школь­ную тэ­му.

Тэ­ле­фа­нуе адзін баць­ка школь­ні­ка дру­го­му і пы­та­ец­ца:

— Ты ма­тэ­ма­ты­ку зра­біў?

— Зра­біў! — ад­каз­вае той.

— Дай спі­саць!

Але анек­дот анек­до­там, а ўжо на са­мым пер­шым баць­коў­скім схо­дзе пе­ра­важ­ная боль­шасць пе­да­го­гаў шчы­ра па­пя­рэдж­вае баць­коў пер­ша­клас­ні­каў, што ця­пер ім прый­дзец­ца ву­чыц­ца ра­зам са сва­і­мі дзець­мі.

І гэ­та не прос­та сло­вы...

Ка­лі ра­ней за­да­чай на­стаў­ні­ка з'яў­ля­ла­ся — на­ву­чыць, а асноў­най за­да­чай баць­коў бы­ло, у пер­шую чар­гу, пра­са­чыць за вы­ка­нан­нем дзець­мі сва­іх хат­ніх за­дан­няў, то ця­пер вель­мі час­та на­стаў­ні­кі свя­до­ма да­юць дзе­цям-па­чат­коў­цам та­кія за­дан­ні, якія без да­па­мо­гі баць­коў яны вы­ка­наць не ў ста­не... Бо што ра­біць, ка­лі на ўро­ку на­стаў­ні­кі прос­та не па­спя­ва­юць усё рас­тлу­ма­чыць дзе­цям?!

Але ж ра­ней не­як па­спя­ва­лі! Не па­мя­таю, каб хтось­ці з ма­іх баць­коў ся­дзеў по­бач са мной у час вы­ка­нан­ня хат­ніх за­дан­няў і цярп­лі­ва тлу­ма­чыў тое, што, ка­лі ка­заць шчы­ра, рас­тлу­ма­чыць па­ві­нен быў на­стаў­нік — на пра­ця­гу ўро­ка.

Без­умоў­на, школь­ная пра­гра­ма ста­ла ця­пер больш скла­да­най. Але ж, па-пер­шае, не кож­ны з баць­коў змо­жа вы­кра­іць столь­кі сва­бод­на­га ве­ча­ро­ва­га ча­су, каб га­дзі­ну-дзве (а менш ні­як не атры­ма­ец­ца!) пры­свя­ціць вы­ка­нан­ню хат­ніх за­дан­няў сы­на ці дач­кі. А мно­гія з баць­коў і не за­хо­чуць для ся­бе гэт­ка­га да­дат­ко­ва­га тлу­му...

Не за­хо­чуць, а да­вя­дзец­ца. Бо інакш сын ці дач­ка па­ста­ян­на бу­дуць пры­но­сіць са шко­лы вель­мі ніз­кія ад­зна­кі; не за­сво­іў­шы прой­дзе­ны ма­тэ­ры­ял (а са­ма­стой­на дзі­ця прос­та не ў ста­не бу­дзе гэ­та якас­на зра­біць!), не змо­гуць паў­на­цэн­на за­свой­ваць і на­ступ­ныя тэ­мы.

Але на­ват ка­лі баць­кі вуч­няў-па­чат­коў­цаў пры­муць усё ж на­вя­за­ныя шко­лай «умо­вы гуль­ні» і доб­ра­сум­лен­на пач­нуць кож­ны ве­чар рых­та­ваць ра­зам з дзець­мі хат­нія за­дан­ні, вель­мі хут­ка ўзнік­не дру­гая, не менш сур'­ёз­ная праб­ле­ма.

На­ват ка­лі ты не ма­тэ­ма­тык і даў­но за­быў усе тыя ма­тэ­ма­тыч­ныя фор­му­лы і тэ­а­рэ­мы, то за­дан­ні дру­го­га-трэ­ця­га (а маг­чы­ма, і чац­вёр­та­га) кла­са змо­жаш яшчэ больш-менш пра­віль­на зра­біць і на­ват рас­тлу­ма­чыць ме­ха­нізм ра­шэн­ня. А вось да­лей бу­дзе скла­да­ней... Дак­лад­ней, на­ды­дзе та­кі мо­мант, ка­лі ты ні­чым не змо­жаш да­па­маг­чы свай­му дзі­ця­ці па той прос­тай пры­чы­не, што сам, як той ка­заў, «ні ў зуб на­гой». Зна­чыць, хо­чаш ты ці не, але ў ста­рэй­шых кла­сах дзе­цям тва­ім усё ж да­вя­дзец­ца спраў­ляц­ца са­мім.

А яны не мо­гуць! Не тое што не жа­да­юць — прос­та не мо­гуць! Не пры­ву­ча­ны да гэ­та­га, ін­шы­мі сло­ва­мі! Та­му і ўзні­ка­юць сі­ту­а­цыі, ка­лі вуч­ні, якія бы­лі вы­дат­ні­ка­мі ў па­чат­ко­вай шко­ле (та­му што кож­ны ве­чар та­та ці ма­ма цярп­лі­ва тлу­ма­чы­лі ім усё), у ся­рэд­няй шко­ле рэз­ка зні­жа­юць па­спя­хо­васць. Яно і зра­зу­ме­ла: та­та з ма­май да­па­маг­чы вуч­ню ўжо не ў ста­не, бо са­мі не ра­зу­ме­юць скла­да­на­га ву­чэб­на­га ма­тэ­ры­я­лу, а дзе­ці прос­та не пры­звы­ча­і­лі­ся до­ма пра­ца­ваць са­ма­стой­на. Ня­ма ў іх для гэ­та­га ні ўмен­няў, ні на­вы­каў...

І чыя тут ві­на? Баць­коў? На­стаў­ні­каў?

Вось толь­кі ні ў якім ра­зе не са­міх вуч­няў!

Хі­ба ж яны ві­на­ва­тыя ў тым, што з са­мых пер­шых дзён ву­чо­бы ў час вы­ка­нан­ня хат­ня­га за­дан­ня хтось­ці з баць­коў заў­сё­ды ся­дзеў по­бач? І не прос­та ся­дзеў, а як бы за­мя­няў на гэ­ты час вуч­ню на­стаў­ні­ка, усё пад­ра­бяз­на тлу­ма­чыў і пра­вя­раў зроб­ле­нае?

Але ж ці ві­на­ва­тыя баць­кі ў тым, што з са­мых пер­шых дзён ву­чо­бы хат­нія за­дан­ні дзе­цям па­ча­лі да­ваць неадольныя?

Ды і на­стаў­ні­каў тут цяж­ка аб­ві­на­ва­ціць, бо школь­ная пра­гра­ма на­ват у па­чат­ко­вых кла­сах та­кая, што прос­та не­маг­чы­ма па­спець даць усё, што не­аб­ход­на па тэ­ме, за час уро­ка...

Ней­кае за­мкнё­нае ко­ла атрым­лі­ва­ец­ца!

Не ве­да­ю­чы, якім чы­нам яго мож­на ра­за­рваць, прос­та за­кон­чу гэ­ты свой роз­дум яшчэ ад­ным школь­ным анек­до­там.

Па­ды­хо­дзіць баць­ка да дач­кі, якая вы­кон­вае хат­няе за­дан­не, ней­кі час уваж­лі­ва гля­дзіць у яе сшы­так, по­тым гла­дзіць дач­ку па га­ла­ве і ка­жа:

— Ста­рай­ся, Ма­шач­ка, ста­рай­ся! Вось толь­кі кру­чоч­кі гэ­тыя больш аку­рат­на вы­водзь!

— Гэ­та не кру­чоч­кі, та­та! — ад­каз­вае дач­ка. — Гэ­та ін­тэ­гра­лы!

Ге­надзь АЎ­ЛА­СЕН­КА