Па­пя­ро­выя ці элект­рон­ныя?

 Як хут­ка змя­ня­ец­ца жыц­цё! Прос­та не па­спя­ва­еш да ўсіх гэ­тых пе­ра­мен хоць не­як пры­ста­са­вац­ца...

На­прык­лад, яшчэ га­доў дзе­сяць та­му ма­біль­ныя тэ­ле­фо­ны прад­ме­там рас­ко­шы лі­чы­лі­ся, а за­раз яны — амаль што ў кож­на­га, па­чы­на­ю­чы ледзь не з ясель­на­га ўзрос­ту.

А ўзяць той жа ін­тэр­нэт з кам­п'ю­та­рам! Ды я за­раз без іх жыц­ця свай­го не ўяў­ляю і здзіў­ля­ю­ся, як гэ­та мог ра­ней пі­саць п'е­сы ці пра­за­іч­ныя тво­ры ад ру­кі! Пі­саць, вы­праў­ляць, зноў­ку пе­ра­піс­ваць. І толь­кі по­тым іх на ма­шын­цы пе­ра­дру­коў­ваць (з не­па­збеж­ны­мі пры гэ­тым па­мыл­ка­мі).

А за­раз я ўсё гэ­та раб­лю вы­ключ­на на кам­п'ю­та­ры. Вель­мі зруч­на, на­ват па­мыл­кі кам­п'ю­тар сам вы­яў­ляе і ад­ра­зу ж пад­крэс­лі­вае іх чыр­во­най рыс­кай. Аль­бо зя­лё­най, ка­лі гэ­та прос­та не­дак­лад­насць ней­кая...

Ці ўзяць, на­прык­лад, элект­рон­ныя кні­гі!

Мож­на ку­піць дыск з сот­няй і ты­ся­чай кніг, і гэ­та абы­дзец­ца тан­ней на­ват, чым ку­піць ад­ну па­пя­ро­вую кні­гу ў кні­гар­ні. Ды і дыск без па­трэ­бы, ка­лі за­лез­ці са­мо­му ў су­свет­нае па­ву­цін­не. А по­тым за­пам­па­ваў усё, што трэ­ба, ва ўлас­ны кам­п'ю­тар — і чы­тай на зда­роўе! І столь­кі мес­ца ў ква­тэ­ры ад­ра­зу ж вы­зва­ліц­ца... ды і пы­лу там ку­ды менш ста­не.

А коль­кі дрэў та­кім чы­нам за­ха­ваць мож­на, не пус­ціў­шы іх на па­пе­ру!

А яшчэ пры чы­тан­ні з эк­ра­на мож­на па­вя­лі­чыць шрыфт, на­ват змя­ніць яго, як, да­рэ­чы, і ко­лер.

Праў­да, кам­п'ю­тар (у ад­роз­нен­не ад кні­гі) да­во­лі гру­васт­кая рэч, але ёсць жа і не­вя­лі­кія ноў­тбу­кі. Ёсць, у рэш­це рэшт, і зу­сім ма­лень­кія план­шэ­ты, ку­ды так­са­ма мож­на за­пам­па­ваць столь­кі кніг, што за год не пра­чы­та­еш...

А ўзяць, на­прык­лад, та­кую рэч, як аў­ды­як­ні­гі!

Для лю­дзей з праб­ле­ма­мі зро­ку гэ­та вя­лі­кі плюс, ды і не толь­кі для іх. Ідзеш па ву­лі­цы... ды не прос­та ідзеш, а слу­ха­еш, на­прык­лад, «Ка­пі­тан­скую дач­ку» Пуш­кі­на. Ці «Са­ля­рыс» Ста­ні­сла­ва Ле­ма... тут ужо на свой, як ка­жуць, густ...

Усё гэ­та доб­ра, толь­кі вось ад­но мя­не не­па­ко­іць — лёс па­пя­ро­вых кніж­ных вы­дан­няў. Коль­кі ім яшчэ жыць за­ста­ло­ся пры та­кіх тэм­пах раз­віц­ця элект­рон­ных срод­каў ма­са­вай ін­фар­ма­цыі?

Аб тым, што ў бу­ду­чым элект­рон­ныя кні­гі цал­кам вы­цяс­няць з на­ша­га ўжыт­ку кні­гі па­пя­ро­выя, ка­жуць ужо даў­но. Пы­тан­не толь­кі ў тым, як хут­ка та­кое мо­жа ад­быц­ца...

Да­бі­ра­ю­чы­ся што­дня ра­ні­цай да мес­ца ра­бо­ты на мет­ро, я звяр­нуў ува­гу на тое, як мно­га лю­дзей у час па­езд­кі ба­вяць час за чы­тан­нем. Пры­чым амаль усе яны чы­та­юць элект­рон­ныя кні­гі, і рэд­ка хто па­пя­ро­вую.

Яно і зра­зу­ме­ла: чым браць з са­бой таў­шчэз­ны кніж­ны том, лепш усё гэ­та за­пам­па­ваць у то­нень­кі план­шэт. Ды ту­ды ўсё мож­на за­пам­па­ваць: пад­руч­ні­кі, ву­чэб­ныя да­па­мож­ні­кі, кла­сі­ку, су­час­ную лі­та­ра­ту­ру роз­ных жан­раў...

Ні­бы­та і ра­да­вац­ца трэ­ба, што лю­дзі па-ра­ней­ша­му лю­бяць чы­таць... Але штось­ці пе­ра­шка­джае гэ­та­му ра­да­вац­ца. Не­як крыўд­на ста­но­віц­ца за ста­рую доб­рую па­пя­ро­вую кні­гу. Тым больш, што і сам пісь­мен­нік. Ня­даў­на вось чар­го­вая кні­га вый­шла. Па­пя­ро­вая, як і ўсе па­пя­рэд­нія...

Але ж пра­грэс, як ка­жуць, не спы­ніць. Вось ужо і ў шко­лы ідуць элект­рон­ныя пад­руч­ні­кі... І не трэ­ба бу­дзе дзе­цям згі­нац­ца пад ця­жа­рам дзя­сят­ка кніг на кож­ны школь­ны дзень. Па­лёг­ка, ды яшчэ якая!

Элект­рон­ныя пад­руч­ні­кі, элект­рон­ныя дзён­ні­кі... Ды і сшыт­кі так­са­ма хут­ка элект­рон­ны­мі ста­нуць. А за­мест руч­кі ці, ска­жам, алоў­ка — кла­ві­я­ту­ра... За­ад­но і праб­ле­ма дрэн­на­га по­чыр­ка цал­кам зды­ма­ец­ца...

Толь­кі вось як гэ­та ада­б'ец­ца на зро­ку на­шых дзя­цей? Ка­лі і за­раз так шмат блі­за­ру­кіх ся­род школь­ні­каў, то та­ды, на­пэў­на, ву­чань без аку­ля­раў му­зей­най рэд­кас­цю ста­не...

Як і са­ма па­пя­ро­вая кні­га...

Ці, мо­жа, я за­над­та згу­шчаю фар­бы? Бо і тэ­ат­ру прад­каз­ва­лі хут­кае знік­нен­не яшчэ ў са­мым па­чат­ку ХХ ста­год­дзя, пас­ля з'яў­лен­ня кі­не­ма­то­гра­фа і кі­на­тэ­ат­раў. А по­тым, з раз­віц­цём тэ­ле­ба­чан­ня, ві­дэа­апа­ра­ту­ры і ін­тэр­нэ­ту, гэт­кія ж ве­шчу­ны і пра­ро­кі прад­ра­ка­лі хут­кую смерць ужо са­мім кі­на­тэ­ат­рам...

І што?

Тэ­ат­ры (і дра­ма­тыч­ныя, і опер­ныя) на­род як на­вед­ваў, так і пра­цяг­вае на­вед­ваць, хоць ку­ды там тэ­ат­раль­ным пад­мост­кам да кам­пью­тар­ных «на­ва­ро­таў» у су­час­ных філь­мах! І кі­на­тэ­ат­ры змаг­лі ад­ста­яць сваё мес­ца пад сон­цам, пры­ста­са­вац­ца, пе­ра­тва­рыц­ца ў 3D... і на­ват 5D...

Дык, мо­жа, і па­пя­ро­вая кні­га здо­лее за­ха­вац­ца, знай­шоў­шы сваю ні­шу? Тут як у му­зы­цы: ка­мусь­ці па­да­ба­ец­ца су­час­ная поп-му­зы­ка, а ка­мусь­ці больш да­спа­до­бы опе­ра ці ба­лет.

Так і з кні­га­мі. Элект­рон­ныя — для шы­ро­ка­га ўжыт­ку, па­пя­ро­выя — ра­ры­тэт, пры­кме­та вы­со­кай куль­ту­ры іх ула­даль­ні­ка. І, зра­зу­ме­ла ж, гэ­та бу­дуць не тан­ныя кніж­кі ў мяк­кіх вок­лад­ках, а пры­го­жа аформ­ле­ныя, да­ра­гія фа­лі­ян­ты...

Вось толь­кі б і ў бу­ду­чым лю­дзі на­бы­ва­лі гэ­тыя шы­коў­ныя кні­гі, у пер­шую чар­гу, для чы­тан­ня, а не прос­та для та­го, каб па­ста­віць аку­рат­на на па­лі­чку і час ад ча­су дэ­ман­стра­ваць гас­цям і зна­ё­мым пры­го­жа аформ­ле­ныя вок­лад­кі.

Ге­надзь АЎ­ЛА­СЕН­КА