96-гадовая бабуля Марыя, адзіная жыхарка вёскі Бондарава Шумілінскага раёна, трымае карову, робіць з малака смятану, сыр... Гэта насамрэч унікальная жанчына, якая ў свае гады чытае без акуляраў, добра чуе, ды і памяць яе не падводзіць. Яна з задавальненнем мыецца ў лазні, сама падтрымлівае парадак. Наконт «рэцэпту», як доўга пражыць і нікому не стаць абузай, Марыя Андрэеўна Баранава кажа, што трэба працаваць, не шкадуючы сіл, і не піць спіртное. Вось, бадай, і ўсё.
Пра гэтую двойчы прабабулю мне расказалі ў Шумілінскім райсавеце. На жаль, вясковая моладзь у век інтэрнэту неахвотна трымае жывёлу. Маўляў, прасцей у краме тое ж малако купіць, або ў гаспадароў, якія кароў трымаюць. Пажылыя ж адмаўляюцца ад утрымання рагатых, свінак і іншай жывёлы з-за таго, што ўжо сілы не тыя...
— Вядома, і колькасць насельніцтва памяншаецца. — Гэта таксама адбіваецца на памяншэнні прыватнага статка... Наша Марыя Андрэеўна Баранава, упэўнена, сапраўдная рэкардсменка сярод тых гаспадынь у краіне (а можа, і ва ўсёй Еўропе), якая трымае карову. Бабуля нарадзілася ў 1918 годзе. Мне расказвалі, што яна даяркай шмат гадоў адпрацавала. І цяпер без каровы не можа, — расказвае Ірына Новікава, старшыня Шумілінскага раённага Савета дэпутатаў.
Вырашылі разам наведаць паважаную малочніцу. Па дарозе да яе дома завіталі ў сельсавет.
— Марыя Андрэеўна жыве фактычна адна ў вёсцы Бондарава, але да яе штодня прыязджае сын. Сацыяльны работнік наведваецца. Так, яна трымае карову, толькі не здае дзяржаве малако, бо робіць з яго смятану і сыр, — расказвае Таццяна Дзятлава, старшыня Каўлякоўскага сельскага Савета.
Таццяна Анатольеўна паказала пагаспадарчую кнігу, дзе змешчана інфармацыя пра пенсіянерку. У тым ліку адзначаны дата нараджэння пенсіянеркі (1 ліпеня 1918 года), а таксама, што яна трымае 1 карову.
Калі прыехалі да бабулі, высветлілася, што кароўка яе ацялілася літаральна за дзень да нашага візіту. Таму ў дакуменце трэба будзе зрабіць папраўку.
— Я ж скончыла пяць класаў і ўсё жыццё кароў даіла. І ў Бешанковіцкім раёне, дзе нарадзілася (у вёсцы Асавец), і тут — у вёсцы Караліна. Пасля таго, як на пенсію выйшла, яшчэ гадоў дзесяць на ферме адпрацавала. Даіла каля дваццаці кароў, вядома, уручную: па тры разы штодня — летам, два разы — зімой. Паглядзіце, якія ў мяне рукі — немагчыма пальцы разагнуць, — расказвае пенсіянерка.
Яна з гонарам распавяла і пра сваю цяперашнюю карову па мянушцы Красуля, якая ў чацвёрты раз ацялілася. Красуля (бачыў сам) насамрэч прыгажуня. Відавочна, што яе добра даглядае гаспадыня. У стойле не пахне гноем, усё ў ідэальным парадку.
— Сын у мяне добры. Ён у Бешанковічах жыве, але прыязджае, дапамагае мне ва ўсім. Яму ўжо за 70, але ж ён для мне дзіця. Дзве дачкі ў сына, ён ужо прадзед. А я — прапрабабуля, — кажа Марыя Андрэеўна.
Моладзь да яе прыязджае перыядычна, і яна ад душы частуе іх і адорвае гасцінцамі.
— Малака трэба, смятаны трэба! Шэсць курэй у мяне, але яйкі не ем. Усё ім і аддаю, бо куды дзяваць? Пенсію ж атрымліваю добрую — больш за 4 мільёны рублёў. Сыну даю — ён мне купляе нешта ў аўталаўцы: тут да мяне адной аўталаўка прыязджае.
На апетыт бабуля таксама не скардзіцца, на «дыетах» не сядзіць.
— Ды ўсё я ем! І пельмені люблю, і катлеты. Агуркі мне падабаюцца, але калі вельмі салёныя, тады непакоіць падстраўнікавая залоза. Страўнік таксама ўжо не той... Праўда, як працаваць на ферме перастала, мне хацелі «батарэйку» ў сэрца ўставіць (расказвае пра кардыястымулятар. — Аўт.). Браліся зрабіць гэта ў мінскім навукова-даследчым інстытуце. Але ўрач знайшоўся добры ў Бешанковічах. Сам мяне і вылечыў. Лекі я асабліва ніколі не ўжывала. Цяпер вось карвалол, валідол, ды і ўсё... А, яшчэ «Мезім»... Як яго? «Фортэ». Але вельмі рэдка. Ну яшчэ і но-шпу. Ад галаўнога болю нічога не п'ю. Віно — і раней не піла многа, і цяпер не хачу, — здзіўляе нас пенсіянерка.
Яе бацькі пражылі каля 90 гадоў, іх бацькі — таксама. Але пад 100 гадоў — такога не было ў іх сям'і.
Ці верыць яна ў Бога? Сказала, што так.
— Толькі не разумею, за што мне Бог столькі гадоў даў? Мусіць, чарга яшчэ не дайшла да смерці, — разважае доўгажыхарка.
Мы пажадалі ёй здароўя, падзякавалі за тое, што падзялілася з намі сваёй чыстай энергетыкай. Дамовіліся, што запросіць нас на 100-гадовы юбілей. На развітанне яна нас перахрысціла. Асабіста мне падалося, быццам перахрысціў анёл: з'явілася адчуванне лёгкасці і разуменне таго, што ў жыцці мы шмат часу трацім на мітусню. А каштоўнасць яго, жыцця, — у здароўі, у тым, каб да канца сваіх дзён не страціць розум, памяць. І, напэўна, яшчэ і ў тым, каб пасля смерці пра цябе ўспаміналі як пра чалавека, які не скардзіўся на жыццё...
Аляксандр ПУКШАНСКІ.
Фота аўтара.
Шумілінскі раён
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Актрыса НАДТ імя М. Горкага — пра шлях да сцэны і натхненне.
Тата і мама — два самыя важныя чалавекі ў жыцці кожнага дзіцяці.