Вельмі часта ў пладовым садзе можна заўважыць, што амаль на кожным дрэве пачарнела і патрэскалася кара. Прычыны пашкоджання могуць быць рознымі. Называюцца такія адслаенні некрозамі.
Калі такіх плям няшмат, дрэва спраўляецца з захворваннем, працягваючы расці і пладаносіць. Але калі некрозы зоймуць вялікія плошчы, дрэва можа засохнуць.
Адна з самых распаўсюджаных прычын захворвання — пашкоджанне кары марозам. Праяўляецца яно не адразу, часам гэта адбываецца на другі ці трэці год. Але можа быць і іншая прычына — кантакт з гербіцыдамі або ўзбуджальнікамі хвароб.
Дастаткова ўсяго толькі маленькай ранкі, каб туды трапілі ўзбуджальнікі грыбковых захворванняў — і тады плошча пашкоджання кары абавязкова будзе павялічвацца. Часцей за ўсё не могуць супрацьстаяць такой бядзе дрэвы, якія растуць на беднай глебе, не атрымліваюць дастатковага догляду.
Пашкоджанне маразамі і зімовы сонечны апёк з'яўляюцца прычынамі ўзнікнення ран на кары дрэў.
Апёк можа адбыцца ў зацішныя зімовыя і сонечныя дні, калі яркія прамяні трапляюць на ствалы дрэў. І хоць такіх дзён у нас зімой бывае мала, апёкі ўсё ж здараюцца. Прырода іх даволі простая: там, куды трапляюць прамяні, кара адтае, а на ценявым баку застаецца ў замарожаным стане. Часам розніца тэмператур на гэтых участках можа складаць да васьмі градусаў. Але зімовае сонца свеціць нядоўга. І калі адбываецца адваротнае астуджванне, кара пашкоджваецца. Плямы ад зімовых апёкаў звычайна размяшчаюцца з паўднёва-заходняга боку ствала.
Пашкоджанні раннімі маразамі адбываюцца, калі дрэвы ў сілу нейкіх прычын не паспелі прайсці працэс падрыхтоўкі да зімы, так званай загартоўкі.
Што разумеецца пад гэтым працэсам?
Пры скарачэнні светлавога дня і зніжэнні тэмпературы паветра, як вядома, запавольваюцца ўсе жыццёвыя працэсы ў дрэвах, яны перастаюць расці. Загартоўка пачынаецца з верхавін парасткаў у кроне дрэў і заканчваецца ўнізе ствала і каранях. Калі дрэва не паспела прайсці гэты працэс да маразоў, з'яўляюцца раны на ствалах, а часам і на верхавінах.
Спецыялісты падкрэсліваюць, што ўзмоцненае падмярзанне пладовых дрэў і кустоў можа ўзнікаць з-за багатага выкарыстання азотных угнаенняў, празмерных паліваў, вільготнай і цёплай працяглай восені, засухі падчас вегетацыі, пашкоджання хваробамі і шкоднікамі.
Як правіла, часцей і мацней пашкоджваюцца зусім маладыя і вельмі старыя насаджэнні.
Калі вы заўважылі пашкоджанні, ужо ў сакавіку іх трэба выразаць, абеззаразіць і старанна замазаць. Звычайна раны дэзынфіцыруюць пры дапамозе раствору меднага купарвасу, а затым замазваюць садовым варам.
А ўвогуле, для таго, каб пазбегнуць сонечных апёкаў і каб не патрэскалася кара яблыні або грушы, неабходна штогод увосень бяліць штамбы і ніз шкілетных сукоў дарослых дрэў растворам вапны з глінай або каравяком з вадой.
Ірына Тамковіч
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».