Трапіць на мора ўлетку мараць многія студэнты. І некаторыя з іх, не марнуючы часу, «забіваюць некалькі зайцоў» адным махам: адначасова праходзяць практыку, зарабляюць грошы і адпачываюць на чарнаморскім узбярэжжы. Прынамсі, так трэці год запар праводзілі летнія і восеньскія месяцы студэнты — важатыя педагагічнага атрада «Белая Русь». Пра свае ўражанні ад працы ў санаторна-аздараўленчым цэнтры «Залаты колас», які размясціўся ў пасёлку Новаміхайлаўскі за 40 кіламетраў ад Туапсэ, «Чырвонцы» распавялі студэнтка Мінскага дзяржаўнага лінгвістычнага ўніверсітэта Анастасія ШЭЛЯГ і чацвёртакурсніца Акадэміі кіравання пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь Вікторыя РУСАК.
[caption id="attachment_67650" align="alignnone" width="600"] Творчае пераўвасабленне атрада.[/caption]
Анастасія вучыцца на пятым курсе па спецыяльнасці «выкладчык замежных моў: нямецкай і англійскай». Для яе праца з дзецьмі ўжо не новая, бо, пачынаючы з трэцяга курса, усе студэнты яе профілю праходзяць педагагічную практыку ў беларускіх летніках. «Мне патэлефанавалі з БРСМ і прапанавалі працу ў «Залатым коласе», — распавядае Анастасія. — Я была не супраць паехаць да мора — каму не хочацца пазагараць? А яшчэ вабіла добрая магчымасць паспрабаваць сябе ў ролі важатай з дзецьмі іншай краіны».
Вікторыя ўжо чацвёрты год бавіць летнія канікулы, працуючы важатай. Будучы юрыст пачынала з лагера «Брыганціна», і ёй настолькі спадабалася важацтва, што летам яна далучылася да педагагічнага атрада «Белая Русь».
— Пасля лагера цябе доўгі час не пакідае пачуццё эйфарыі. А педагагічны вопыт, па-мойму, цікавы ўсім жанчынам, — тлумачыць Вікторыя свой выбар.
І ўсё ж толькі жадання паехаць да мора і зарабіць — недастаткова. Будучыя важатыя абавязкова праходзілі падрыхтоўчыя трохдзённыя курсы: слухалі лекцыі педагогаў, самі рыхтавалі сцэнарыі мерапрыемстваў. Сапраўдным выпрабаваннем сталі змадэляваныя праблемныя сітуацыі. Што рабіць, калі дзіця ўцякло за тэрыторыю санаторыя? Рэагаваць трэба было імгненна. Затое такая трэніроўка пасля дапамагла ў рэальных надзвычайных сітуацыях.
Педагагічны атрад «Белая Русь» — гэта «зборная» студэнтаў з усіх ВНУ, усяго каля 50 чалавек. Бралі тых, хто ўжо меў вопыт працы з дзецьмі.
— Насамрэч, спецыяльнасць не мае значэння, — дзеліцца назіраннямі Вікторыя, якая вучыцца па спецыяльнасці «дзяржаўнае кіраванне і права». — Знайсці агульную мову з дзецьмі было лёгка і «тэхнарам», і хлопцам-фізрукам з Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта фізічнай падрыхтоўкі: яны «жыўчыкі», а дзеці такіх любяць.
...У важатых быў выбар — працаваць адну альбо дзве змены. Дзяўчаты вырашылі ўзяць поўную нагрузку.
— У першую змену я працавала з малымі дзецьмі ад 6 да 10 гадоў, а ў другую ў мяне былі дзеці з дзетдамоў і прытулкаў ад 8 да 12 гадоў, — распавядае Анастасія. — Гэта было псіхалагічна цяжка. Калі сустракаешся з дзіцем, у якога няма бацькоў, трэба правільна сябе паставіць. Першыя дні такое дзіця да ўсяго прыглядаецца, а пасля разумее — ніхто не будзе яго караць за дрэнныя ўчынкі і крычаць таксама. Па-першае, нам гэта забаронена, па-другое, гэта непедагагічна. І пачынаецца... Дзеці крадуць, збягаюць з атрада ці нават за тэрыторыю. І ўсё ж мы паразумеліся ўжо ў першы дзень — іначай было б зусім цяжка. Штодня праводзіла размовы з усім атрадам. Усаджвала ўсіх і казала: «Я ведаю, што знікла такая рэч, яе трэба вярнуць». А ў канцы дня яна вярталася да гаспадара. Але гэта былі адзінкавыя выпадкі, даволі часта дзеці проста забываліся, куды хавалі свае «скарбы».
[caption id="attachment_67649" align="alignnone" width="600"] Насця і Віка.[/caption]
Цяжка было і таму, што на ўвесь атрад (а гэта 30 дзяцей) было толькі два важатыя. У Беларусі атрадам з 42 дзяцей кіруюць чатыры важатыя. Акрамя таго, Анастасія губляла шмат часу, каб заслаць за дзецьмі ложкі, прыбраць у пакоі — гэта таксама абавязак важатага, бо малыя дзеці звычайна не прывучаны прыбіраць за сабой.
У важатых быў адзін дзень адпачынку на тыдзень. Студэнты праводзілі яго ў паездках па Сочы, Туапсэ, Геленджыку, па ўзбярэжжы мора і... Рыхтаваліся да працоўных будняў. Увогуле, дні былі насычаныя, і, па прызнанні Насці, па начах ім было не да забаў: і дзеці, і важатыя моцна спалі. А восьмай раніцы — пад'ём, а адзінаццатай вечара — адбой. Заўжды ўвечары трэба было падрыхтаваць песню альбо танец ці плакат. Рабілася ўсё хутка, затое было цікава. Акрамя таго, важатыя былі яшчэ і настаўнікамі ў школе, таму даводзілася сядзець і рыхтавацца да ўрокаў. Анастасія выкладала матэматыку для ўсіх класаў, ёй шмат чаго трэба было аднавіць у памяці. Школа была незвычайная: заняткі былі кароткія — па 25 хвілін, а ў класе — па 24 чалавекі. Аднак галоўнае ўражанне ад лагера пакінулі дзеці.
— Расійскія дзеці вельмі адрозніваюцца ад беларускіх, — адзначае Анастасія. — Нашы паслухмяныя: ім дастаткова адзін раз сказаць, і яны будуць цябе слухаць увесь урок. А расійскім можна хоць дзесяць разоў казаць, яны пару хвілін будуць цябе слухаць, а пасля зоймуцца сваімі справамі. Мне падалося, быццам яны вырваліся з турмы на свабоду і таму вольныя рабіць усё, што ім захочацца.
Вікторыя з гэтым меркаваннем не згодная. На яе думку, усе дзеці аднолькава добрыя, проста трэба ўмець знайсці да іх правільны падыход. Яна была важатай у старэйшай узроставай групе.
— Люблю даваць дзецям поўную свабоду, але і патрабую ад іх значна больш, — прызнаецца дзяўчына. — Ёсць арганізацыйны перыяд — гэта першыя тры дні, калі трэба трымаць жорсткую дысцыпліну. Тады змена пройдзе на «ўра». Дзеці з «групы рызыкі», па маіх назіраннях, у некаторых жыццёвых пытаннях больш адказныя, чалавечныя. Напрыклад, ні разу не было такога, каб яны «падстаўлялі» іншых. Стараюся, каб яны навучыліся падчас змены чамусьці пазітыўнаму. Мая мэта як важатай — стварыць добры калектыў.
Дзяўчатам заплацілі па 6 тысяч расійскіх рублёў — па беларускіх мерках гэта добра, бо ў нас важатыя зарабляюць значна менш — па 700-800 тысяч беларускіх. Але грошы — не самамэта для студэнтак.
— З лагера я заўжды вяртаюся іншым чалавекам, — прызнаецца Вікторыя. — Ад дзяцей набіраешся адкрытасці, непасрэднасці і цудоўнай энергіі. Дарэчы, наша знаёмства з імі адной зменай у лагеры не заканчваецца. Трымаем сувязь праз сацыяльныя сеткі. Мы неяк ездзілі ў госці ў Саратаў — сабралася пятнаццаць дзяцей. Зараз яны збіраюцца прыехаць у Мінск. І з важатымі мы таксама сустракаемся. Карацей, важацтва — гэта назаўжды. Паехалі разам з намі!
Вікторыя збіраецца ў лагер і на наступнае лета. Анастасія хоча паспрабаваць папрацаваць са старшымі дзецьмі. Для сябе яна адзначыла, што практыка ў педатрадзе зрабіла яе больш цярплівай. Ёсць над чым папрацаваць!
Кацярына РАДЗЮК.
Фота Надзеі БУЖАН і з архіва.
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».