Жанр «ню» ад сотні жывапісцаў
У Цэнтры сучасных мастацтваў адкрылася выстава «Авантура» калекцыі мастака, музыкі і кінарэжысёра Андрэя Плясанава. Назва стала спалучэннем слоў «авангард» і «аголеная натура». Каля 110 твораў 55 беларускіх авангардыстаў змясцілася ў залах цэнтра. Як яны ствараліся? Па заказе ці просьбе самога калекцыянера, за палатно з фарбамі ці за настойлівы паўгадовы ціск з бутэлькай гарэлкі. Усе карціны (немагчыма проста сказаць «экспанаты» — творы!) маюць агульную тэму — аголеная жаночая натура — і агульны фармат 60х70 і 70х60. Адкрыццё адбылося 28 студзеня з песнямі самога калекцыянера пад гітару і саксафон.
«Аднойчы Андрэй запрасіў нас у госці, быццам на кубак гарбаты, у аднапакаёвую хрушчоўку, ведаеце, без дзвярэй... а на сценах дыван, гэта значыць аднаго фармату работы мастакоў нашага пакалення, якіх то бралі на выставы, то не бралі, што было часцей. І раптам такая адкрытасць — у гэтым была нейкая арганіка, выклік, прызнанне і смелы крок. Дзіўная кватэра, у якой усе карціны віселі цесна-цесна — збор часу, нашага часу, таго, з чым мы жылі, чым мы былі заклапочаныя, што мы хацелі бачыць», — распавяла пра «першае знаёмства» з калекцыяй мастацтвазнаўца, дырэктар аўтарскай канцэптуальнай галерэі «Брама» Ларыса Фінкельштэйн.
Калекцыя Андрэя Плясанава ў такім маштабе апошні раз выстаўлялася ў 1992 годзе, таму ўбачыць закрытыя ад шырокага кола гледачоў творы тым больш каштоўна.
Дырэктар Цэнтра сучасных мастацтваў Наталля Шаранговіч адкрываючы, прадставіла выставу: «Мы ўсе цудоўна ведаем, што авангард у нас ёсць. Хацелася б сказаць, што ён у нас самы разнастайны, тэмы, якія ўзнімалі мастакі, — таксама розныя. Самыя прыгожыя цёплыя пачуцці былі ім не чужыя. А звычайна якія гэта пачуцці? Безумоўна, да жанчыны. Кожны з прадстаўленых мастакоў, сярод якіх ёсць сапраўды легендарныя імёны, — таленавіты, мае свой почырк, стыль. Усе яны сказалі сваё слова пра жанчыну, яе прыгажосць, яе цела — вечную тэму, якую ўзнімалі творцы і ў XІV, і ў XVІ, і ў XІX стагоддзях. Магчыма, таму што яна сапраўды блізкая мастацтву. З другога боку, жанр «ню» — вельмі складаны: малюючы аголенае жаночае цела, мастак як бы павінен быць менш шчырым, ведаць мяжу, каб не перайсці ад нейкай пяшчотнасці да рэчаў, што мы маглі б не прыняць. Тут прадстаўлены па-сапраўднаму прафесійныя аўтары — жанр «ню» ў розных ракурсах, з розных пунктаў гледжання.
Былі агучаны мары пра тое, што збор Андрэя Плясанава можа стаць асновай і пастаяннай экспазіцыяй аднаго з будучых беларускіх музеяў. Так, беларускі авангард, выбітная з'ява і час у айчынным мастацтве, мог бы стаць цэнтрам тусоўкі сучаснага мастацтва, музеем, галерэяй — нам ёсць што паказаць. «Усе вялікія музеі пачыналіся з прыватных калекцый», — нагадаў мастацтвазнаўца, дырэктар Заслаўскага музея-запаведніка Мікалай Паграноўскі. Андрэй Плясанаў з гумарам сказаў: «Не дачакаецеся!» — на што Мікалай Паграноўскі безапеляцыйна парыраваў словам «Дачакаемся» і дадаў: «На нашых вачах Андрэй са «збірацеля» пераўтварыўся ў калекцыянера — гэта вельмі прыемна. Спачатку ён збіраў усё, што мог сабраць, потым пачаў прапускаць карціны праз сіта».
Так стваралася калекцыя, паскорана ладзілася выстава ў Цэнтры сучасных мастацтваў, з больш чым сотняй выдатных карцін экспазіцыя прапанавалася гледачу. Тут можна ўбачыць творы Сяргея Малішэўскага, Уладзіміра Кожуха, Артура Клінава, Віктара Ціханава, Адама Глобуса, Дзмітрыя Сурыновіча, Віталя Чарнабрысава, Вольгі Сазыкінай, Людмілы Русавай і іншых.
Праз авангард выставы можна прасачыць, як асобны з тых 110 талент праз свае вочы, суб'ектыў, унутраны свет, адносіны з навакольным светам і колерам, прафесійныя магчымасці можа працаваць з трапяткой і патрабавальнай тэмай аголенай натуры. Што ён можа гэтым сказаць, якія пачуцці перадаць і кім для яго паўстае жанчына, — можна адчуць на выставе «Авантура», якая працягнецца па 8 сакавіка.
Ірэна КАЦЯЛОВІЧ
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».