Што можна было знайсці на велікодным кірмашы ў Гродне

На цэнтральную плошчу горада — Савецкую — з'ехаліся майстры з усёй вобласці — кожны са сваімі традыцыйнымі вырабамі. Таму наведвальнікам было з чаго выбіраць. Нехта спрабаваў навучыцца роспісу яек. Многія падыходзілі да майстра-ганчара. Хтосьці прыцэньваўся да кошыкаў і сувеніраў. Мне ж хацелася купіць велікодны куліч. Гэта атрымалася не адразу.

Прызнацца, многае на кірмашы выклікала захапленне. Па-першае, майстрыхі-ткаллі. Яны не проста дэманстравалі свае вырабы, але прывезлі нават ткацкія станкі, за якімі і працавалі. Хто цікавіўся, тлумачылі, як гэта робіцца. Напрыклад, з Лідчыны прывезлі традыцыйныя белаўзорыстыя вырабы, з Ваўкавыска — двухнітковыя. Можна было палюбавацца прыгожымі посцілкамі, ручнікамі, саматканымі палавікамі. Як аказалася, абодва раёны прадстаўляюць свае элементы нематэрыяльнай культурнай спадчыны, якія занесены ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей. Тут адрадзілі самабытнае майстэрства і яго развіваюць.

Майстар Яніна Ігольская заўважыла, што вялікі попыт на палавікі, нават не паспяваюць ткаць. За 1 метр прасілі 15 рублёў. Ручнікі значна даражэйшыя — 40—70 рублёў. Купляюць у асноўным на вяселле.

Непадалёку заўважаю майстар-клас па авалоданні тэхнікай «драпанкі». Метадыст Вольга Сліж з Мастоў паказала, як можна зрабіць прыгожы ўзор на ўжо пафарбаваных яйках. Быццам, і не складана — надрапаць на чырвонай шкарлупіне нешта асаблівае. Але лепш спачатку зрабіць эскіз алоўкам.

Велікодныя яйкі былі прадстаўлены ў розных тэхніках. Напрыклад, з бісеру. Такія каштавалі ад 15 да 50 рублёў.

Яшчэ звярнула ўвагу на дэкаратыўныя даволі вялікія, чорнага колеру, яйкі, інкруставаныя саломкай. Некаторыя былі ўпрыгожаны нават вышыўкай, кветкамі з тасьмы, элементамі вязання.

Кожны раён па-свойму падаў велікодныя атрыбуты. І невыпадкова, бо гэта яшчэ і конкурс. Дырэктар абласнога метадычнага цэнтра народнай творчасці Ірына Дземянчук паведаміла, што ацэньваецца велікодны кошык, калекцыя яек, пано, паштоўка і печыва.

У выніку найлепшую калекцыю велікодных яек сабрала Марына Савіцкая з Ліды, найлепшы кошык для велікоднага стала сплялі Ірына Юшкевіч і Вольга Вайтовіч з Мастоў, самае прыгожае печыва прадставіла Ларыса Мудрацова са Слоніма, вербы зрабіла Дамініка Кавалёнак з Гродна, велікодныя пано і паштоўку добра аформілі Святлана Кудаш і Ірына Пекар з Ваўкавыска.

Але ж вернемся да галоўнай мэты — пакупкі велікоднага куліча. Аказалася, што зрабіць гэта не так проста. Прадстаўлялі свае кулінарныя вырабы некалькі раёнаў. І кулічы там разабралі вельмі хутка. Але ўсё ж удалося купіць прыгожы каравайчык, з кветкамі і птушкамі. Спяклі яго слонімскія каравайшчыцы ў сапраўднай печы. Такія караваі выпякалі са старажытнасці, таму традыцыя слонімскіх майстрых увайшла ў спіс гісторыка-культурнай спадчыны. Яны славіліся выпяканнем абрадавых, у тым ліку вясельных, караваяў.

Дарэчы, на кірмашы былі прадстаўлены дзевяць носьбітаў нематэрыяльнай спадчыны Гродзеншчыны. У іх ліку — пісанка з Сапоцкіна.

Станіслаў Іванавіч расказаў, што больш за 40 гадоў піша велікодныя пісанкі. Гэтай справе навучыў яго родны дзядзька. Зараз традыцыі ўзнавілі і ўжо многія пачалі распісваць яйкі па старых рэцэптах. Для афарбоўкі трэба паўтара месяца настойваць на вадзе з воцатам кару вольхі і дуба, іржавае жалеза. Яйкі тады атрымаюцца чорнага колеру, і на іх воскам наносіцца ўзор. Звычайна ў мяне хапае часу толькі на тое, каб пафарбаваць яйкі ў цыбульных шалупінах. Але пачаць ніколі не позна. З такімі думкамі і працягвала вандроўку па кірмашы.

Трэба сказаць, што плошча Савецкая, якая раней мела назву Рыначнай, па сутнасці цяпер такой і з'яўляецца. Бо гэта традыцыйнае месца свят і кірмашоў, дзе можна набыць творы сучасных рамеснікаў. Скарысталася выпадкам і я, набыўшы некалькі гліняных збаноў, танных і вельмі прыгожых.

На кірмашы праводзіў майстар-клас ганчар Яўген Мацяшук з Воранава. Ён размясціўся на плошчы са сваім ганчарным колам, на якім ужо стаяла некалькі «свежых» вазачак. У яго набыла гліняную птушку-свістульку з прыемным гукам.

Вядома ж, не магла прайсці міма славутых сапоцкінскіх пончыкаў, купіла хіба 7 ці 8. Яшчэ і гаспадыня пачаставала. Можна сказаць, што вандроўка прайшла ўдала. Вярнулася не з пустымі рукамі. Да таго ж пазнаёмілася з сапраўдным майстэрствам. А гэта заўсёды свята!

Маргарыта УШКЕВІЧ