Адкрытае акцыянернае таварыства «Айчына» Пружанскага раёна ўтворана ў снежні 2001 года на базе саўгаса «60 гадоў БССР». Пазней да яго далучаны яшчэ дзве суседнія гаспадаркі. Сёння «Айчына» — адно з самых стабільных сельгаспрадпрыемстваў раёна.
Гаспадарскі падыход
— Асаблівасць і галоўная перавага нашага прадпрыемства ў тым, што яно шматгаліновае, — заўважыў у размове з намі дырэктар таварыства Уладзімір БАНДАРЭНКА. — Але ж на першым месцы па-ранейшаму вытворчасць малака і мяса. Пагалоўе буйной рагатай жывёлы складае цяпер каля 20 тысяч. Па гэтым паказчыку наша прадпрыемства займае першую пазіцыю ў краіне. Варта адзначыць, што «Айчына» мае статут племянной гаспадаркі па развядзенні абердзін-ангускай пароды буйной рагатай жывёлы.
Добра развіваецца і раслінаводчая галіна. У 2013 годзе мы атрымалі 45,6 цэнтнера збожжавых і зернебабовых з гектара. 500 гектараў плошчы займае азімы рапс, 3500 — кукуруза. Асноўная задача раслінаводства — забяспечыць уласнымі кармамі жывёлагадоўчую галіну. Бо асноўны даход гаспадарка атрымлівае ад малака і мяса.
Як ужо гаварылася, гаспадарка шматпрофільная, — працягваў аповед Уладзімір Міхайлавіч. — Акрамя асноўных, паспяхова развіваем іншыя вытворчыя кірункі — такія, як садаводства. У 2005 годзе быў закладзены прамысловы яблыневы сад з сістэмай кропельнага арашэння на плошчы 171,1 гектара. Каб ураджай можна было захоўваць да вясны, праз чатыры гады ўзвялі фруктасховішча на 3000 тон з цэхам па ўпакоўцы яблыкаў. У садзе таксама вырошчваюцца суніцы садовыя, парэчкі. А вытворчасць яблыкаў набліжаецца да 1500 тон у год.
Сёння без перабольшвання можна сказаць, што «Айчына» ўяўляе сабой буйны бульбаводчы цэнтр. Бульбасховішча ўмяшчае 8500 тон прадукцыі. Для перапрацоўкі бульбы ў 2009 годзе ўведзены ў строй сучасны крухмальны завод. Тут устаноўлены галандскія лініі па прыёме, сартаванні і ўпакоўцы бульбы. Завод выпускае крухмал класа «экстра», а таксама крухмал для фармакалогіі. Устаноўлена лінія для вытворчасці сырой ачышчанай бульбы.
Вялікая ўвага кіраўніцтвам гаспадаркі надаецца сацыяльнай сферы. На тэрыторыі адкрытага акцыянернага таварыства размешчана 25 населеных пунктаў. У крамах асноўных вёсак прадаецца свая прадукцыя — тыя ж яблыкі, суніцы, парэчкі ў першую чаргу маюць магчымасць набыць свае работнікі.
Гаспадарка шмат будуе. За апошнюю пяцігодку здадзена і заселена больш за сотню дамоў сядзібнага тыпу. Будуюцца як цэлыя вуліцы, так і асобныя дамы замест старога знесенага жылля. Месцаў у дзіцячых садках хапае ўсім. На тэрыторыі дзейнічаюць тры школы. Сярэдняя школа ў аграгарадку Кабылаўка ўзведзена па арыгінальным праекце і ўяўляе сабой вельмі цікавы навучальны комплекс. Некалькі гадоў таму за ўласныя сродкі ў аграгарадку пабудавалі басейн. Цяпер у ім займаюцца ўсе дзеці навучальных устаноў, а па вечарах дарослыя маюць магчымасць умацоўваць здароўе. Ёсць у Кабылаўцы і сучасны спартыўны стадыён.
На прадпрыемстве распрацавана сістэма аздараўлення. Раз на год кожны работнік ААТ мае магчымасць прайсці курс лячэння ў санаторыі за 20% кошту пуцёўкі, астатнія 80% аплачвае гаспадарка. За аздараўленне дзяцей у санаторных установах або дзіцячых лагерах бацькі плацяць толькі 10% ад кошту пуцёўкі.
У вёсцы створаны разнастайныя ўмовы для адпачынку. Пра заняткі спортам ужо гаварылася. Дом культуры прапануе гурткі і секцыі. Ёсць свой бар. Прафсаюзны камітэт пастаянна арганізоўвае экскурсіі і вандроўкі выхаднога дня, паездкі на канцэрты ў Пружаны і Брэст. Асноўныя расходы за гэта бярэ на сябе прадпрыемства. Па просьбе вернікаў смаляніцкага прыхода гаспадарка прафінансавала рэстаўрацыю царквы ў вёсцы Смаляніца. У «Айчыне» добра разумеюць, што чалавек будзе добра працаваць тады, калі яму камфортна жывецца.
Машынны двор і Дом механізатара
Зразумела, што такая вялікая і шматпрофільная гаспадарка мае адпаведны транспартны парк, які неабходна рамантаваць, даглядаць і ўтрымліваць у парадку. Для гэтага створана патрэбная інфраструктура. Галоўны інжынер-механік ААТ «Айчына» Леанід РЭЗАНОВІЧ паказвае сваю гаспадарку. І найперш звяртае ўвагу на Дом механізатара, дзе ёсць усе ўмовы для адпачынку і павышэння кваліфікацыі работнікаў транспарту. Тут вадзіцелі і трактарысты займаюцца ў класе тэхнікі бяспекі. У гэтым будынку, які нядаўна быў капітальна адрамантаваны, яны маюць магчымасць перакусіць і прывесці сябе ў парадак.
Цяпер у памяшканні рамонтнай майстэрні ідзе падрыхтоўка тэхнікі да сезона пасяўной. На поўную магутнасць працуюць пункт тэхнічнага абслугоўвання, цэхі па рамонце рухавікоў і электраабсталявання, а таксама такарны цэх. Загадчык майстэрні Міхаіл Дулько стараецца аптымальна арганізаваць работу сваёй службы. Трэба паспець да вясны перагледзець і перабраць кожны агрэгат, каб не падвяла тэхніка на палявых работах. Кожны адказвае за свой участак работы, такой здавалася б, непрыкметнай зімовай парой, але важнай у справе вытворчасці разнастайнай прадукцыі раслінаводства. Добры ўраджай магчыма атрымаць толькі пры ўмове захавання тэхналогіі. А тэхналогію на палях можна забяспечыць тэхнікай, якая працуе бездакорна.
Лепшы крухмал — «Айчынны»
Як ужо гаварылася, гаспадарка мае вялікую бульбяную плантацыю. У свой час было прынята рашэнне не прадаваць бульбу на іншыя крухмальныя заводы краіны, а ўзвесці свой. Заўсёды выгадна прадаваць канечны прадукт, а не прамежкавы. У гэтым упэўніліся пасля ўводу ў эксплуатацыю ўласнага завода. Пакупнікоў прадукцыі хапае. Крухмал — прадукт універсальны, яго выкарыстоўваюць нават на кінастудыях падчас здымак зімовых «карцінак». Звярталі ўвагу, як выразна рыпіць снег пад нагамі кінагероя? Гэты эфект часцей за ўсё дасягаецца з дапамогай звычайнага крухмалу.
— Не, пакуль што кінастудыі ў нас прадукцыю не замаўлялі, — усміхнуўся на наша пытанне кіраўнік крухмальнай вытворчасці Віктар ЯРАШ. — А вось кандытары і фармацэўты бяруць ахвотна. Якасць тавару мы гарантуем. На варце яе, якасці, стаіць наша лабараторыя.
Завод за сезон выпускае прыкладна 650 тон крухмалу. На вытворчасці занята каля трох дзясяткаў чалавек. Параўнальна нядаўна тут запрацавала лінія па ўпакоўцы сырой ачышчанай бульбы. Пад вечар, калі мы зазірнулі на прадпрыемства, жанчыны шчыравалі над гэтай бульбай. Яе складвалі ў мяшэчкі рознай вагі. Такую бульбу бяруць харчовыя блокі, сталовыя. «Прадукцыя для лянівых гаспадынь», — з жартам заўважыў нехта з працаўнікоў. Хутчэй за ўсё, гэта прыкмета часу, калі надзвычай занятыя сучаснікі не хочуць займацца такой празаічнай справай, як чыстка бульбы. А калі ёсць попыт, то бульбаводы з задавальненнем прапануюць сваю прадукцыю.
Ад «Айдарэта» да «Вербнага» і «Беларускага салодкага»
Яблыневы сад «Айчыны» зусім яшчэ малады. Толькі праз пяць-сем гадоў пасля пасадкі сад уваходзіць у сваю сапраўдную сілу. І гэта назіраюць тутэйшыя садаводы. Першыя гады збіралі па 300-400 тон пладоў. А цяпер, калі сад пасталеў, ён дае гаспадарам па паўтары тысячы тон смачнай прадукцыі. Яблыневы сад пад Смалянамі разросся: тут ужо расце пад два дзясяткі гатункаў яблыкаў. Асноўныя гатункі — «Айдарэт», «Лігол», «Чэмпіён», «Імант». Апошнім часам смалянскія садаводы шмат увагі надаюць і айчынным гатункам «Поспех», «Вербнае», «Алеся», «Беларускае салодкае». Свае, як правіла, лепш пераносяць зімы, менш хварэюць. Тут нават нашу традыцыйную антонаўку вырошчваюць. Яе пакупнік за адну толькі настальгічную назву гатовы ўзяць. Дарэчы, некаторыя несумленныя ўдзельнікі рынку прызвычаіліся за антонаўку выдаваць іншыя яблыкі. Затое «Айчынная» антонаўка — самая сапраўдная, духмяная і сакавітая.
Акрамя яблыкаў, у садзе на 1,85 гектара растуць буякі, 30 сотак займае маліннік, 1,6 гектара адвялі пад суніцы садовыя, на ўчастку ў 1,8 гектара растуць кусты парэчкі. Але ж самы значны ў справе прыбытку яблыневы сад.
Адразу з саду яблыкі накіроўваюцца ў сховішча, дзе яны могуць праляжаць да вясны. Сховішча ў Смалянах пабудавалі самае сучаснае. Нават калегі з Галандыі, Германіі вельмі высока ацанілі яго, сказалі, што ў Польшчы яны такога не сустракалі. Сховішча разлічана на 3 тысячы тон прадукцыі і падзелена на 16 камер. Восем з іх маюць натуральную вентыляцыю, рэжым астатніх падтрымліваецца газавым асяроддзем.
Святлана ЯСКЕВІЧ, Алена ДАЎЖАНОК, фота Яўгена ПЯСЕЦКАГА.
УНН 200026258
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».