Некалі заможную і спакойную Еўропу ўсё больш турбуе і раздзяляе пытанне аб празмерных тэмпах міграцыі — з краін ЕС, якія перажываюць сур'ёзныя праблемы, у бязбедныя краіны.
Адной з самых сур'ёзных праблем, якія ўзмацняюць міграцыю, з'яўляецца няздольнасць многіх краін забяспечыць насельніцтва працоўнымі месцамі. Калі нават у параўнальна паспяховай Італіі колькасць грамадзян, якія перабраліся ў іншыя краіны, за перыяд з 2002 па 2012 год павялічылася з 50 тысяч да 106 тысяч чалавек за год, то што ж тады казаць пра Грэцыю і Партугалію, Балгарыю і Румынію? Праўда, заможныя краіны Еўрасаюза асабліва непакояцца менавіта з-за дзвюх апошніх краін. Так, калі ў Румыніі на 1991 год пражывала больш за 23 млн чалавек, то да 2012 года колькасць жыхароў скарацілася да 19 млн. І гэта толькі афіцыйная статыстыка. Падобная дынаміка назіраецца і ў Балгарыі, адкуль толькі згодна з афіцыйнымі звесткамі эмігрыравала больш за мільён жыхароў з 9 мільёнаў на 1991 год.
У выніку гатоўнасць да прыняцця рашучых захадаў па барацьбе з прытокам мігрантаў ужо абвясцілі Вялікабрытанія, Германія і Францыя. Пры гэтым Германія і Францыя пакуль абмежаваліся паўмерамі. Так, Германія вырашыла абмежаваць для мігрантаў меры сацыяльнай падтрымкі, а Францыя робіць больш жорсткім заканадаўства па часовым працаўладкаванні. У той жа час Вялікабрытанія выказала гатоўнасць пайсці значна далей. У сваім артыкуле, апублікаваным у Fіnancіal Tіmes у лістападзе 2013 года, прэм'ер-міністр Дэвід Кэмеран заклікаў абмежаваць прыток эмігрантаў з бедных краін ЕС у багатыя. Яго прапанова вельмі простая — забараніць грамадзянам бедных краін ЕС пераязджаць у багатыя, пакуль узровень ВУП на душу насельніцтва ў гэтых дзяржавах не дасягне сярэднееўрапейскіх паказчыкаў. Нягледзячы на жорсткую крытыку, якая з'явілася на яго адрас (так, старшыня Еўракамісіі Жазэ Мануэль Барозу заявіў, што «свабоднае перамяшчэнне з'яўляецца фундаментальным еўрапейскім прынцыпам, які павінен выконвацца»), брытанскі прэм'ер ад сваіх планаў так проста адмаўляцца намеру не мае. У студзені 2014 года ў інтэрв'ю тэлекампаніі ВВС ён заявіў аб імкненні ствараць новыя міграцыйныя бар'еры, ідучы, пры неабходнасці, на перагаворы з Еўрасаюзам наконт гэтага. І брытанцаў таксама можна зразумець — толькі афіцыйна ў Брытанію штогод пераязджае на пастаяннае месца жыхарства 300-400 тысяч чалавек з іншых краін Еўрасаюза. Яшчэ варта ўлічыць і тое, што па-ранейшаму востра стаіць праблема нелегальных мігрантаў з іншых краін свету, перш за ўсё з Афрыкі і Азіі, якія сотнямі тысяч прыбываюць у краіну кожны год. З-за гэтага штогод насельніцтва Вялікабрытаніі прырастае не менш, чым на мільён жыхароў. Гэта выклікае цалкам зразумелыя праблемы з нагрузкай на сацыяльную сістэму і праваахоўныя органы.
Агульным і не менш важным бокам праблемы з'яўляецца рост незадаволеных карэнных жыхароў заможных краін засіллем прыезджых. Сутыкаючыся з праблемамі працаўладкавання і злачыннасцю, што значна ўзрасла, яны здраджваюць сваёй прыхільнасці традыцыйным партыям на карысць радыкальных, якія аб'яўляюць гатоўнасць выкарыстаць усе сродкі, каб разабрацца з праблемай мігрантаў. Пры такім развіцці падзей кожныя наступныя выбары прыводзяць да росту ў парламентах і ўрадах іх прадстаўнікоў, што кардынальна мяняе палітычны ландшафт у краінах ЕС. І традыцыйныя партыі разумеюць, што ім самім трэба штосьці рабіць дзеля вырашэння гэтай праблемы, каб захаваць свой уплыў на выбаршчыкаў.
Не засталіся ў баку ад міграцыйнай тэмы і швейцарцы. На тэрыторыі ў 41,285 км (што ў пяць разоў менш за тэрыторыю Беларусі) ужо пражывае больш за 8 мільёнаў чалавек, і не трэба забываць, што большасць іх знаходзіцца ў паўночнай частцы краіны, паколькі ў паўднёвай грувасцяцца Альпы. У выніку Швейцарская народная партыя вырашыла, што некантраляваны наплыў мігрантаў у такой сітуацыі краіна не можа сабе дазволіць. І ініцыявала рэферэндум аб больш жорсткай іміграцыйнай палітыцы краіны. Трэба сказаць, што ў Швейцарыі рэферэндумы праводзяцца часта, і, у адрозненне ад большасці іншых краін свету, іх рашэнні маюць абавязковы характар, нават калі і супярэчаць тым каштоўнасцям, якія навязваюць з Бруселя ўсім краінам Еўропы як «абавязковыя» для сапраўды дэмакратычных дзяржаў. Верагодна, гэта і стала адной з прычын, чаму швейцарцы вырашылі ў свой час не ўваходзіць у Еўрапейскі саюз.
Вынікі швейцарскага рэферэндуму 9 лютага 2014 года аказаліся не на карысць мігрантаў з Еўрасаюза — калі раней жыхары ЕС маглі свабодна прыехаць для пражывання ў краіну, то цяпер для іх будзе ўведзена такая ж сістэма квот, якая ўжо існуе для грамадзян іншых краін свету.
Сяргей КІЗІМА,
доктар палітычных навук.
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».