Апавяданне-роздум
Сонейка сваімі празрыстымі прамянямі цягнулася да даху храма, абдымала яго старыя сцены, грэла сваім цяплом. Яно быццам прасіла храм устаць, абудзіцца, адказаць яму на пяшчоту. Але ён маўчаў, маўчаў усімі сваімі званамі... І тады, не атрымаўшы адказу, сонца пакідала яго і спускала прамяні да зямлі. Так было з дня ў дзень.
Але аднойчы з усёй моцай прагучала: «Бом!..» Магутнае рэха спалохалася, але ўмомант падхапіла гэты гук, панесла да рэчкі, возера, лесу, да людзей. Яно крычала ўсім і кожнаму: «Бом-бом-бом-ом-ом!». Гэта чула кожнае дрэўца, кожная кропля, кожная істота. «Дзынь-нь-нь!» — прагучала быццам у падтрымку. Людзі, якія ішлі, як заўсёды, спыніліся. Толькі старыя ведалі, як гучыць гэты храм. Зноў прагучала: «Бом-дзынь-дзынь-бом-ом!»
Увесь гэты хор зліваўся ў адзіную плынь гукаў, якая лілася жывой сілай у душу кожнага, хто чуў яе. Сэрца чалавека, які слухае гэты гук, ірвецца на часткі з кожным «дзінь» і ўспыхвае, як полымя, з кожным «бом». І ад гэтай сукупнасці адчуванняў усё наваколле здаецца «малінавым». Гэты звон льецца ў старажытную раку, радніцца з яе цёмнымі водамі, і яна, рака, падхоплівае звон на свае хвалі і нясе, закалыхваючы, песцячы. Апошні раз прагучала: «Бом!» — і ўсё сціхла.
Ніхто не разумеў, ці была гэтая прыгажосць на самой справе. Але сярод натоўпу раздаўся голас: «Ён папярэджвае, просіць, аберагае». Усе расступіліся, і пасярэдзіне гэтага жывога кола апынуўся стары. Сівая барада прыкрывала яго тонкую шыю, высахлыя рукі трымалі кій, а вочы, поўныя слёз, глядзелі ўгару, на храм. Усе сцішыліся, і стары пачаў свой аповед: «Калісьці, калі на гэтым свеце не было войнаў і спрэчак, калі чалавек і прырода жылі разам, калі на гэтым месцы быў глухі лес і на сотні кіламетраў не было ні душы, адбыўся тут гэты выпадак. Я не ведаю, праўда ці не, легенда ці казка, але мне расказаў мой дзед, а яму яго дзед. Раскажу вам і я. Дык вось. Даўным-даўно жыў тут вялікі князь. Была ў яго жонка, прыгажосці якой зайздросцілі ўсе жанчыны. І нарадзіліся ў гэтага князя два сыны. Раслі яны хутка, дужэлі. Бацька вучыў іх працаваць, а маці — закону чалавечаму. І ўсё было б добра, калі б аднойчы не пасварыліся браты. І такая моцная спрэчка ў іх была, што ні маці, ні бацька не змаглі памірыць іх. Разышліся тады яны ў розныя бакі, а бацькі засталіся адны. Ішлі гады, кожны з братоў род вялікі пачаў, а крыўда паміж імі стаяла. Але аднойчы прыйшла бяда: напалі на хату бацькоў злыя ворагі і спалілі дом, забілі княгіню, а бацьку жыццё даравалі. І як ні маліў, ні прасіў князь дапамогі — не прыехалі браты. І тады вырашыў князь храм пабудаваць.
Кожны дзень клаў ён у сцяну камень, абчэсваў яго, мураваў. І калі сярод руін вырас белы, бы магутны волат, будынак, ударыў бацька ў звон, і магутнае рэха разнесла па ўсёй зямлі крык. Апамяталіся тады браты і рушылі на дапамогу. І ў той самы момант, калі ўдарыў звон, варожая страла працяла сэрца бацькі, і кроў яго абліла храм. І стаў ён чырвоным. Каля падножжа гэтага храма браты памірыліся, а бацьку пахавалі ў ім. Разам хутка прагналі яны ворага і аб'ядналіся ў адзін народ. З таго часу, як толькі пачынаецца спрэчка паміж братамі, дух бацькі пачынае званіць...»
Стары сціх, і ўсталявалася цішыня. Кожны думаў пра сваё. Усе пачалі разыходзіцца. Але цяпер, праходзячы міма, кожны ўздымаў вочы і прыгадваў гэты «малінавы» звон памяці. У кожнага ў душы запалілася іскрынка любові да братняга народа. Колькі разоў гучаў гэты звон? Людзі паступова пачалі разумець, што іх сіла ў адзінстве, братэрстве. Але яны ўсё роўна вярталіся ў думках да той спрэчкі. Чаму толькі гора згуртоўвае нас? Чаму толькі ў войнах і бядзе мы яднаемся? Памятаеце словы: «Трымайся, браток, усё будзе добра»? Чаму мы не можам сказаць гэтых слоў не пад свіст куль і бой гармат, а пад шапаценне лістоў і спеў птушак? Чаму не можам хадзіць адзін да аднаго на святы (бо ў нас агульныя святы, бо мы — браты)? Чаму зноў і зноў звініць гэты звон?..
Дык што агульнага ў нас? Я лічу, што гэта наша духоўнае адзінства, адзінства нашых поглядаў на жыццё, на свет, на Бога. Нішто не можа быць вышэй за гэтае адзінства. А звон папярэджвае нас аб тым, што мы пачалі разыходзіцца. Звон аберагае нас ад канчатковага раз'яднання...
Наталля ПАТУПЧЫК,
выпускніца 11 класа гімназіі № 1 г. Горкі.
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».