Вы тут

Кібаргі ўжо сярод нас


Калі мы гаворым пра кібаргаў, у свядомасці аўтаматычна ўсплываюць сцэны з навукова-фантастычных фільмаў кшталту «Тэрмінатара» ці «Рабакопа». Аднак у пэўным сэнсе яны існуюць ужо цяпер. Напрыклад, да гэтай катэгорыі можна аднесці людзей са стымулятарамі сэрца або вушнымі імплантатамі. У іх целах суіснуюць арганічныя, біямеханічныя і электронныя кампаненты. Калі ж гэта здаецца для вас занадта простым, прапануем вам даведацца пра людзей, у арганізмах якіх — куды больш прасунутыя тэхналагічныя прылады.

28-37

Джэры Джалава

Сутыкненне з аленем у прыгарадзе Хельсінкі ў маі 2008 года каштавала маладому праграмісту Джэры Джалаве пальца. Пасля падзення з матацыкла юнак быў дастаўлены ў шпіталь, дзе лекары не змаглі выратаваць безыменны палец на яго левай руцэ. Пасля аперацыі Джалава вырашыў яшчэ раз наведаць шпіталь, каб атрымаць пратэз. Урачы прапанавалі яму абсталяваць пратэз USB-накапляльнікам аб'ёмам у 2 Гб. Узрадаваны пацыент адразу пагадзіўся, асвоіў біянічны палец дома і паспяхова з ім працуе. Імплантаваны USB-накапляльнік скрыты пад пратэзам, які мацуецца да непашкоджанай часткі пальца. Калі Джэры трэба выкарыстоўваць сваю «флэшку», ён проста здымае яго і ўключае носьбіт у порт камп'ютара. Чытачы нямецкага выдання Dіe Welt упэўнены, што Джалаву можна з поўным правам называць першым у свеце кібаргам.

28-35

Цім Кэнан

Цім Кэнан называе сябе «біяхакерам» дзякуючы ўшытаму ў руку чыпу. Прылада (як відаць, досыць вялікая) абаронена плёнкай, абсталявана акумулятарам з бесправадной зарадкай. Асноўнае прызначэнне чыпа — збор біяметрычных звестак уладальніка. Ён атрымаў назву Cіrcadіa 1.0 і можа падключацца да любой Androіd-прылады для перадачы інфармацыі — сёння гэта паказчыкі тэмпературы носьбіта. Паводле слоў уладальніка «цуда-чыпа», адной з праблем было ўжывіць агрэгат — для гэтага ён скарыстаўся дапамогай прыяцеля, які не мае медыцынскай адукацыі. Распрацоўкай чыпа займалася кампанія Grіndhouse Wetware. На працягу некалькіх месяцаў плануецца пачаць выпуск такіх чыпаў па цане $500 (без кошту імплантацыі). Будучая мадэль зможа фіксаваць пульс уладальніка і стане меншай па памерах.

28-34

Роб Спенс

Канадскі рэжысёр Роб Спенс ва ўзросце 9 гадоў застаўся без правага вока пасля няўдалага стрэлу з ружжа. Ён вырашыў замяніць прымітыўны шкляны імлантат малюсенькай відэакамерай, якая працуе на батарэйках. На працягу многіх месяцаў над прататыпам працавала цэлая каманда інжынераў і навукоўцаў. Нарэшце, задумка была рэалізавана і ўжыўлена  Спенсу. Праект атрымаў назву Eyeborg Project («айбарг», як няцяжка здагадацца — камбінацыя англійскіх слоў «вока» і «кібарг»). Мініяцюрная прылада запісвае ўсё, што бачыць яго гаспадар для далейшага прайгравання. Сам Спенс не ў стане «бачыць» праз гэтую камеру, усе звесткі з яе перадаюцца на партатыўны камп'ютар, які служыць прыладай запісу. Рэжысёр разглядае сваё новае набыццё як выдатную магчымасць вывесці на высокі ўзровень дакументальныя і мастацкія відэаздымкі.

28-42

Оскар Пісторыус

Многія чулі гісторыю Оскара Пісторыуса, паўднёваафрыканца, бегуна на кароткія дыстанцыі, якому ампутавалі абедзве нагі ніжэй за калені яшчэ ў маленстве. Тым не менш ён вучыўся ў звычайнай школе і, больш за тое, актыўна займаўся такімі відамі спорту, як бег, рэгбі, тэніс, воднае пола і барацьба. На сваіх пратэзах ён стаў шасціразовым чэмпіёнам летніх Паралімпійскіх гульняў і сярэбраным прызёрам чэмпіянату свету ў Тэгу ў эстафеце 4-400 метраў, таксама ўдзельнічаў у Алімпійскіх гульнях у Лондане. Неўзабаве пасля заканчэння спаборніцтваў яго асудзілі за забойства сваёй дзяўчыны. Прычым Оскар застрэліў яе памылкова, прыняўшы за рабаўніка. Але гэта не выратавала яго ад пакарання. Пісторыус выкарыстоўвае створаныя з вугляроднага валакна пратэзы, выкананыя ў форме англійскай літары «J». Яны дазваляюць яму нармальна рухацца, нягледзячы на інваліднасць. Хоць Оскар і не можа служыць прыкладам для пераймання ва ўсім, але збольшага дзякуючы яго заслугам падобны від пратэзавання становіцца ўсё больш папулярным.

28-32

Ніл Харбісан

Ніл Харбісан можа «чуць» колер. Нарадзіўся ён з прыроджанай ахраматапсіяй — захворваннем, праз якое мог адрозніваць толькі адценні шэрага колеру. Навукоўцы імплантавалі ў яго мозг антэну, якая цяпер тырчыць з макушкі галавы. Гэты прыёмнік дазваляе Харбісану ўспрымаць адценні дзякуючы транспанаванню дыяпазону спектра з каляровых частот у гукавыя. Ён з'яўляецца першым чалавекам у свеце, які прайшоў праз падобную аперацыю. Па сцвярджэннях некаторых людзей, пасля з'яўлення яго фатаграфіі з антэнай у пашпарце ён таксама можа лічыцца першым афіцыйна прызнаным кібаргам у свеце. У 2010 годзе Харбісан заснаваў Cyborg Foundatіon — міжнародную арганізацыю, мэта якой — дапамагчы ўсім ахвотным людзям стаць кібаргамі. А яшчэ яго антэна здольна прымаць сігналы Bluetooth.

28-36

Камерон Клэп

Камерон страціў абедзве нагі і руку пры аварыі цягніка ў 2001 годзе, калі яму было 14 гадоў. Але, карыстаючыся пратэзамі, якія замянілі ўсе тры адсутныя канечнасці, ён змог стаць спартсменам, выдатным гульцом у гольф і нават кінаакцёрам. Пратэзы ног былі сканструяваны з дапамогай сістэмы Hanger Comfortflex Socket, асаблівасць якой у тым, што яна фактычна стымулюе рост мышачнай тканкі. Ён таксама першы пацыент, якому былі выраблены пратэзы з біянічнай сістэмай каленных модуляў Ottobock X3. У іх прысутнічаюць датчыкі, якія размяркоўваюць вагу раўнамерна і дапамагаюць рэгуляваць гідраўліку. У хлопца ёсць некалькі камплектаў пратэзаў: асобны для хады, для бегу і нават для плавання.

28-38

Амаль Графстра

40-гадовы праграміст і, як ён сам сябе называе, «тэхналагічны авантурыст» Амаль Графстра яшчэ ў 2005 годзе ўжывіў сабе ў кісці рук (паміж вялікім і ўказальным пальцамі) па адным радыёідэнтыфікацыйным RFІD-чыпе. Ва ўваходныя дзверы свайго дома і ў працоўны ноўтбук Амаль уманціраваў RFІD-сканеры. Зараз яму не патрэбны ключы ад дзвярэй або пароль доступу — дастаткова аднаго ўзмаху рукі. Графстра называе такіх, як ён, «зрабі-сам хакерамі», якія не жадаюць чакаць, пакуль урад і карпарацыі ўсталююць кантроль над кібернетыкай і будуць дыктаваць свае ўмовы. Аднак ён ведае, што ўнутры гігантаў, накшталт Samsung і Apple, працуюць людзі, якія не спяць у шапку і хочуць зрабіць такія тэхналогіі недаступнымі простым людзям. Амаль Графстра валодае кампаніяй «Небяспечныя рэчы», якая займаецца продажам набораў для самастойнай ін'екцыі ў цела электронных чыпаў.

28-33

Кевін Уорвік

Брытанскі навуковец-кібернетык Кевін Уорвік у 1998 годзе перанёс аперацыю па ўжыўленні мікрачыпа ў руку. Цуд мікраэлектронікі быў злучан непасрэдна з сярэднім нервам. Яго часта называюць «Капітанам кібаргаў». Уорвік, як і згаданы вышэй Амаль Графстра, мае некалькі RFІD-чыпаў, імплантаваных у цела. Ва Уорвіка таксама ёсць электродныя імплантаты, падключаныя да яго нервовай сістэмы, а другі набор электродаў злучаны з яго жонкай. Кожны з гэтых імплантатаў запісвае сігналы, якія ідуць з яе нервовай сістэмы. Іншымі словамі, рукі Кевіна Уорвіка могуць адчуваць усё тое ж, што і рукі яго жонкі.

28-31

Найджэл Экланд

Найджэл больш за дзесяць гадоў працаваў плавільшчыкам каштоўных металаў на вялікім заводзе. Але з прычыны няшчаснага выпадку на вытворчасці медыкам давялося ампутаваць яму палову рукі. Сёння ён — адзін з 250 чалавек, якія карыстаюцца пратэзамі верхніх канечнасцяў Bebіonіc (гэтыя прылады яшчэ часта называюць «рукой Тэрмінатара»). А фанаты фантастычнай сагі «Зорныя войны» могуць сказаць, што яна з'явілася наўпрост з фільма, дзе галоўнаму герою зрабілі практычна такую ж. Экланд можа варушыць сваім пратэзам за кошт скарачэння мышцаў у непашкоджанай частцы яго рукі. Тэхналогія Bebіonіc настолькі дасканалая, што Найджэл можа тасаваць калоду карт або нават самастойна завязваць шнуркі. З дапамогай Bebіonіc3 ёсць магчымасць таксама выконваць і выключна дакладныя і акуратныя рухі. Гэта адзіны пратэз кісці і перадплечча, які дазваляе пісаць, працаваць з клавіятурай і кіраваць мышшу. Дарэчы, стартавы кошт пратэза — $25 000, але ён узрастае ў залежнасці ад складанасці праграміравання.

Матэрыялы паласы падрыхтаваў Іван КУПАРВАС

Выбар рэдакцыі

Грамадства

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.

Культура

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».