Вы тут

Байдэн і Рада


8 снежня ўся палітычная эліта Украіны сабралася ў Радзе з нагоды, названай гістарычнай. У найвышэйшым заканадаўчым органе Украіны адбылося выступленне віцэ-прэзідэнта ЗША Джо Байдэна з доўгай прамовай, якая не раз перарывалася авацыямі з боку прысутных. У чым асноўны змест выступлення амерыканскага палітыка і якія высновы можна з яго зрабіць?

Прамову Байдэна можна назваць цалкам традыцыйнай па змесце. У найлепшых традыцыях звыклага жанру яна максімальна атаясамлівае ЗША і Украіну, стварае адчуванне сваяцтва і блізкасці дзвюх краін. Яна багатая на алегорыі, якія параўноўваюць амерыканскую рэвалюцыю з абодвума Майданамі, як 2004-га, так і 2014 года, і хваліць усе тры падзеі як вялікую бітву за свабоду і годнасць. Пры гэтым прывязка была, вядома ж, хітрай. Назваўшы апалчэнцаў Данбаса "сепаратысцкімі злачынцамі" і "бандытамі", віцэ-прэзідэнт ЗША маўчаў пра тое, што менавіта так у часы амерыканскай рэвалюцыі ў Вялікабрытаніі называлі паўстанцаў супраць амерыканскіх каланістаў.

7F057B63-DB4F-4578-A753-36D23FD9D1DC_mw1024_s_n

Важнай асаблівасцю гаворкі Джо Байдэна з'яўляецца яе антырасійская накіраванасць. Па інтэнсіўнасці антырасійскай рыторыкі яго выступленне можа паспрачацца з найбольш яркімі прамовамі амерыканскіх палітыкаў часоў найбольшых крызісаў у адносінах ЗША і СССР перыяду халоднай вайны. У прынцыпе, гэты палітык заўсёды адрозніваўся яркай антырасійскай скіраванасцю, яшчэ да ўсіх вядомых праблем з крымскімі падзеямі 2014 года. Але ў гэтым выступленні яму ўдалося перасягнуць усе ранейшыя па антырасійскім напале. Расіі было абяцана мноства праблем, калі яна не будзе спрыяць выкананню ДНР і ЛНР умоў мінскіх пагадненняў. Але пры гэтым трэба адзначыць, што Байдэн заклікаў і Украіну выконваць сваю частку ўмоў, у чым раней ЗША не былі заўважаны.

Асаблівы акцэнт Байдэнам быў зроблены на неабходнасці барацьбы з карупцыяй. Пры гэтым ім быў абраны такі фармат выкладу, які фактычна можа тлумачыцца як заяву, досыць нечаканую для адміністрацыі Прэзідэнта ЗША: пра тое, што сённяшняя Украіна дэмакратыяй не з'яўляецца. Прыводжу словы Байдэна: "Я ніколі не паказваю людзям з іншых краін, што яны павінны рабіць. Але вы не знойдзеце ні адной дэмакратыі ў свеце, дзе б ракавая пухліна карупцыі так квітнее. Вы не знойдзеце ні адной такой краіны". Наўрад ці гэтую ??заяву можна назваць памылкай. Хутчэй, спосабам прымусіць украінскую ўладу паварушыцца і ўсё-такі прыняць меры, каб барацьба з карупцыяй не зводзілася да таго, што адны групы алігархаў адбіраюць уласнасць у іншых і звязаных з імі палітыкаў. Фактычна гэта завуаліраваная пагроза з боку ЗША: калі сённяшняя ўкраінская ўлада не прыме рэальных крокаў па барацьбе з карупцыяй, амерыканцы могуць перастаць лічыць Украіну дэмакратыяй — з усімі вынікаючымі палітычнымі наступствамі. Логіка ЗША тут таксама зразумелая — Украіны ім патрэбна як моцны саюзнік супраць Расіі. Але пакуль карупцыя забівае (ужо трэцяе дзесяцігоддзе) эканоміку гэтай краіны, яна не можа быць моцным партнёрам, бо з'яўляецца такім саюзнікам ЗША, які ўвесь час мае патрэбу ў фінансавай дапамозе, расходаванне якой таксама з прычыны карупцыі неэфектыўнае.

Сапраўднай сенсацыяй стаў заклік Джо Байдэна прытрымлівацца мадэлі ўпарадкавання ЗША ў канстытуцыйнай перабудове Украіны. Гэта дзіўным чынам адказвае і тым рэкамендацыям у дачыненні да ўпарадкавання Украіны, якія неаднаразова гучалі раней з боку Расіі. Прыводжу словы Байдэна: "Канстытуцыйная рэформа, якая ўключае рэформу судовай сістэмы і дэцэнтралізацыю — найлепшую еўрапейскую практыку, — гэта не падрыў суверэнітэту. Усё гэта было і ў нашай краіне. Павінны быць моцныя, незалежныя штаты (рэгіёны), якія будуць вызначаць сваю адукацыйную сістэму, урад, у рамках адзінай Канстытуцыі". Цалкам магчыма, што заклік да падобнай трансфармацыі Украіны крыецца як у непераадольнай патрэбе амерыканцаў лічыць мадэль упарадкавання ЗША найлепшай у свеце, так і ў разуменні, што без эфектыўнай дэцэнтралізацыі з карупцыяй Украіне не справіцца. Найлягчэй раскрадаць дзяржаўныя сродкі на ўзроўні сталіцы, калі рэгіёны не ў стане адсачыць, на што менавіта былі пушчаны іх грошы і якія злоўжыванні былі дапушчаны пры іх размеркаванні.

Асноўныя высновы з паслання Байдэна Радзе досыць простыя. Амерыканцы скарысталіся гэтай трыбунай, каб яшчэ раз данесці да Расіі, што іх барацьба з ёй будзе непрымірымай да выканання Масквой умоў па аднаўленні тэрытарыяльнай цэласнасці Украіны. Байдэн даў адчуць і кіеўскай уладзе, што ў Вашынгтоне ўсё меней задаволены здольнасцю свайго ўкраінскага саюзніка змагацца з карупцыяй і выконваць іншыя настойлівыя рэкамендацыі. Апяванне духоўнага і гістарычнага сваяцтва ўкраінскага і амерыканскага народаў, якое склала значную частку прамовы, можна лічыць намёкам, што, калі ў Кіеве не паварушацца, рэвалюцыя ва Украіне можа працягнуцца, пакуль не будуць дасягнуты жаданыя амерыканцамі мэты.

Сяргей КІЗІМА, доктар палітычных навук

Выбар рэдакцыі

Грамадства

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.

Культура

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».