Вясна... Дзякаваць Богу, зноў!
І зноў нейчае невялічкае (маладое, напэўна?) сэрца не змясціла пачуццяў — пад вокнамі, на асфальце, белай фарбай напісана: «Варя, я люблю тебя!»
Шчасце гэта пачуць (а тым больш — ад каханага)! Яшчэ большае, відаць, — раніцай прачнуцца, зірнуць у акно і ўбачыць...
Прычым — не толькі Вары.
— Калі «р» у гэтым імені памяняць на «л», — кажу свайму чалавеку, — атрымаецца Валя...
— ...А калі на «н», — спакойна працягвае ён, — то Ваня...
Наколькі ведаю, смелыя цяпер дзяўчаты: самі тэлефануюць хлапцам (ды і жанатым мужчынам), самі прызначаюць спатканні, прызнаюцца ў пачуццях...
Добра, што не пішуць пакуль... На асфальце.
Ёсць такое імя!
Вёска, крамка, тройка бабуль — з размовай пра надзённае (хто памёр).
— Сціхнеце, хопіць! — абрывае жанчын прадавачка. — Можна падумаць, што ніхто не нараджаецца... У Сцяпаніхі ж праўнучка ёсць!
— Во... Прабабуляй стала і маўчыш? — нападаюць на яе кабеты. — Гэта што — у Ніны тваёй унучка?.. А калі ж нарадзілася?
— Трэці дзень ужо, — з гонарам прамаўляе бабуля. — У пятніцу, можа, з бальніцы выпішуць.
— А як жа назвалі? — цікавяцца вяскоўкі.
— Э-э-э... — заікаецца бабуля, потым неспадзеўкі забірае з прылаўка сумку і крочыць да выхаду.
— Мусіць, недачувае? — услед ёй шэптам пытае адна з жанчын.
— Не, — круціць галавой другая, — гэта малечу неяк на «э» назвалі — не то Элінай, не то Эвялінай. Сцяпаніха запомніць не можа: адна «шпаргалка» на халадзільніку ляжыць, другая — на тэлевізары.
Сыты галоднаму не спагадае?
Банальная гісторыя. Муж ад Раманаўны сышоў пазалетась (як данесла «разведка», да маладой) і, здавалася, з канцамі. Прынамсі, спачатку ён нават не званіў — дзецям, у дзень народзінаў (!).
Цяпер ужо іншая рэч: тэлефануе — і ім, і сваёй першай...
— Чаго?! — кожны раз абураецца тая.
— Мне паясніца баліць, — жаліцца муж.
— А я што табе — доктар?
— Не... Але, помніш, ты нечым такім націрала, і мне назаўтра лягчэла?
...Былой жонцы, з якой пражыў амаль трыццаць гадоў, выходзіць, прасцей расказаць пра нейкую больку, папрасіць парады.
А вось новай — той, што трыццаць ад роду, — складаней.
Чароўная «палачка»
Вечар. Кухня. Звычная тупаніна — пад звычны ж «фон»: тэлевізар уключаны, кіно ідзе — некалькі сюжэтных ліній там, нямала дзеючых асоб. А дзве — дык нават праўдзівыя, нібы з суседняй кватэры: жанчына гадоў сарака, якая цягне на сабе працу, дом, сірату пляменніцу і дачку-падлетка, ды муж яе — горкі п'яніца.
І — галоўнае — недурны ён, неблагі, нават любімы, але...
Як многія цяпер, гіне-прападае сам, губіць сям'ю — нідзе не працуе... І што толькі жонка ні робіць (з адчаю нават да экстрасэнсаў ідзе), а вынікаў — нуль, можна сказаць...
Ва ўсякім разе — было, на той час, пакуль ішоў тэлевізар. Потым прыйшлося выключыць. І толькі назаўтра ў прыяцелькі спытаць, чым жа ўсё завяршылася: ці кінуў той мужчына піць?
— Кінуў! — як за роднага ўзрадавалася кабета. — Уяўляеш: на яго дачку нейкія бандзюкі напалі. Ён давай ратаваць. Пачалася бойка. А тут якраз паліцыя... І, не разабраўшыся, хто тут хто, па галаве яму — дубінкай... Вось так і завязаў...
Не было б шчасця, як той казаў, ды няшчасце памагло! І якім жа чароўным чынам! Хутка... Проста... Даступна...
Грэх на душу, але ж каб так ды многім... Свет змяніўся б!
Чаго чакаць?
Надзея — рэч ненадзейная, але...
Баба Маня гадоў з 20 ужо ў азартныя гульні гуляе: штомесяц купляе латарэйныя білеты, потым мае клопат іх правяраць.
— Хочаце нешта выйграць? — пытаўся раней пляменнік (дзяцей ды ўнукаў у жанчыны няма).
— Не, — рукой махала бабуля, — не хачу, бо ўсё ў мяне ёсць. Але ж табліцы чакаць цікавей, чымся новай хваробы.
Арыфметыка
Анекдот: «Мама, а дыназаўры ў нашай рэчцы вадзіліся?» — пытае дзіця. «Не ведаю, гэта ж даўно было. Ідзі папытайся ў бабулі».
Чыстая праўда: талончыкі на праезд у аўтобусах, тралейбусах, трамваях можна купіць у кіроўцаў. Асобныя з іх нават «раскладку» на кабінах павесілі. Кшталту: адзін талон каштуе 5500 рублёў, два — 11000, тры — 16500, чатыры...
Усё палічана, усё запісана.
Для тых, трэба разумець, хто не ведае, калі жылі дыназаўры.
На тое і каты...
Раніца. Тралейбус. На сядзенні насупраць — двое хлапцоў. Між сабой яны, відавочна, знаёмыя, але ж маўчаць — глядзяць у акно. І, як высветлілася, не марна:
— Валім адсюль! — камандуе раптам адзін.
А «валяць» — абодва: кулём, на злом галавы, ледзь не збіваючы з ног... кантралёрку! Тая — мажная, важная — і не думае крыўдаваць: спакойна заходзіць у салон, просіць прад'явіць білеты.
— Які зараз сэнс правяраць? — пытае адзін з пасажыраў. — Усе ж зайцы разбегліся.
— Ну і няхай, — усміхаецца жанчына. — Думаеце, лёгка з імі сабачыцца? Не... А гэтыя бач, як спужаліся. Можа, іншы раз і талоны праб'юць.
...На тое і каты, каб мышы лататы?
Разумная ўнучка
Усё змяшалася... І не толькі ў доме Аблонскіх: дзед Аркадзь з бабай Зінай месца сабе не знаходзілі. Яно і зразумела: не кожны дзень да варот пад'язджае «хуткая», не кожны дзень забірае нявестку — няхай і ў радзільню. Як яно там будзе? Каб жа добра хаця!.. Каб з дзіцяткам дадому хутчэй...
— Ты вось каго болей хочаш? — папытала бабуля ў малой ўнучкі. — Браціка ці сястрычку?
— Баціка, — не міргнуўшы вокам прамовіла тая.
— Дык, можа, і купяць: твае татка з мамай сёння ў краму паехалі...
Паехалі, трэба сказаць, з ранку, удваіх, а вярнуўся бацька пад вечар, адзін. З парога аб'явіў, што купілі сястрычку — брацікаў не было.
«Дзякуй Богу! Абы дзіця! Абы здаровенькае!» — узрадаваліся дзед з бабуляй. А вось унучка...
Унучка ціха заплакала ад крыўды: па-дурному ж патрачаны грошы! «Не было, ці бачыце, браціка... Дык што — нельга было ў іншую краму пад'ехаць? — уголас разважала яна. — Або пачакаць, пакуль прывязуць. А найлепш — мяне з сабой бы ўзялі!»
...Хутка праляцеў час: надоечы тая разумная дзяўчынка сама з радзільні прыехала — свайму першынцу сястрычку прывезла — як ён і прасіў.
Дзеці — што ні кажы — за бацькоў разумнейшыя...
Бываюць.
Не для таго
Каляжанка піша вершы, піша па-руску, бо і сям'я, і школа, і ўсё атачэнне змалку былі рускамоўнымі.
Але ж ад беларускай яна таксама не адмаўляецца: чытае шмат, за кампанію спрабуе размаўляць, хоць і доўга падбіраючы словы.
Надоечы, напрыклад, узялася расказваць, як у госці з мужам хадзілі, як па дарозе купілі торт. Ды такі няўдалы... Галоўнае — побач з гэтай крамай была яшчэ адна, маглі б зайсці — часу хапала. «Але мы, — шкадуе калега, — не сообразили... Як гэта сказаць па-беларуску?»
Мы разам шукаем слова:
— Не сцямілІ... Не скемілІ... Не змікіцілі... Не дадумаліся... Можна сказаць яшчэ — не прыйшло ў галаву... Не стукнула. Не стрэліла. Альбо — не дапетрылі... Не датумкалі...
— Колькі варыянтаў! — здзіўляецца, захапляецца жанчына. — Які й выбраць?
...Нашы продкі прыдумалі іх.
Нашы класікі ды навукоўцы — занатавалі, патлумачылі...
Ну не для таго ж, каб мы гэта страцілі?!
Рэха
...Некалі, пачуўшы ў навінах пра новы тэракт альбо катастрофу, сяброўка штораз гаварыла: «Як добра, што ў мяне цяпер грошай няма, — я нікуды больш не паеду... Страшна».
Ёй можна было баяцца і нікуды не ехаць: яна паспела пабываць амаль ва ўсіх краінах Еўропы, убачыць Японію, Егіпет, Кітай...
А нехта нідзе не быў, нічога не бачыў.
І не ўбачыць?
Не ўсё тое золата...
Баба Яня ўсё жыццё пражыла ў вёсцы. У горад «эмігрыравала», як сама прызнаецца, толькі ў старасці, «абязножыўшы»: у сына жыве, на сёмым паверсе, і, вядома ж, сумуе — па доме, па зямлі...
Днямі ў яе госця была — суседка з вёскі. Прысмакаў сваіх навезла — каўбас, свежага тваражку, масла.
Яму — кругленькаму, жаўтаватаму — «эмігрантка» найболей рада была: разглядала, нюхала, цмокала, казала:
— Як золатца!.. А можа нават і лепш!
Ну сапраўды... Бо золата ж не з'ясі.
Рэклама
Прыпынак. Абвестка. Першапачаткова на ёй вялікімі літарамі было напісана: «Балконный мастер», трохі меншымі — яго абяцанні давесці да ладу любую лоджыю альбо балкон: гэта значыць, зашкліць, паслаць падлогу, падшыць столі, затынкаваць сцены...
Але ж тэлефон умельцу, мусіць, не абрывалі, таму наступную аб'яву ён удакладніў. Напісаў зверху: «Трезвый балконный мастер».
З часам ён жа (ці нейкі гумарыст?) дапісаў зверху — «резвый».
...Такому майстру ўжо можна званіць. Ці не так?
На вечка...
У цёткі Ядзі з мужам згоды няма. Найперш наконт грошай, бо яна кожную «вольную» капейку тут жа ўнучкам аддала б, а ён — не, упарціцца, кажа, што маладыя самі павінны старацца, павінны зарабляць. Тады, маўляў, будуць цаніць — будуць думаць, на што патраціць.
— Дык яны ж дзяўчаткі, — не здаецца цётка, — ім хоць разарвіся цяпер: і прыбрацца хочацца, і некуды схадзіць, і прысмакаў з'есці... А нам — што ёсць, тое і смачна, што надзеў, тое і добра...
Надоечы зноўку сварыліся:
— Заціскай, заціскай свае грошы — можа, зноў прападуць, — крычала цётка. — А не — дык з сабой у труну забярэш, вечка знутры паклеіш, будзеш любавацца.
Родныя? Розныя
...Год приходит и год уходит,
Раздробляясь на брызги дней.
Раньше не было нас в природе,
А потом нас не будет в ней.
Гэта — Губерман. І з ім не паспрачаешся, бо ўсё тут правільна — не было нас... Не будзе. Застануцца — хіба нашчадкі (у каго яны ёсць); на нейкі час — памяць. А потым — помнік, калі трывалы. Ці крыж.
...Гэтыя два — адзін каталіцкі, другі праваслаўны — «поплеч» стаяць, у адной абгародцы. Што не дзіва, бо пад першым (мяркуючы па прозвішчах і датах жыцця) — бацька, пад другім — сын. Адна кроў... была, а вось рэлігіі — чамусьці розныя.
У сына, трэба разумець, «маміна ўзяла»?
Фота Анатоля КЛЕШЧУКА
А разам з імі навучанне, сацпакет і нават жыллё.
Беларусь — адзін з сусветных лідараў у галіне здабычы і глыбокай перапрацоўкі торфу.
«Мы зацікаўлены, каб да нас прыязджалі».