Прадстаўнікі сілавых структур, якія адказваюць за сувязі са сродкамі масавай інфармацыі і з грамадскасцю, — аб стаўленні да людзей у пагонах і асаблівасцях узаемадзеяння органаў нацыянальнай бяспекі са СМІ
У канферэнц-зале «Звязды» ў «круглым стале» прынялі ўдзел начальнік аддзела інфармацыі і сувязі з грамадскасцю цэнтральнага апарату Следчага камітэта Сяргей КАБАКОВІЧ, начальнік упраўлення інфармацыі — прэс-сакратар галоўнага ўпраўлення ідэалагічнай работы Міністэрства абароны Уладзімір МАКАРАЎ, памочнік міністра па надзвычайных сітуацыях, прэс-сакратар Міністэрства па надзвычайных сітуацыях Віталь НАВІЦКІ, начальнік упраўлення інфармацыі і грамадскіх сувязяў — прэс-сакратар Міністэрства ўнутраных спраў Канстанцін ШАЛЬКЕВІЧ.
Новы гулец — ананімны эксперт
Сяргей Кабаковіч: — На працягу жыцця звычайны чалавек узаемадзейнічае з людзьмі ў пагонах. І не заўсёды атрымліваецца так, што гэты чалавек адэкватна рэагуе на дапамогу сілавых структур. Часам ён зусім не ўспрымае дзейнасць супрацоўніка ў пагонах або ваеннаслужачага.
Канстанцін Шалькевіч: — Калі пачаць з апытанняў грамадскай думкі, то адным з галоўных крытэрыяў ацэнкі работы органаў унутраных спраў ужо больш за 10 гадоў з'яўляецца ступень даверу грамадзян. Станоўчыя матэрыялы аб сілавым блоку ў большай ступені ўплываюць на станоўчае меркаванне на месцах. Я некалі непасрэдна ўдзельнічаў у апытанні грамадскай думкі. Мы ездзілі з відэакамерай па рэгіёнах. І трэба сказаць, што не было нічога больш складанага, чым знайсці чалавека, які негатыўна выкажацца аб міліцыі. Думаю, што тая ж карціна ў рэгіёнах і сёння. Я маю на ўвазе меркаванне людзей, якія не здзяйснялі супрацьпраўных дзеянняў і бачаць работу міліцыі збоку. Іншая справа, што ёсць парушальнікі грамадскага парадку. Яны заўсёды «невінаватыя», і ім увесь час ёсць што сказаць, асабліва ў інтэрнэце. Натуральна, гэта абарончая рэакцыя людзей, якія прыцягваюцца да адказнасці. Можа, парушальнікам грамадскага парадку трэба часцей аглядацца на саміх сябе, а журналістам падыходзіць да такіх сітуацый больш лаяльна?
Сяргей Кабаковіч: — Не сакрэт, што ў цяперашні час многія карыстаюцца гаджэтамі і амаль кожны лічыць сябе журналістам. Чалавек здольны зняць любыя дзеянні, выразаць іх з кантэксту і падаць інфармацыю так, як яму хочацца. Гэта не гаворыць аб тым, што ў яго прысутнічае жаданне зганьбаваць чыёсьці сумленнае імя. Гэта сведчанне, што чалавек не заўсёды суадносіць свае інтарэсы з грамадствам. Не зусім правільна паказваць тыя ці іншыя дзеянні супрацоўніка міліцыі або расказваць пра тое, як следчы праводзіць пэўныя следчыя дзеянні. Не заўсёды карэктна раіць Міністэрству па надзвычайных сітуацыях, як неабходна тушыць пажар. Гэтым займаюцца спецыялісты, прафесіяналы, якія вучацца доўгі час, каб дапамагаць нашым грамадзянам.
Уладзімір Макараў: — Каб забяспечыць абарону Айчыны, неабходна мець ваенны навучаны рэзерв. Ваенна-ўліковая спецыяльнасць атрымліваецца ў ходзе тэрміновай службы, службы ў рэзерве, падчас навучання ў вышэйшых навучальных установах на ваенных кафедрах або ваенных факультэтах. Абараняць Радзіму павінны ўмець усе. Ёсць меркаванне, што нам трэба ўвесці льготу для настаўнікаў, каб яны ўвогуле не служылі ў арміі. Бо, маўляў, малады чалавек з вышэйшай адукацыяй, адслужыўшы год або ў рэзерве, потым не вяртаецца ў школу. Дык лепш няхай там настаўнічае жанчына. Паважаючы органы нацыянальнай бяспекі і сілавыя структуры, яна прынясе ў шмат разоў больш карысці, чым малады чалавек, які будзе разумець, што ён пайшоў у армію для таго, каб замест яго нехта выконваў функцыі па абароне Айчыны.
Віталь Навіцкі: — Перш за ўсё, трэба разумець, што кожны з органаў сістэмы забеспячэння нацыянальнай бяспекі ў цэлым займаецца пытаннямі ўдасканалення сваёй дзейнасці, павышэння ўзроўню дысцыпліны, адбору кадраў, супрацьдзеяння карупцыйным праявам. Але пры гэтым колькасць негатыву ў інтэрнэт-СМІ чамусьці расце. І гэта ўсё не таму, што ў гэтых органах работа стала весціся горш. А таму, што на экспертным полі з'явіўся новы гулец, якога можна назваць ананімным экспертам. На жаль, з гэтым ананімным экспертам нам усім даводзіцца ледзь не на роўных мець зносіны. З безназоўнымі нікамі, акаўнтамі, якія ўкідваюць у інтэрнэт-прастору самую розную інфармацыю, на якую мы абавязаны рэагаваць.
Сяргей Кабаковіч: — Існуюць нават спланаваныя акцыі, накіраваныя на тое, каб дыскрэдытаваць супрацоўнікаў сістэмы забеспячэння нацыянальнай бяспекі. Таму вельмі важна, што мы можам падаваць першасную інфармацыю. Падаваць пад тым вуглом, які аб'ектыўна паказвае работу праваахоўных органаў і органаў забеспячэння нацыянальнай бяспекі краіны. Каб потым тая сітуацыя, якая з'яўляецца правапарушэннем або пэўнай надзвычайнай сітуацыяй, не паказвалася як хлуслівая, дадуманая і перавернутая.
Уладзімір Макараў: — Напэўна, усе гэтыя пытанні нам трэба разглядаць у кантэксце абароны нацыянальных інтарэсаў, сыходзячы з выклікаў і рызык, якія зараз прысутнічаюць. Яны аб'ектыўныя, абумоўленыя глабальнымі працэсамі, у якія ўбудавана Беларусь. Ва ўмовах адкрытай сусветнай эканомікі і самай адкрытай інфармацыйнай прасторы падтрымліваць мір і стабільнасць дарагога каштуе. І па вялікім рахунку, гэта ўплывае на свядомасць нашых грамадзян, якія, нягледзячы на распаўсюджванне ў «незалежных» сродках масавай інфармацыі розных тэзісаў, паважалі і паважаюць усе сілавыя структуры. Мы зробім усё, каб так было заўсёды.
Сяргей Кабаковіч: — Наша задача заключаецца ў тым, каб у кожнага грамадзяніна і ў цэлым у грамадстве захоўвалася ўсё-такі правільнае разуменне, што на варце закону, правапарадку і бяспекі краіны стаяць прафесіянальныя, сумленныя, добрапрыстойныя служачыя, ваеннаслужачыя, супрацоўнікі.
Постмадэрнізм у віртуальнай прасторы
Сяргей Кабаковіч: — Нам неабходна агульнымі намаганнямі пераадольваць такія тэндэнцыі, калі звычайны чалавек, тынэйджар, які лічыць сябе блогерам, прафесіяналам у медыясферы, здымае пэўныя дзеянні, а потым іх распаўсюджвае. Прычым пад такім вастрыём, што грамадскасці гэтая інфармацыя падаецца як негатыўная. Але яны не кажуць пра тое, што малады чалавек, які адслужыў у арміі, атрымаў там спецыяльнасць, умее трымаць у руках зброю і навучаны абараняць Радзіму. Што міліцыянер, які ахоўвае грамадскі парадак на вуліцы, — той чалавек, да якога, калі нешта здарыцца, вы пабяжыце ў першую чаргу, а ён будзе вас ратаваць. Таму трэба глыбей разбірацца ў тых дзеяннях, што вакол адбываюцца.
Уладзімір Макараў: — Мы жывём у аб'ектыўных умовах адкрытай інфармацыйнай прасторы. Рызыка абумоўлена развіццём інфармацыйных тэхналогій, якія адбіліся на глабальных працэсах. Заходнюю Еўропу захапіла тое, што называецца постмадэрнізмам — філасофскім кірункам са змешваннем жанраў і стыляў. І як гэта адбіваецца на ўсіх, у тым ліку на нас, нашых людзях? Фарміруецца мазаічнае ўспрыняцце рэальнасці, так званае кліпавае мысленне. Гэта падобна на тое, як у вядомай казцы, калі Кашчэй Бессмяротны выставіў адну жывую царэўну і дзевяць яе шкляных копій і прапанаваў Івану Царэвічу разбіць іх. І калі б не муха, якая села на жывую царэўну, то, напэўна, адбылася б трагедыя. Так і ў СМІ: вельмі складана адрозніць сапраўднае ад фальшывага, рэальнае ад віртуальнага.
Віталь Навіцкі: — Згодна з нормамі журналістыкі, у журналіста любой цывілізаванай краіны павінны быць дзве экспертныя крыніцы на пэўную сітуацыю. І, зразумела, яны не павінны быць ананімнымі. На жаль, з-за грэбавання гэтым правілам і ўзнікаюць усе праблемныя сітуацыі. Выклікана гэта тым, што доўгі час інтэрнэт-парталы ў прынцыпе не мелі ніякіх адносін да сродкаў масавай інфармацыі. Сітуацыя змянілася. І зараз яны як мінімум прыроўненыя да іх. Адпаведна на інтэрнэт-парталы таксама распаўсюджваецца закон «Аб СМІ».
Сяргей Кабаковіч: — Што тычыцца блогераў, трэба пераходзіць крыху ў іншую плоскасць. Калі расійскі блогер мае вялікую колькасць падпісчыкаў, ён павінен рэгістравацца. І гэта правільна: блогеры ствараюць пэўную грамадскую думку, яны займаюцца распаўсюджваннем інфармацыі для неабмежаванай колькасці чытачоў, карыстальнікаў. Таму яны павінны несці за гэта такую ж адказнасць, як і зарэгістраваныя сродкі масавай інфармацыі.
Уладзімір Макараў: — Для класа спажыўцоў на Захадзе будзе толькі інтэрнэт, для эліты і звышэліты — кніга. Незалежна ад таго, у якім варыянце — папяровым ці электронным — яе можна чытаць. Пакуль постмадэрнізм імкнецца поўнасцю ахапіць віртуальную прастору. Але калі ў віртуальнай прасторы будуць працаваць геніі, як Эйзенштэйн, тады можна будзе адшукаць новыя сувязі паміж рэальнасцю і віртуальнасцю з тым, каб гэтая віртуальнасць не выцесніла тое добрае, што засталося ў чалавеку і што, па вялікім рахунку, робіць чалавека чалавекам.
Канстанцін Шалькевіч: — Сёння складваецца сітуацыя, што мы самі павінны сябе абараняць. Мы ведаем, што ёсць блогеры адыёзныя, якія пішуць аб тым, як у нас усё дрэнна. Думаю, кожны з нас іх ведае, у той ці іншай ступені чытае. Калі чалавека ўсё задавальняе, чаму мала станоўчых каментарыяў пад матэрыяламі ў інтэрнэце? Адказ навідавоку: калі ў тваім жыцці ўсё ў парадку, табе больш няма чаго рабіць, як толькі пакідаць пэўныя каментарыі ў інтэрнэце. Як толькі ты пазбавіўся месца працы або, на твой погляд, да цябе няправільна прымянілі нормы заканадаўства, адразу ж узнікае жаданне выказацца. Усё выкідваецца ў інтэрнэт — і колькасць негатыўных каментарыяў расце. Ствараецца ўражанне, што такое ж і меркаванне народа аб дзейнасці органаў унутраных спраў. На самай справе ўсё зусім не так. І падстаў не верыць вынікам у тым ліку праведзеных намі апытанняў няма. Гэта і ёсць тыя 20% людзей, якія негатыўна адносяцца да дзейнасці супрацоўнікаў унутраных спраў, выплюхваючы сваю жоўць, у тым ліку карыстаючыся перавагамі ананімнасці.
Сяргей Кабаковіч: — Яны часцяком і адносяцца да ліку правапарушальнікаў.
Канстанцін Шалькевіч: — І, як правіла, знайсці сярод іх чалавека, які, умоўна кажучы, жыве і нікога не чапае, але ў той жа час мае адмоўнае меркаванне аб нашай дзейнасці, будзе вельмі складана.
Віталь Навіцкі: — Па нашай просьбе Інфармацыйна-аналітычны цэнтр пры Адміністрацыі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусі правёў даследаванне. Я ўпэўнены, што калі б яго праводзіла любая іншая сілавая структура, вынікі былі б падобнымі. Людзі ўспрымаюць інфармацыю ад МНС. Успрымаюць праз усе каналы, з якімі мы працуем: сацыяльная рэклама, білборды, сродкі масавай інфармацыі... Не трэба быць экспертам, каб праецыраваць гэтую інфармацыю на ўвесь сілавы блок.
Уладзімір Макараў: — Меншых, чым у нас, у Беларусі, крымінальных паказчыкаў няма нідзе ў свеце. Каэфіцыент злачыннасці на тысячу чалавек — 1,62. Напрыклад, у 1994 годзе ён дасягаў 11. У 1993 годзе ў арміі налічвалася каля 100 забітых, 42 самазабойствы. Сённяшняя сітуацыя ў лічбах меншая ў 40 разоў. Летась, напрыклад, ні адзін чалавек не загінуў пры выкананні абавязкаў ваеннай службы. І гэта нягледзячы на тое, што ёсць аб'ектыўная рызыка. Напрыклад, штогод у нас размініруюць да 27 тысяч выбухованебяспечных прадметаў — галоўным чынам тых, якія засталіся пасля Вялікай Айчыннай вайны.
«Папулярны» негатыў
Канстанцін Шалькевіч: — Нам не хапае пэўнай падтрымкі збоку. Быццам бы глабальна яна ёсць. Ніхто не адмаўляецца: ні газета «Звязда», ні іншыя сродкі масавай інфармацыі. Але зноў-такі ў тых жа самых станоўчых матэрыялах ідзе або канстатацыя факта, або падаюцца меркаванні нашых спецыялістаў. Міліцыянер кажа пра тое, што наркотыкі — гэта дрэнна. І тое, што мы павялічылі тэрміны нясення адказнасці за наркотыкі, гаворыць толькі адна міліцыя. Я, шчыра кажучы, іншых меркаванняў не бачыў ужо даўно. Абсалютна зразумелая чалавечая рэакцыя (яна, напэўна, дакладна такая ж у кожнага з нас): калі я кажу, што невінаваты, або калі сам раскажу вам, наколькі я сёння харошы, вы, вядома, мяне выслухаеце, але, калі выйдзеце з памяшкання, абмяркуеце паміж сабой і, адпаведна, меркаванне ў вас будзе асабістае, складзенае з дапамогай пэўных крыніц. Узяць хоць бы апошнюю сітуацыю з мужчынам без месца жыхарства, якога супрацоўнікі міліцыі папрасілі пакінуць пераход. Для нас яна ў большай ступені бясспрэчная. І з пункту гледжання супрацоўнікаў органаў унутраных спраў я нават не магу сказаць, што гэта было пэўнае прымяненне сілы, названае ў некаторых СМІ «збіццём». Але загалоўкі ў асноўным былі менавіта такія: «Супрацоўнікі міліцыі збілі чалавека ў пераходзе».
Сяргей Кабаковіч: — А вось загаловак — «Рэцыдывіста, які стаў бамжом, супрацоўнік міліцыі выгнаў з метро» — наўрад ці выклікаў бы такую рэакцыю. Зразумела, што яркі загаловак зараз у трэндзе. Але гэта пераварочванне сітуацыі. Як аднойчы сказаў міністр унутраных спраў: «Адбывалася ўсё ў рамках закону. Можа быць, трэба было весці сябе менш эмацыянальна». А часам неэмацыянальна паводзіць сябе немагчыма.
Уладзімір Макараў: — У новай Ваеннай дактрыне, прынятай у першым чытанні, незалежныя журналісты ўгледзелі, што мы асцерагаемся нейкіх каляровых рэвалюцый і ўнутраных узброеных канфліктаў. Палітычныя або ваенныя тэхналогіі амбівалентныя. Іх веданне самымі шырокімі слаямі насельніцтва не дазваляюць, па меншай меры, засцерагчы сябе. Чаму заклікаюць на майдан? Чаму заклікаюць на плошчу? Бо яшчэ 100 з лішнім гадоў таму было добра вядома аб тым, што ў натоўпе свядомая асоба пераносіцца прыкладна
на 40 тысяч гадоў назад, калі чалавек быў адаптаваны да варварства. Аб гэтым пісаў Фрэйд, Лебон, ёсць кніга французскіх аўтараў «Рэвалюцыйны неўроз», дзе апісваюцца падобныя выпадкі, у тым ліку як падчас Вялікай французскай рэвалюцыі натоўп сустрэў царадворца і не проста яго разарваў, а з'еў зажыва. Таму людзі павінны ведаць, што такое натоўп і чаму ў Беларусі папярэджаны такія дзікія выпадкі. У нас гэтага не будзе, у тым ліку дзякуючы мудрасці беларускага народа.
Віталь Навіцкі: — Насамрэч, калі б у ролі экспертаў у матэрыялах пра МНС не толькі мы расказвалі, якія мы харошыя і якія правільныя дзеянні здзяйсняем, а каб гэта былі канкрэтныя людзі, не ананімы, з фотаздымкамі ў газеце, я думаю, што гэта пазітыўна паўплывала б на сітуацыю.
Канстанцін Шалькевіч: — Наўрад ці хтосьці з разважных людзей можа папракнуць нас у тым, што мы лаяльна ставімся да правапарушэнняў у сваіх шэрагах. Узяць хоць бы такую сітуацыю, як кіраванне ў нецвярозым стане транспартным сродкам начальнікам аднаго з падраздзяленняў Віцебскага РАУС. Тут сітуацыя адназначная: ён звольнены. Але мы, на жаль, не можам займаць сёння такую пазіцыю ў прадастаўленні афіцыйнай інфармацыі, як інтэрнэт-парталы. Якія сёння крыніцы інфармацыі ў інтэрнэце? Ім даслалі відэа. Што журналісты ўбачылі, тое і распісалі.
Сяргей Кабаковіч: — І яшчэ дабавілі сваё меркаванне.
Канстанцін Шалькевіч: — Як правіла, яно негатыўнае. Нам для таго, каб абвергнуць або пацвердзіць пэўную інфармацыю, спачатку трэба вывучыць яе. Я не магу, толькі прагледзеўшы ролік, як прадстаўнік Міністэрства ўнутраных спраў, выказацца, хто мае рацыю, а хто не. Напрыклад, пад выкладзеным у інтэрнэце відэа, калі мужчына едзе па зялёнай зоне з парушэннем правілаў дарожнага руху, каментарыі наступныя: «ДАІ ловяць веласіпедыстаў замест таго, каб сачыць за парадкам у дварах». Для таго, каб высветліць ісціну, мне спатрэбіўся пэўны час. Як толькі я пракаментаваў сітуацыю ў сацыяльных сетках, інтарэс да навіны знік. Ужо нікому гэта не цікава.
Віталь Навіцкі: — Мы нядаўна сутыкнуліся з такой сітуацыяй, як быццам бы ў беларускім малацэ знойдзены цэзій і стронцый. Я спадзяюся, што кіраўнік фермерскай гаспадаркі, дзе гэтае малако было ўзятае, або кіраўнік прадпрыемства, куды яго даставілі, усё-такі звернецца ў суд, каб гэта прывяло да пэўных юрыдычных наступстваў, паколькі ўрон іміджу, рэпутацыі сродкамі масавай інфармацыі нанесены значны. Яшчэ адзін з апошніх прыкладаў. Чатыры журналісты (я іх усіх ведаю пайменна) вырашылі, што цяпер нельга запальваць у рэстаране свечку. Такіх людзей роўна чатыры, але, на жаль, яны справакавалі дастаткова сур'ёзную інфармацыйную хвалю. Не праверыўшы, не ўдакладніўшы, не задаўшы дадатковых пытанняў. Гэта прыклад, калі журналіст прыняў рашэнне, што інфармацыя, якую ён успрыняў, дакладная, і распаўсюдзіў яе.
Канстанцін Шалькевіч: — У той жа час пераўтвараць сайты сілавых структур, у прыватнасці МУС, у крыніцу абвяржэння чутак таксама няправільна і некарэктна. Ініцыятыўна да мяне па каментарыі ніхто не звяртаецца. Тэлефанаваць у «Звязду» або іншы дзяржаўны СМІ і прасіць абвергнуць тую ці іншую інфармацыю, змешчаную на нейкім партале або дзесьці яшчэ, — таксама не падыход. У той жа час, як толькі мы размяшчаем інфармацыю аб геройскіх учынках супрацоўнікаў Міністэрства ўнутраных спраў, яна нікога, акрамя дзяржаўных СМІ, не цікавіць. Народ гэта не хвалюе. Ім бы пачарней ды больш жорстка.
Сяргей Кабаковіч: — Народ гэта не хвалюе, бо ён лічыць, што так павінна быць. Што міліцыянер кінецца ратаваць жанчыну ў мора, што супрацоўнік МНС павінен увайсці ў палаючы дом — маўляў, гэта іх работа.
Канстанцін Шалькевіч: — Пад матэрыялам, у якім распавядаецца пра канфіскацыю вялікай колькасці зброі і элементаў выбуховых прыстасаванняў у аднаго чалавека, усяго 39 каментарыяў. У той час як па сітуацыі ў пераходзе — каля 700. І ўсе, каму толькі хочацца, абмяркоўваюць, правільна зрабіў той міліцыянер ці не. Ну давайце будзем абмяркоўваць токараў: правільна яны пілуюць тыя балванкі або няправільна. І ў выніку мы маем, што прыкладна кожны дзень у СМІ з'яўляецца адзін негатыўны факт аб дзейнасці МУС — прыкладна 300 у год. У той жа час штогод у сродках масавай інфармацыі выходзіць каля 140 тысяч станоўчых матэрыялаў аб органах унутраных спраў. Гэта матэрыялы абсалютна рознага ўзроўню. Пачынаючы ад згадвання ролі органаў унутраных спраў на пэўных пасяджэннях выканкамаў, заканчваючы мэтанакіраванымі нарысамі, спецыяльнымі газетнымі палосамі (як гэта ёсць у «Звяздзе»), тэматычнымі разваротамі і гэтак далей. Тым не менш народ «клюе» на негатыў.
Віталь Навіцкі: — Сапраўды, калі на сайце МНС размешчаны дзве навіны — адна пра загінулага чалавека, а другая пра выратаванага — нескладана здагадацца, якая навіна разыдзецца па ўсіх сродках масавай інфармацыі. Больш за тое, раней я імкнуўся (цяпер перастаў гэта рабіць) угаворваць журналістаў узяць тую ці іншую пазітыўную навіну пра нас. Адкрытым тэкстам я атрымліваў адказ, што гэты загаловак не выкліча цікавасці, на гэтую навіну не будуць клікаць, яе не будуць каментаваць.
Канстанцін Шалькевіч: — Трэба задумацца, чаму пры ўсім аб'ёме інфармацыі, якая з улікам інтэрнэту сёння даступная для любога карыстальніка, ён выбірае менавіта негатыўную інфармацыю. І, на жаль, гэта ўсё-такі пытанне не наша. У нас у любым выпадку ніколі (і гэтаму мяне вучылі з першага дня працы ў прэс-службе) не будзе загалоўкаў, якія крычаць. Ніколі не будзе ў нашых матэрыялах і сенсацыйнасці. Якім бы жорсткім не было злачынства.
Выхаванне выхавацеляў
Віталь Навіцкі: — Журналіст абавязаны правяраць дакладнасць атрыманых звестак. І адпаведна, пакуль ты не правядзеш гэтую праверку, выдаць матэрыял ты не можаш. Пры гэтым звярніце ўвагу на любыя сенсацыйныя, скандальныя расследаванні. Журналісту нельга выказваць сваё меркаванне. Ён павінен даць экпертнае, а не ананімнае меркаванне розных бакоў і прадставіць чытачу магчымасць самому зрабіць выснову. На жаль, у пагоні за клікамі, за наведвальнікамі выснова даецца адразу ў загалоўку. У большасці людзей, якія нават не клікнуць на навіну, ужо па загалоўку сфарміруецца меркаванне і ўспрыняцце рэчаіснасці. Для паважанага партала, які наведваюць кожны дзень, гэтага дастаткова. І нават калі ўнутры гэтай заметкі будзе каментарый ад прадстаўніка той структуры, якую абвінавачваюць у якіх-небудзь няправільных дзеяннях, для чалавека, які прайшоўся па загалоўках, гэта ўжо не мае значэння. Ён ужо зрабіў вывад і прыняў для сябе рашэнне, хто вінаваты, а хто не.
Сяргей Кабаковіч: — Нашы некаторыя грамадзяне, аматары папіярыцца на пэўных гарачых тэмах не задумваюцца аб аб'ектыўнасці. Яны даюць аператыўна тое, што ў іх ёсць у галаве. Выкладваючы сваё меркаванне ў сваім акаўнце, жывым часопісе і нават на сайце, яны ніколі не будуць разбірацца, аб'ектыўна гэта ці не.
Віталь Навіцкі: — Праблема зводзіцца да журналіста, рэдактара, кіраўніка гэтага журналіста, які павінен спыняць неправераную інфармацыю і на шкоду аператыўнасці прымаць рашэнне не публікаваць яе. Але ці будуць яны гэта рабіць, калі ад колькасці клікаў, пераходаў залежаць тыя грошы, якія можна папрасіць у рэкламадаўцаў? У той жа час мы бачым сусветныя прыклады, калі буйнейшыя выданні ЗША, Еўропы працуюць па гэтых прынцыпах. Я спадзяюся, што раней ці пазней такія прынцыпы будуць распаўсюджвацца і на нашыя інтэрнэт-СМІ.
Канстанцін Шалькевіч: — Аб'ектыўнасць па вызначэнні не можа быць аператыўнай, а аператыўнасць не можа быць аб'ектыўнай. Самая аператыўная інфармацыя па лініі МУС — гэта тыя факты здзейсненых за суткі злачынстваў, якія мы выкладаем на свой сайт са зводкі Міністэрства ўнутраных спраў. Я магу гэтай інфармацыі не даваць з-за адсутнасці пэўных дэталяў. Але ці будзе гэта аператыўна? Мы ніколі не ўказваем прозвішчы людзей. Даём пасыл, каб у журналіста была нагода пачаць свой працоўны дзень.
Сяргей Кабаковіч: — Добра, калі сітуацыя адназначная. Тады мы можам нешта каментаваць. І тое трэба разбірацца. У той сітуацыі, калі з акна на Каменнай Горцы выпала дзіця, разышлася інфармацыя, што бабуля была на кухні. Хто сказаў, што яна там была? І па форумах разышлося, што бабуля вінаватая, не даглядзела. Нам важны сам факт падзення. Мы павінны правесці праверку і дамагчыся ісціны, якая дазволіць расставіць усе акцэнты па сваіх месцах. А некаторую прэсу ў першую чаргу цікавіць адразу ж, хто вінаваты.
Уладзімір Макараў: — Да нашай размовы прыбліжана такая праблема, як фарміраванне чалавека, грамадзяніна, патрыёта Рэспублікі Беларусь. Звычайна гэтую тэму зводзяць да выхавання моладзі. Але галоўная праблема ў іншым. Размова ідзе аб выхаванні выхавацеляў. Калі ў дачыненні да арміі, 200 гадоў таму гэта было сказана, рэалізавана галоўным чынам у XX і ў XXI стагоддзях на практыцы. Першапачаткова Клаўзевіцам. Тое, што будучыя войны могуць быць паспяховымі для дзяржавы, дзе забяспечаны трыадзіная сувязь улады, народа і арміі, — гэта не праславутыя лозунгі, а арганічная сувязь паміж імі.
Віталь Навіцкі: — Да таго часу, пакуль стандарты журналістыкі не будуць выкарыстоўвацца ў поўнай меры так, як яны цяпер выкарыстоўваюцца газетай «Звязда», «Советской Белоруссией», Белтэлерадыёкампаніяй і іншымі дзяржаўнымі сродкамі масавай інфармацыі, да той пары, пакуль яны не распаўсюдзяцца на прыроўненыя да СМІ інтэрнэт-сайты, сітуацыя будзе мяняцца складана. Я бачу пазітыўныя змены. Журналісты інтэрнэт-СМІ ўжо хоць бы звяртаюцца па інфармацыю. Адна справа, што не заўсёды гэтую інфармацыю можна даць у аператыўным рэжыме. Але да той пары, пакуль не будзе, як у галівудскіх серыялах, калі ў журналіста ёсць суперэксклюзіўнае відэа пэўнага здарэння, сітуацыі або крымінальнага скандалу, пакуль ён не атрымае пацвярджэнне з іншай крыніцы, то не выдасць гэтае відэа. На жаль, сёння для нас гэтая сітуацыя як карцінка з кінастужкі, і мы добра разумеем, што любое відэа без разбору — зманціравана яно ці не, адпавядае рэчаіснасці ці не — абавязкова будзе выстаўлена: і як можна раней, і як можна з больш яркім загалоўкам.
Фота Яўгена ПЯСЕЦКАГА
Мерапрыемства праводзіцца на добраахвотнай аснове.
Колькі ж каштуе гэты важны кампанент здаровага рацыёну зараз?
Не выявіць ні секунды абыякавасці.
