Па статыстыцы, кожны год з першага курса ВНУ адлічваецца ў сярэднім каля 8-10 працэнтаў студэнтаў. Прычыны могуць быць самыя розныя: ад сумненняў у правільнасці выбранай спецыяльнасці да элементарнай неарганізаванасці першакурсніка і, як вынік, яго акадэмічнай непаспяховасці. У Беларускім дзяржаўным педагагічным універсітэце ў гэтым навучальным годзе з першага курса адлічаны 61 чалавек, што складае 4,6% ад колькасці першакурснікаў і амаль трэць ад усіх адлічаных. Нядаўна ў БДПУ падвялі вынікі гадавой работы па развіцці студэнцкага цьютарства.
— Учарашнія школьнікі, якія паступілі ў ВНУ, трапляюць у зусім новы і нязвыклы для іх свет. Ёсць істотная розніца паміж школьным і ўніверсітэцкім падыходам да навучання, — падкрэслівае рэктар БДПУ імя Максіма Танка, прафесар Аляксандр ЖУК. — Студэнтам даецца больш свабоды, якой яшчэ трэба навучыцца распараджацца. Новае месца навучання і патрабаванні, нязвыклы рытм жыцця, незнаёмыя людзі... Незразумела, да каго звяртацца па параду і падтрымку. Няцяжка здагадацца, што праблемы, звязаныя з адаптацыяй, тармозяць і працэсы навучання. Таксама першакурснікі страчваюць магчымасць адразу ўліцца ў пазавучэбнае студэнцкае жыццё, якое стартуе адначасова з пачаткам навучальнага года.
Гэта пацвярджаюць і вынікі анкетавання першакурснікаў БДПУ. Каля паловы з іх канстатавалі цяжкасці ў працэсе адаптацыі да навучання ў ВНУ: загружанасць вучэбнымі заняткамі, псіхалагічныя перагрузкі, нездавальняючыя ўмовы пражывання, бытавую неўладкаванасць, неарганізаванасць і раз'яднанасць вучэбнай групы.
Праблематычнымі з'яўляюцца таксама такія аспекты навучання і жыццядзейнасці студэнтаў, як недастатковая матэрыяльная забяспечанасць (18%), адсутнасць неабходных умоў для самастойнай вучэбнай дзейнасці (17%), праблемы са здароўем (15%), складаны змест навучальных дысцыплін (13%), цяжкасці ў арганізацыі адпачынку і вольнага часу (10%).
Для больш паспяховай адаптацыі студэнтаў малодшых курсаў у БДПУ быў створаны інстытут куратарства. За кожнай вучэбнай групай замацоўваецца выкладчык-куратар, задача якога дапамагчы адаптавацца да новых умоў навучання. Аднак не кожны першакурснік мае смеласць падысці да куратара або да выкладчыка па параду, бо яны значна старэйшыя...
Як сведчыць анкетаванне, асобамі, у дапамозе якіх маюць патрэбу студэнты ў перыяд сваёй адаптацыі, з'яўляюцца найбольш блізкія людзі — бацькі, сваякі (54%), а таксама сябры (51%). Важная роля адводзіцца таксама аднакурснікам (25%), студэнтам старшых курсаў (22%) і куратару (23%). Нельга забывацца і пра тое, што каля 66% студэнтаў-першакурснікаў БДПУ з'яўляюцца непаўналетнімі.
Рашэннем рэктарата восенню мінулага года ў БДПУ была створана сістэма студэнцкага цьютарства на ўсіх факультэтах. На кожным факультэце была сфарміравана група студэнтаў-цьютараў (усяго іх 209 чалавек), якія паспяхова вучацца, актыўныя ў грамадскім жыцці і гатовыя аказваць дапамогу іншым студэнтам.
Варта адзначыць, што практыка студэнцкага цьютарства ўжо мелася ва ўніверсітэце, але яна тычылася пераважна арганізацыі студэнцкага самакіравання. Студэнты-старшакурснікі знаёмілі першакурснікаў з пазавучэбнай дзейнасцю і карпаратыўнай культурай універсітэта. А з гэтага года студэнты-цьютары сталі актыўна ўключацца і аказваць дапамогу студэнтам і ў вучобе і сацыяльнай адаптацыі.
Па сутнасці, студэнты-цьютары — гэта памочнікі куратара: у пэўнай ступені яны бяруць на сябе ролю куратара вучэбнай групы. Вядома, што ў цьютара няма такіх правоў, якімі валодае куратар, затое ёсць іншыя перавагі. Па-першае, дзякуючы невялікай розніцы ва ўзросце, ім прасцей наладзіць кантакт. Па-другое, самі цьютары яшчэ нядаўна сутыкаліся з аналагічнымі цяжкасцямі ў працэсе адаптацыі. Таму яны фактычна перадаюць свой студэнцкі вопыт групе. Па-трэцяе, стасункі паміж цьютарам і першакурснікамі не абмяжоўваюцца знаходжаннем ва ўніверсітэце: цьютарства можа працягвацца, напрыклад у інтэрнаце, а таксама праз анлайн-кансультаванне, зносіны ў сацыяльных сетках.
— У апошнія гады ў БДПУ павялічваецца колькасць замежных студэнтаў, што ставіць перад педагагічнымі работнікамі шэраг задач па іх адаптацыі і сацыялізацыі, — падкрэслівае Аляксандр Жук. — Сёння ў нас навучаецца каля 520 замежных студэнтаў. Не сакрэт, што яны, акрамя цяжкасцяў у адаптацыі да новых умоў навучання ў ВНУ, адчуваюць яшчэ і моўныя цяжкасці, і складанасці культуралагічнага характару. Спадзяёмся, што ўзаемадзеянне замежных студэнтаў са студэнтамі-старшакурснікамі не толькі аблегчыць іх адаптацыю ў новай адукацыйнай прасторы, але і дапаможа асвоіцца ў новым культурным асяроддзі, вывучыць мову і павысіць іх паспяховасць.
— Наша каманда цьютараў працуе па чатырох кірунках і, адпаведна, дзеліцца на чатыры каманды: суправаджэнне першага курса; псіхалагічнае суправаджэнне; суправаджэнне па замежнай мове; суправаджэнне па вучэбнай і навукова-даследчай дзейнасці, — падзялілася сваім досведам цьютарскага суправаджэння студэнтка ІV курса гістарычнага факультэта Лізавета Садоўская.
«Сёння мы разумеем, што цьютарскае суправаджэнне карыснае не толькі для студэнтаў малодшых курсаў, але і для цьютараў, якія развіваюць свае прафесійныя кампетэнцыі. Менавіта досвед, што атрымліваецца ў ходзе цьютарскага суправаджэння, дапаможа сфарміравацца будучаму педагогу як спецыялісту. Таму цьютарскае суправаджэнне адукацыйнага працэсу павінна стаць арганічнай часткай сістэмы прафесійнай падрыхтоўкі будучага настаўніка», — дадаў Аляксандр Жук.
Фота Надзеі Бужан
Мерапрыемства праводзіцца на добраахвотнай аснове.
Не выявіць ні секунды абыякавасці.
