У музеі народнай архітэктуры і побыту адкрылася выстава «Падняпроўскае шапавальства», якая стала вынікам доўгай рэстаўрацыйнай працы. Цяпер там можна даведацца пра традыцыйнае майстэрства больш падрабязна і пабачыць на свае вочы рэдкія экспанаты.
Шапавальства як рамяство ўзнікла ў Беларусі ў XVІ—XVІІ стагоддзях. Спачатку як гарадское, паступова пранікала ў сялянскі асяродак, і ў XІX стагоддзі ім займаліся ўжо ва ўсіх рэгіёнах Беларусі. Асноўным было Падняпроўе, а дакладней цяперашні Дрыбінскі раён. Менавіта майстэрства дрыбінскіх шапавалаў увайшло ў Спіс нематэрыяльнай спадчыны Беларусі.
Шапавальства мела два асноўныя кірункі: абыходнае, калі рамеснікі хадзілі па вёсках і працавалі з воўнай, якую набывалі ў сялян, і кустарнае, для якога неабходна была прастора, дзе б шапавал працаваў, захоўваў свае вырабы. Звычайна гэта была хата ці падсобнае памяшканне: паветка, хлеў, лазня і іншае.
Прыклад такой майстэрні шапавала паказаны ў помніку архітэктуры «Вяночны двор вёскі Бракава Слабада Чавускага раёна». Асноўная частка знаходзіцца ў двух памяшканнях: адно — паветка для дроў і транспартных сродкаў, другое — для шапавальных станкоў і прылад. Тут воўна качалася, мялася пры дапамозе валікаў, карыта, прылады пад назвай валюшкі. Побач — бязмены для ўзважвання воўны: да 1 кг ішло на выраб мужчынскага валёнка, на жаночы — крыху менш, 800 г.
Найперш прыцягвае ўвагу вялікая воўначасальная машына (шэрстабітная), якая выкарыстоўвалася для расчэсвання воўны, што сама выходзіла з кола, праходзіла ўвесь шлях адбіцця на валіках. І мы можам пабачыць, як асобныя няроўныя, збітыя, кудлатыя кавалачкі ператвараюцца ў роўную, мяккую, пушыстую воўну.
Каб надаць правільную форму валёнкам, унутр ставіліся драўляныя калодкі: капыл — на нос, пасля ўбіваліся пярэднія і заднія правідлы, а паміж імі — кліны для павелічэння халявы. Малаток быў неабходны, каб забіваць кліны, пемза — для таго, каб прыбраць варсінкі.
Перад валеннем воўна расчэсвалася, але не мылася. Яе палівалі гарачай вадой ў працэсе валення. Воўну мылі толькі тады, калі рабілі ваўняныя ніткі.
У музейнай экспазіцыі прадстаўлены прыклады ваўняных вырабаў: валёнкі, світкі паазерскія і падняпроўскія з капюшонамі, але суконныя. На жаль, прадметаў на выставе пакуль мала. Але, будзем спадзявацца, з часам экспазіцыя павялічыцца.
Святлана ТОЎСЦІК
Амаль тысяча дзвесце чалавек збяруцца, каб вырашаць найважнейшыя пытанні развіцця краіны.
Расказаў першы намеснік старшыні Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Рэспублікі Беларусь Дзяніс Каржыцкі.
Як вакцыны выратоўваюць жыцці і чаго можа каштаваць іх ігнараванне?
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
