Еўропе патрэбна стабiльнасць

Несумненна, самай сур'ёзнай геапалiтычнай тэмай тыдня сталi перажываннi з нагоды таго, цi выйдзе Вялiкабрытанiя з ЕС 23 чэрвеня, калi будзе праведзены рэферэндум на гэту тэму. Нагадаем, што рэферэндум быў iнiцыяваны дзейным прэм'ер-мiнiстрам, каб выбiць для Вялiкабрытанii пабольш саступак ад Еўрасаюза па важных для краiны пытаннях. Сам ён быў супраць рэальнага выхаду з iнтэграцыйнага аб'яднання. Дамагчыся саступак вясной атрымалася, але праблема ў тым, што многiя брытанцы разглядаюць рэферэндум як паўнавартасную магчымасць рэальнага выхаду з Еўрасаюза. Калi ў ходзе будучага рэферэндуму насельнiцтва краiны прагаласуе за выхад з ЕС, само далейшае iснаванне Еўрасаюза будзе пастаўлена пад пагрозу. У многiх iншых краiнах аб'яднанай Еўропы таксама шмат еўраскептыкаў, якiм патрэбен усяго толькi адзiн ўдалы прыклад выхаду з Еўрасаюза, каб пачаць iнiцыяваць падобны працэс для сваiх краiн. Калi разглядаць маючы адбыцца рэферэндум з пункту гледжання беларускiх нацыянальных iнтарэсаў, то для Беларусi, несумненна, няма выгады ў выхадзе Вялiкабрытанii з ЕС, якi можа стаць дэтанатарам для далейшага працэсу разбурэння гэтага iнтэграцыйнага аб'яднання. У рэгiёне сёння i так зашмат негатыву, якi дрэнна адбiваецца на беларускай эканомiцы, а поспех у выхадзе Вялiкабрытанii можа спарадзiць сапраўдную панiку, якая нанясе шмат дадатковай шкоды для перспектыў рэгiёна.

Сусветная прэса сочыць за вiзiтам лiдара Кiтая Сi Цзiньпiна ў Сербiю, Польшчу i Узбекiстан, якi пачаўся 17 чэрвеня. Асаблiва для Беларусi важныя вiзiты ў першыя дзве краiны, падчас якiх будзе абмяркоўвацца ў тым лiку ўдзел гэтых дзяржаў у рэалiзацыi iнiцыятывы "Адзiн пояс — адзiн шлях". Першай лiдар КНР наведаў Сербiю. У ходзе вiзiту былi наладжаны такiя ж адносiны ўсебаковага стратэгiчнага партнёрства памiж Кiтайскай Народнай Рэспублiкай i Рэспублiкай Сербiяй, якiя ўжо iснуюць памiж Беларуссю i КНР. Варта адзначыць таксама, што на тэрыторыi Сербii вядзецца актыўнае будаўнiцтва Кiтайскага iндустрыяльнага парка карпарацыяй RB, а кiтайскiя крэдыты выкарыстоўваюцца для мадэрнiзацыi чыгуначных i аўтамабiльных магiстраляў.

Трохдзённы вiзiт прэм'ер-мiнiстра Iндыi Нарэндры Модзi ў ЗША стаў важнай тэмай для абмеркавання экспертамi. Не сакрэт, што ўрад ЗША iмкнецца прыцягнуць Iндыю ў якасцi саюзнiка ў мерапрыемствы па стрымлiваннi Кiтая, у якiм бачаць свайго самага небяспечнага канкурэнта на сусветнай арэне. Нарэндра Модзi ж цяпер спрабуе рэалiзаваць тую ж эканамiчную стратэгiю, якую выкарыстаў Кiтай, каб эканомiка Iндыi таксама магла атрымлiваць асалоду ад доўгага ўстойлiвага росту, якi быў характэрны для КНР на працягу апошнiх чатырох дзесяцiгоддзяў, i яму вельмi патрэбна падтрымка ЗША ў гэтым пачынаннi. У вынiку ён вымушаны зблiжацца з ЗША супраць Кiтая, але ў той жа самы час асцерагаецца перайсцi пэўную рысу ў адносiнах з КНР. Сiтуацыю ўскладняе курс на неўмяшанне i адмова Iндыi ад удзелу ў ваенных блоках, якi праводзiцца шмат дзесяцiгоддзяў i мае шмат прыхiльнiкаў унутры краiны. Яны будуць не задаволены, калi Iндыя празмерна актыўна пачне ажыццяўляць ваенную кааперацыю з ЗША супраць Кiтая, i iх незадаволенасць непазбежна адаб'ецца на пазiцыях прэм'ер-мiнiстра ўнутры краiны.

Цiкавай заявай стала выкрыццё кандыдата ў прэзiдэнты ЗША Дональда Трампа сваiх аднапартыйцаў. Ён паведамiў, што частка з iх рыхтуе своеасаблiвы бунт дэлегатаў на чэрвеньскiм з'ездзе партыi рэспублiканцаў, на якiм Трамп павiнен быць вылучаны афiцыйным кандыдатам на выбарах. Дональд Трамп прыгразiў разарваць фiнансавыя адносiны са сваёй партыяй i самастойна прафiнансаваць сваё вылучэнне, калi яго працiўнiкi не супакояцца.

Мiнiстры абароны НАТА ў аўторак прынялi рашэнне аб размяшчэннi чатырох шматнацыянальных батальёнаў НАТА ва Усходняй Еўропе ў якасцi адказу на ўзмацненне Расii i яе дзеяннi на Украiне. Асноўны кантынгент ваеннаслужачых будзе прадстаўлены трыма краiнамi — ЗША, Вялiкабрытанiяй i Германiяй. 18 чэрвеня намеснiк сакратара Савета бяспекi Расii Яўген Лук'янаў паабяцаў, што Расiя дасць НАТА адэкватны адказ на гэты крок. Беларусi не даводзiцца станоўча рэагаваць на падобны крок НАТА, паколькi ён дадасць напружанасцi ў рэгiёне. Новая халодная вайна ўжо нанесла нашай эканомiцы шмат шкоды. А ўзмацненне ваеннай прысутнасцi НАТА на беларускай мяжы i непазбежныя меры Расii ў адказ на гэта толькi дабавяць новых праблем i пагоршаць верагоднасць новых ускладненняў у адносiнах Расii з заходнiмi краiнамi.

На мiнулым тыднi былi прызначаны новыя беларускiя паслы ў Паўднёвай Карэi, Бельгii, Iране, Славакii, Бразiлii, В'етнаме i Украiне. Прэзiдэнт Беларусi асаблiва адзначыў, што галоўнай задачай паслоў за мяжой з'яўляецца развiццё беларускага экспарту. Ён таксама падтрымаў выхад паслоў на беларускiх мiнiстраў з канкрэтнымi дзелавымi прапановамi, каб укараняць iх у вытворчасць.

Сяргей КIЗIМА, доктар палiтычных навук