Сям'я «паляўнічых на скарбы» ў Даніі знайшла на адным з астравоў адразу некалькі старажытных каштоўных прадметаў. Праўда, з-за аматарскіх дзеянняў узрост знаходкі можна вызначыць толькі прыблізна.
Дацкі «паляўнічы на скарбы» і два яго сыны 10 і 12 гадоў знайшлі на востраве Лалан сапраўдны залаты скарб з дзвюх падвесак, трох фрагментаў караляў і пярсцёнка; акрамя вырабаў з золата, у скарбе былі яшчэ некалькі кавалкаў серабра. Меркаваны ўзрост знаходак — каля 1,5 тысячы гадоў. Найбольшую цікавасць сярод іх уяўляе падвеска-брактэат*, зробленая з тонкага золата, на адным з бакоў якой адбіта выява Одзіна, вярхоўнага боства скандынаўскага пантэона. У тым, што гэта менавіта Одзін, у археолагаў няма сумненняў: раней знаходзілі амулеты з такім жа малюнкам і надпісам «Высокі» — адным з імёнаў бога. Такая падвеска — даволі рэдкая рэч. За ўсю гісторыю даследаванняў на Лалане знаходзілі толькі тры падобныя амулеты, апошні з іх — у 1906 г. Ва ўсёй Паўночнай Еўропе вядома каля тысячы такіх жа медальёнаў.
У Даніі 2016 год быў даволі ўраджайным на знаходкі: так, раней паведамлялася пра знаходжанне найбуйнейшай у гісторыі краіны калекцыі золата вікінгаў, крыжа, які можа змяніць уяўленне аб хрысціянізацыі рэгіёна, кудменя з крумкачамі Одзіна, скарбу з 700 манетамі і пліты з рунамі. Большую частку знаходак зрабілі так званыя аматары, «паляўнічыя на скарбы». Нацыянальны музей Даніі нават заявіў, што не паспявае апрацоўваць усе заяўкі аб знойдзеных старажытнасцях.
Зразумела, што «паляўнічыя» актыўна выкарыстоўваюць у сваіх пошуках металашукальнікі. На жаль, у паведамленнях СМІ нічога не гаворыцца пра тое, якія страты на самай справе наносіць падобная аматарская археалогія. Бо кожны такі выпадак — гэта парушэнне археалагічнага кантэксту. Вядома, добра, што свядомыя аматары аддаюць свае знаходкі ў музейныя калекцыі, аднак з-за іх дзеянняў страчваецца значная частка важнай інфармацыі — напрыклад, мы не можам даведацца, хто, дзе, калі і ў якіх абставінах хаваў скарб. Нездарма датаванне такіх знаходак заўсёды даецца вельмі прыкладнае — не ведаючы кантэксту, нават узрост прадмета вызначыць складана.
* Плоская тонкая манета з золата або серабра з чаканкай на адным баку.
Іван КУПАРВАС
Амаль тысяча дзвесце чалавек збяруцца, каб вырашаць найважнейшыя пытанні развіцця краіны.
Расказаў першы намеснік старшыні Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Рэспублікі Беларусь Дзяніс Каржыцкі.
Як вакцыны выратоўваюць жыцці і чаго можа каштаваць іх ігнараванне?
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
