Паміж дрэвамі ў садзе карысна высаджваць расліны з рэзкім пахам: аніс, базілік, каляндру, мелісу, пятрушку, чабор, эстрагон. Яны адпуджваюць шматлікіх шкоднікаў і стрымліваюць распаўсюджванне хвароб.
Шмат хто ведае, што некаторыя агародныя культуры нельга саджаць на суседніх градках. Скажам, бульба і таматы — дрэнныя суседзі, у іх агульныя шкоднікі і хваробы. А вось пра тое, што і ў садзе дзейнічаюць тыя ж правілы, ведаюць нямногія. Некаторыя віды дрэў і кустоў увогуле на дух не пераносяць адзін аднаго!
Прычын антаганізму можа быць некалькі. Напрыклад, расліны адначасова спажываюць пажыўныя рэчывы, з-за чаго карысных элементаў не хапае абедзвюм. Або іх карані залягаюць на адной глыбіні і перашкаджаюць адзін аднаму расці. А бывае, што карэньчыкі аднаго з суседзяў вылучаюць шкодныя рэчывы, якія перашкаджаюць росту іншага.
Таму, перш чым пасадзіць побач тыя ці іншыя расліны ў садзе, высветліце, ці падыходзяць яны адзін аднаму як суседзі.
Добрыя суседзі. Яблыні — галоўныя пладовыя дрэвы ў нашых садах, яны займаюць вялікія плошчы, і пад імі заўсёды застаецца зямля, якая не выкарыстоўваецца. Для 6 — 10 сотак гэта злачынства! А каб прыствольныя колы не пуставалі, там можна пасадзіць календулу або кроп — яны адпуджваюць шматлікіх шкоднікаў.
З паўднёвага боку пад яблынямі (і грушамі) можна вырошчваць скараспелыя таматы. Карысць тут двайная: памідоры адпуджваюць матылькоў пладажэрак, а вы зноў жа эканоміце плошчу.
Некаторыя спецыялісты рэкамендуюць пасярэдзіне яблыневага саду пасадзіць... сасну ці лістоўніцу. Яны, кажуць, вельмі станоўча ўплываюць на рост пладовых дрэў.
Дрэнныя суседзі. Там, дзе растуць яблыні, — не месца рабіне! Пра тое, што для саду яна ўяўляе пагрозу, стала вядома ў пачатку XX стагоддзя. Гром грымнуў у Паўночнай Амерыцы, дзе каля садоў часцяком саджалі рабіну. І ў нейкі момант людзі заўважылі, што з кожным годам яблыкі станавіліся ўсё горш і горш — усе чарвівыя! А ў тых садах, дзе рабіны побач не было, такіх праблем не ўзнікала. Сталі высвятляць, у чым прычына, і выявілі, што плады пашкоджваюць вусені рабіннай молі.
Добрыя суседзі. Паміж кустамі карысна пасадзіць цыбулю і пакінуць яе на зіму ў зямлі: гэта абароніць парэчкі ад пупышкавага кляшча. З чорнымі парэчкамі выдатна ладзіць бружмель (жимолость).
Дрэнныя суседзі. А вось чырвоныя парэчкі з чорнымі не ладзяць, хоць яны і сёстры.
Маліны таксама дрэнныя суседкі. Яны, як вядома, распаўзаюцца ва ўсе бакі і, калі трапяць у пасадкі парэчак, пачнуць іх прыгнятаць.
Добрыя суседзі. Агрэст ідэальна ўжываецца з чырвонымі парэчкамі.
Дрэнныя суседзі. А вось чорныя парэчкі для яго не падыходзяць — яны абодва пашкоджваюцца агрэставай агнёўкай.
Маліннік таксама не самы лепшы варыянт — па той жа прычыне, што і для парэчак.
Саджаць яе лепш асобна ад іншых садовых раслін. У адваротным выпадку яна будзе адбіраць у суседзяў усю вільгаць, паколькі з'яўляецца вадахлёбкай. Да таго ж яе параснік здольны задушыць любую нізкарослую культуру.
Добрыя суседзі. Станоўчы ўплыў на вінаград аказваюць радыска і масляная рэдзька.
Пятрушка аздараўлівае вінаграднікі, пашкоджаныя філаксерай.
Дрэнныя суседзі. Побач з вінаградам нельга саджаць капусту і агуркі — ліяна моцна прыгнятае гэтую гародніну.
Добрыя суседзі. Абляпіха любіць, калі пад ёй растуць лекавыя травы — рамонак і мацярдушка. Дарэчы, гэта вельмі зручна: з лісця абляпіхі, кветак рамонку і травы мацярдушкі можна заварваць выдатны вітамінавы чай!
Дрэнныя суседзі. Гэтая ягадная культура не любіць суседства малін, чорных парэчак і суніц — у іх карані знаходзяцца ў адным пласце, і яны будуць змагацца за ваду і харчаванне.
І яшчэ абляпіха не пераносіць паслёнавых культур.
Добрыя суседзі. На сунічныя плантацыі можна падсадзіць аксаміткі, салату, куставую фасолю, часнок і шпінат: яны станоўча ўплываюць на ягадныя градкі, а заадно дапамагаюць сэканоміць плошчу. Акрамя гэтага, суніцы можна спалучаць з цыбуляй, шніт-цыбуляй, радыскай і рэдзькай.
Пятрушка, падсеяная ў градкі з суніцамі, адпуджвае смаўжоў.
Добра ўздзейнічаюць шалфей і агурочная трава.
Дрэнныя суседзі. Суніцы нельга саджаць ля бульбы, таматаў, агуркоў і капусты. У іх агульны шкоднік — нематода.
Каля малін суніцам таксама не месца — і тую, і іншую культуру любіць малінава-сунічны даўганосік.
Ірына ТАМКОВІЧ
Расказаў першы намеснік старшыні Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Рэспублікі Беларусь Дзяніс Каржыцкі.
Як вакцыны выратоўваюць жыцці і чаго можа каштаваць іх ігнараванне?
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
Васілеўскія такія: на Зямлі і ў космасе ліхія!
