Жыве ў свеце Слова

Што для пісьменніка час? Тое, што ён выкарыстоўвае, ці тое, што ён узнаўляе? Хтосьці ўзнаўляе, а хтосьці выкарыстоўвае. А пісьменнікі здольныя яшчэ і памнажаць. Да таго ж пісьменнік здольны не толькі дыхаць літаратурай, але і натхняць іншых. Так падчас сімпозіума разважаў турэцкі творца, аўтар гістарычных раманаў Іскандэр Пала. У гэтым сэнсе дзейнасць Францыска Скарыны — крыніца натхнення не толькі для пісьменнікаў.

Скарынава спадчына — сапраўдны скарб, пакінуты для нашчадкаў, паслядоўнікаў. Каб трымалі руку на пульсе часу. Каб ведалі. Нацыянальная бібліятэка Беларусі гасцінна расчыніла дзверы для гасцей ІІІ Міжнароднага сімпозіума літаратараў «Пісьменнік і час: 500-годдзе беларускага кнігадрукавання як частка сусветнай кніжнай гісторыі», які прайшоў у межах ХХIV Мінскай міжнароднай кніжнай выстаўкі-кірмашу.

Форум аб’яднаў прадстаўнікоў 17 краін Еўропы і Азіі, у тым ліку Расіі, Фінляндыі, Італіі, Кітая, Пакістана, Туркменістана, — пісьменнікаў, выдаўцоў, прадстаўнікоў дзяржаўных органаў кіравання, міністэрстваў і ведамстваў. Удзельнікі сімпозіума абмяркоўвалі шмат праблемных пытанняў, якія датычылі постаці Францыска Скарыны ў беларускай і сусветнай культуры, літаратурных узаемасувязей у кантэксце міжнародных агульнакультурных узаемаадносін, а яшчэ — функцый літаратуры ў сучасным свеце.

— Мы вельмі цэнім тыя літаратурныя кантакты, гуманітарныя праекты, якія рэалізуюцца нашай краінай сумесна з замежнымі дзяржавамі, — зазначыла міністр інфармацыі Рэспублікі Беларусь Лілія Ананіч. — Мы ўпэўнены, што ўнёсак Францыска Скарыны ў развіццё кнігадрукавання — гэта не толькі нацыянальная каштоўнасць Беларусі, гэта каштоўнасць усяго свету. Асобы планетарнага маштабу ёсць у кожнай краіны. Гэта наша духоўная апора, наша маральнасць, гістарычная спадчына. Гэта тыя вобразы і вытокі, якія сілкуюць беларускую дзяржаўнасць.

Лілія Ананіч падкрэсліла: Францыск Скарына — чалавек свету. У нашай краіне створаны рэспубліканскі арганізацыйны камітэт па падрыхтоўцы і правядзенні мерапрыемстваў, прысвечаных 500-годдзю беларускага кнігадрукавання. Запланаваная вялікая праграма: форумы, сімпозіумы, круглыя сталы, выстаўкі, канферэнцыі, у тым ліку і за межамі нашай краіны.

Паводле слоў мадэратара сімпозіума, намесніка міністра інфармацыі Рэспублікі Беларусь Аляксандра Карлюкевіча, пастаянным партнёрам і суарганізатарам форуму з’яўляецца Саюз пісьменнікаў Беларусі.

— Пяцьсот гадоў таму ў беларусаў з’явілася друкаванае слова. З тых часоў палітычная карта свету істотна змянілася, бо разбураліся і ствараліся сотні краін. А слова і літаратура, нягледзячы ні на што, жывуць і будуць жыць. Гэта і ёсць стрыжань стасункаў паміж людзьмі і дзяржавамі, — прывітаў удзельнікаў сімпозіума старшыня СПБ Мікалай Чаргінец.

Прэзідэнт Пакістанскай акадэміі літаратуры Касім Бугіо (Бугіо Махамад Касім) звярнуў увагу ўдзельнікаў форуму на тое, што ў Пакістане гавораць на 74 мовах. У акадэміі літаратуры ёсць аддзел перакладаў, дзякуючы якому ў Пакістане ведаюць творчасць рускіх класікаў: Фёдара Дастаеўскага, Максіма Горкага, Льва Талстога. Спадар Касім Бугіо ўпэўнены: у сучасных сродках масавай інфармацыі слова пісьменніка павінна гучаць як мага часцей.

Таксама стаў госцем сімпозіума фінскі пісьменнік Ціма Парвела. Сёлета ў выдавецтве «Мастацкая літаратура» пабачыла свет яго дзіцячая кніга «Эла і сябры», якую па-беларуску перастварыла Алена Казлова. Гэта вялікі крок наперад у развіцці беларуска-фінскіх літаратурных стасункаў. Сёння ў актыве Ціма Парвела — каля трыццаці кніг, перакладзеных на столькі ж моў. І прадаюцца яны ці не ў 40 краінах свету. А Муртазо Зайніддзінаў з Таджыкістана прадставіў на сімпозіуме цэлае даследаванне пра гістарычныя карані таджыкска-беларускіх літаратурных сувязей!

«Было время, что не было времени, / Будет время — его и не будет...» — гэта радкі з верша расійскага паэта Генадзя Фралова. Так засяродзіўся на праблеме часу першы сакратар Саюза пісьменнікаў Расіі Генадзь Іваноў. Дый увогуле, тэма «Пісьменнік і час» — надзвычай вострая для творцаў усіх пакаленняў.

Яна ЯВІЧ.