Кірмаш вырабаў ручной работы прайшоў у Мінску

У рамеснікаў і аматараў хэндмэйду вясна на працягу апошніх сямі гадоў пачынаецца з «Млына». Кірмаш вырабаў ручной работы пад такой назвай прайшоў у Мінску. Прымеркаваны ён быў да 8 Сакавіка. Таму людзі прыходзілі выбіраць падарункі маці, бабулі, сястры, каханай...

Падарункі для блізкіх у мяне ўжо ёсць. Таму я вырашыла прагуляцца па «Млыне», каб выбраць штосьці для сябе любімай. Пакуль гуляла — набралася столькі пазітыўных эмоцый! Чаго варта толькі радасць нашага фотакарэспандэнта Анатоля Клешчука. Ён сустрэў разьбяра з Кобрына, якога здымаў больш як 30 (!) гадоў таму.

— Я тады быў зусім малады, — усміхаецца ў светлы вус Уладзімір Чыквін у льняной кашулі. — Стругаў нешта на свяце. А карэспандэнты фатаграфавалі. Быў сярод іх і спадар Анатоль. Памятаю, як я вазіў яго ў сваю родную вёску, паказваў майстэрню...

Драўляныя анёлкі Чыквіна адразу ж прыцягваюць увагу. Яшчэ і таму, што майстар выразае іх на вачах у прысутных з бярозавага палена.

— Двух анёлаў сёння выразаў. Такім чынам рэкламую свае вырабы. Людзі бачаць, што сам раблю, не перапрадаю. Ды і сумна сядзець проста так. Вось гляджу на свайго суседа — сядзіць пануры, без справы — мне яго шкада. Ну вазьмі ты хоць нешта рабі: малюй, запісвай, з людзьмі размаўляй...

— А чаму вы пачалі выразаць анёлкаў?

— У Віцебску на «Славянскім базары» быў конкурс разьбяроў. Я таксама ў ім удзельнічаў. Нейкая бабулька падышла і кажа: «Ой, сынку, некалі мой дзед мне рабіў сякеркай анёлка. Вось бы ты мне такога вычасаў!..» Ну, я ўзяў палена і паспрабаваў... Тая, калі ўбачыла, што атрымалася, нават расчулілася: «Божачкі, як быццам у дзяцінства вярнулася». Я ўспрыняў гэта як знак. І дагэтуль выразаю анёлкаў.

Прыглядаюся, на кожным анёлку — арнамент. Аздобленыя імі і лыжкі, і куфэрачкі самабытнага майстра. На многіх вырабах беларускамоўныя надпісы: «Камароў адганяю, адну цябе, мілую, кахаю», «Толькі з песняй цябе параўнаю», «Дай мне руку і пойдзем ціха за крокам крок». На развітанне спадар Чыквін падарыў мне неймаверна прыгожую лапатку для ежы з надпісам «Смачненька».

Я на «Млыне» таксама сустрэла шмат знаёмых. У тым ліку і каляжанку — Вераніку Пуставіт з маці.

— Зірні, што мне матуля падарыла на 8 Сакавіка, — усміхаецца шчаслівая Вераніка і дастае з пакунка вытанчаны пінжак з воўны, аздоблены кветкамі. Якраз пад сумачку, што набылі на мінулым «Млыне».

Зэдлікі Канстанціна Паціпкі штогод разлятаюцца на «Млыне», як гарачыя піражкі. Гэтым разам рамеснік з Залатога Рога (вёска ў Веткаўскім раёне, дзе Косця жыве са сваёй сям'ёй) прывёз яшчэ і інтэр'ерныя дошчачкі з чырвонымі ўзорамі свайго сябра. «Фатограф «Звязды» (мае на ўвазе Анатоля Клешчука. — Заўв. аўт.), калі ўбачыў іх, параіў мне выкарыстоўваць веткаўскі аўтэнтычны арнамент і пры вырабе зэдлікаў, — кажа рамеснік. — Я ўжо загарэўся гэтай ідэяй. Хачу скапіяваць узоры з бабуліных ручнікоў».

Нягледзячы на кошт арэнды (прыблізна 100 рублёў за квадратны метр), з кожным годам колькасць рамеснікаў, што выстаўляюць свае вырабы на кірмашы, павялічваецца. Прынамсі, сёлета іх было каля 700 з усёй Беларусі і з суседніх Украіны і Расіі. Некаторыя, каб сэканоміць, выкупляюць двухметровы павільён удваіх, а часам і ўтраіх. А вось пакупнікоў, заўважыла, гэтым разам было значна менш, чым перад Новым годам. Пацвердзілі маё назіранне і рамеснікі: многім нават не ўдалося кампенсаваць арэнду.

— Любы кірмаш — гэта латарэя, — кажа Сяргей Рак, які прыехаў на «Млын» з Целяханаў Івацэвіцкага раёна. — Ніколі не ведаеш, як пойдзе. Летась шмат прадалі драўляных днечкаў, чарпакоў ды лыжак. А на гэтым «Млыне» практычна ўсе свае вырабы для кухні павязу назад. Выратавала толькі тое, што нядаўна новы кірунак адкрыў: пачаў рабіць дзіцячыя машынкі з дрэва. Яны каштуюць не танна: ад 45 рублёў. Прадаў 4 штукі. Дзякуючы ім не толькі арэнду адбіў, але і трошкі зарабіў.

— Месца дарагавата каштуе для рамеснікаў, — кажа Уладзімір Чыквін. — Яшчэ тым, хто мясцовы, мо і нічога. Такім жа, як я, прыезджым, трэба заплаціць і за дарогу, і за начлег. Добра ў мяне дачка ў Мінску жыве, дык ёсць дзе пераначаваць. Калі б не было тут знаёмых, нават і не паехаў бы.

Хвалюе рамеснікаў і будучыня кірмашу.

— Дзе будзе праходзіць наступны «Млын»? — кажа рамеснік Руслан Шыхаў, што вырабляе этнічныя ўпрыгажэнні з металу. — Шкада, што выставачны цэнтр «Белэкспа» ідзе пад знос... Тут цудоўнае месца, у цэнтры горада, людзі ведаюць...

— Пасля зносу будынка «Млын» нікуды не знікне, — супакойвае куратар выстаўкі Таццяна АНТОНЧЫК. — Галоўнае, каб рамеснікі працягвалі ствараць. А мы паклапоцімся пра годнае памяшканне для продажу.

...Я пакінула «Млын» не з пустымі рукамі. Набыла сhіmes (чаймс — перкусійны музычны інструмент, які нагадвае гук званочкаў) з чароту. Яго зрабіў рамеснік з Палесся. «Я майструю з чароту жалейкі і флейты, — кажа Сяргей Хацкевіч. — Чаймс нарадзіўся выпадкова. Калі нарыхтоўваў сыравіну, быў моцны вецер, і такі неймаверна прыгожы гук атрымліваўся. Тады мне і прыйшла ідэя зрабіць аналаг металічнага інструмента. Ён не толькі гучыць неймаверна, але і будзе цудоўным упрыгажэннем інтэр'ера». У якасці бонусу я атрымала ад палешука пакуначак са скрыпнем, які ён сабраў і ферментаваў уласнымі рукамі. Так што ў мяне вясна пачалася з глытка надзвычай карыснай гарбаткі пад музыку чароту. А вось лапаткай, падоранай спадаром Чыквіным, карыстацца нават шкада. Такая яна прыгожанькая. Пакуль любуюся.