Вясёлыя гісторыі нашых чытачоў

Апошні трафей

Падчас маразоў паляванне рэдка бывае ўдалым. Да таго ж у дзеда Патапа ўжо і вочы не тыя (мала што бачылі), і стрэльба ў руках дрыжэла, і мушка расплывалася...

Але ж стары на гэта не зважаў: ён усё роўна ледзь не штодня цягаўся па лесе, успамінаў, дзе і калі яму шчасціла на дзікоў, ваўкоў альбо ліс, дзе — наадварот — не шчасціла...

У той раз у дуброве дзед натрапіў на лапіны разварушанага снегу, змяшанага з лісцем, убачыў паблізу адбіткі вялікіх і маленькіх капытоў. «Дзікі, падобна, хадзілі? Цэлай сям'ёй, са старымі і маладымі», — падумаў паляўнічы і павольна пайшоў па слядах. Ён разумеў, што ўпаляваць дзіка яму наўрад ці ўдасца, але збочыць не мог — яшчэ і таму, што на сцежцы, якую праклалі дзікі, раптам убачыў адбіткі знаёмых лап. «Вось каго бы на мушку ўзяць», — падумаў пра воўка дзед. Тупаючы па слядах, ён «чытаў», дзе, у якім месцы дзікі адпачывалі, як сябе паводзіў воўк. «Стары, відаць, баіцца нападаць: чакае моманту, калі нейкі парсючок адстане», — думаў пра шэрага дзед...

Назаўтра ён зноў пакіраваў у дуброву. Плёўся там па знаёмых слядах, а заадно думаў, як жа здабыць таго воўка? У галаве стары перабраў, можа, з дзясятак спосабаў і нарэшце выбраў адзін: на сцежцы, па якой хадзіў за дзікамі, пад нахіленай арэшынай, ён прыладзіў пятлю са стальнога дроту, замацаваў яе за дуб і пайшоў дадому.

Ноч тую спаў дрэнна: прыкідваў, ці ўсё ўлічыў, ставячы пятлю, варажыў, ці патрапіць у яе воўк...

Як толькі пачало світаць — дзед падаўся ў дуброву.

Калі да дрэва з замацаванай пятлёй заставалася метраў з трыццаць, паляўнічы запаволіў крок, стаў пільна ўглядацца наперад і раптам... убачыў воўка. Той на задніх лапах сядзеў пад дубам. Стары зняў з пляча стрэльбу, прыцэліўся...

Але што гэта? Воўк нават не варухнуўся.

Паляўнічы таксама патрымаў крыху паўзу, потым з усёй асцярогай наблізіўся да звера і ўвачавідкі ўбачыў, што ні ў чым не памыліўся: воўк і сапраўды быў вельмі стары, вельмі худы і знясілены настолькі, што, трапіўшы ў пятлю, проста спруцянеў, замерз!

...Назаўтра на паляванне дзед Патап ужо не пайшоў, суседу сказаў, што ўсё — прадае сваю дубальтоўку. Такім чынам стары воўк для старога паляўнічага стаў апошнім трафеем.

Мікалай Глеб, м. Падлессе, Ляхавіцкі раён

Цырк на дроце

Звяздоўская рубрыка «...Народ на провадзе!» даўно сабрала вакол сябе і вельмі шырокае кола чытачоў, і трохі вузейшае — пастаянных аўтараў. Дайшло да таго, што многія з іх (гэта значыць з нас) час ад часу тэлефануюць адно аднаму, віншуюць са святамі... Асобныя ж — яшчэ толькі знаёмяцца, бо штуршком да гэтага паслужыў конкурс. Мне, напрыклад, пасля вызначэння найлепшых «баек» за мінулы год, вельмі захацелася пазваніць тром цудоўным жанчынам — Раісе Сцяпанаўне і дзвюм Міхайлаўнам. Першай з іх — Любові — трэба было сказаць, што дужа добрыя ў яе гісторыі, а вершыкі ў конкурсе «Хто каго?» дык наогул чыстыя прыпеўкі!.. І другой — Галіне — я мела што сказаць, але ж пазваніла якраз у дзень нараджэння, таму прыемна было павіншаваць, а потым і падарунак выслаць — раскошную кніжку пра Панямонне. Атрымаўшы яе, Міхайлаўна адразу ж пазваніла, падзякавала, сказала, што кніга ёй вельмі цікавая, бо жыве з сям'ёй каля вытокаў гэтай ракі, дадала яшчэ, што калі прачытае, пазвоніць яшчэ.

І вось — ледзь не назаўтра — у мяне званок.

Галасы сваіх новых знаёмых я пакуль не засвоіла, але па нашай беларускай гаворцы падумала, што гэта — яна, Галіна Міхайлаўна, што хоча пра кнігу сказаць. А тая раптам:

— Вы мае прыпеўкі хвалілі...

(Так гэта ці не, падумаць не паспяваю.)

— ...Дык я новых наскладала. Хочаце паслухаць?

— Ну вядома ж, хачу.

Яна давай чытаць — можа, штук 20!

Во, думаю, дае: за вечар-два столькі наваляла... І такіх жа складненькіх, лёгенькіх — проста класіка жанру!

Кажу ёй гэта, а заадно нагадваю байку яе — пра вожыка...

— Гэта пра якога? — пытаецца жанчына.

— Ну, таго, — кажу, — што ў «Провадзе» быў, што дзеда ад гарэлкі вылечыў.

Адчуваю, што Міхайлаўна неяк «тармозіць»? Ці ёй няёмка, што гэтак хвалю?

Тады пераводжу размову на іншае. Пытаю:

— А як жа вам «Панямонне» — ці пачыталі?

— Якое «Панямонне»?

Тут ужо я губляюся, бо яна ж «учора» гэту кнігу хваліла. І што — ужо расчаравалася?

Што ж — няхай. Тады пытаю:

— А ці вялікая вёска Магільна?

Яна зноў:

— Адкуль я ведаю?

У мяне і дах «паплыў»:

— Як, — кажу, — адкуль: вы ж там жывяце, ля вытокаў Нёмана?

— Ды не, я ў Мінску жыву...

Вось тут да мяне ўжо дайшло, што я размаўляла быццам з Галінай Міхайлаўнай, а са мною — Любоў...

Урэшце — не будзь то адданыя падпісчыцы «Звязды» — мы з ёй пасмяяліся, здаецца, паразумеліся і разам прыйшлі да высновы, што цырк на нашым «Провадзе» бывае куды часцей, чым на дроце. Ці не так?

Соф'я Кусянкова, в. Лучын, Рагачоўскі раён

Ах, якая над Гайнаю ноч!

Даўнавата было, ды як сёння бачу: цёплы майскі вечар, мы з мужам вяртаемся дамоў. Можна нават сказаць, што прыехалі — ва ўсякім разе ў думках, як раптам... Божухна! Што гэта?! На дарозе, на сустрэчнай паласе, каля аўтобуснага прыпынку ляжыць чалавек...

«Нешта здарылася», — мільганула думка. Муж адразу «даў» па тармазах. Мы спехам выскачылі з машыны, падбеглі да ляжачага.

— Мужчына, вы цэлы? Вы жывы? — сталі пытаць у яго. — Што здарылася?

— Ды жывы, жывы, — пачулася ў адказ. — Праўда, сэрца прыхапіла. Калі ласка, пазваніце ў «хуткую».

Мужчына (амаль як у «Белых Росах») працягваў да нас руку са сваім мабільным.

Муж, вядома, яго не ўзяў: трохі адышоў ад дарогі (каб цішэй было), са свайго тэлефона стаў набіраць 103. Я ж, як магла, дапамагала чалавеку — спачатку памаленьку ўстаць, потым — прысесці на лаўку. А заадно распытвала ў яго, ці даўно забалела сэрца, ці ўзяў пад язык валідол...

Мужчына, аднак, павёў сябе неяк дзіўна. Ва ўсякім разе пра сэрца ён размаўляць не хацеў. Спытаў у мяне:

— А чаму ты гаворыш па-беларуску?

— Жыву тут, у Беларусі, дык і гавару, — стала «апраўдвацца» я. — Да таго ж — мы людзі вясковыя...

— Яно і зразумела, — уздыхнуў тады хворы, — бо гарадскія не спыніліся б — горад калечыць людзей... А табе я, хочаш, верш прачытаю — Ніла Гілевіча. Ведаеш такога паэта?

— Такога ды не ведаць... За каго вы мяне прымаеце? — абурылася я. — Ён жа зямляк наш: ён па гэтых сцежках хадзіў...

Незнаёмец мой спіч не даслухаў — ён ужо чытаў:

— Ах, якая над Гайнай цудоўная ноч!..

— Не цудоўная, а купальская, — паправіла я.

Мужчына трохі памаўчаў і пачаў спачатку:

— Ах, якая над Гайнай цудоўная ноч!..

— У Ніла Сымонавіча, — зноў перапыніла, — ноч — купальская.

— Жанчына, памаўчы — не перашкаджай, — загадаў мне хворы. І яшчэ раз завёў:

— Ах, якая над Гайнай цудоўная ноч!

Самы раз бы шукаць кветку-папараць,

Самы раз уплятаць летуценні ў вянок,

Самы раз белы корань выкапываць!..

Ён (як быццам, нездаровы) гэта ўсё прамаўляў, я — яго слухала і пры гэтым міжволі думала: «А ці не хворая сама?» Ну ўявіце: на дварэ — ноч, над галавою — зоркі, непадалёк — усё тая ж Гайна... Лаўка, вершы, чужы чалавек...

Свой таксама неўзабаве з'явіўся — прапанаваў незнаёмцу падвезці дамоў.

Той, не сказаць каб наадрэз, але адмовіўся: сказаў, што яму палепшала, што ён яшчэ трохі адпачне і дойдзе сам.

«Вось што значыць паэзія, прыгожае пісьменства! — падумала я. — Вось што значыць сапраўдны народны паэт: людзі — ледзь жывыя, можна сказаць, — на памяць чытаюць яго вершы і тым самым лечацца!

Ход гэтых высокіх думак парушыў муж. Па дарозе да машыны ён расказаў, што дазваніўся да «хуткай», што там, у дыспетчарскай, як высвятляецца, добра ведаюць і гэты прыпынак, і гэтага мужчыну: час ад часу, пасля сустрэчы з сябрам, ён выклікае машыну «хуткай», выдае сябе за хворага, каб потым... яго падвезлі дамоў.

Вось такая і сапраўды цудоўная ноч была над нашай Гайнай.

Праязджаючы міма таго аўтобуснага прыпынку, мы з мужам кожны раз успамінаем яе. І, вядома ж, помнім Паэта, які, многае бачачы і разумеючы, пісаў... Прычым так, каб гэта бачылі і разумелі іншыя.

Валянціна Паплёўка, в. Гайна, Лагойскі раён

Рубрыку вядзе Валянціна Доўнар

dounar@zviazda.by