Што азначаюць вынікі выбараў у Францыі?

Другі тур выбараў дэпутатаў Нацыянальнага сходу ў Францыі, які прайшоў у нядзелю, завяршыўся трыумфальнай перамогай партыі, сфарміраванай выбраным у маі гэтага года прэзідэнтам Францыі Эмануэлем Макронам. Прадстаўнікі партыі сталі ўладальнікамі 308 з 577 месцаў у ніжняй палаце французскага парламента, пры гэтым яшчэ 42 мандаты дастануцца членам саюзнай ім партыі MoDem («Дэмакратычны рух»).

Такая перамога з'яўляецца прынцыпова важнай для новага прэзідэнта. Па сутнасці, у Францыі, без магутнай падтрымкі ў парламенце, прэзідэнт з'яўляецца слабай фігурай. У той жа час і падтрымка ў парламенце не зробіць слабага па натуры прэзідэнта паспяховым лідарам.

Падтрымка партыі Макрона на парламенцкіх выбарах звязана з многімі фактарамі. Галоўным з іх стала агіда выбаршчыкаў да сістэмнай карупцыі, якая ахапіла палітычную сістэму краіны. Адчуўшы гэта, Макрон зрабіў стаўку на кандыдатаў у дэпутаты, якія не займаліся раней дзяржаўнай дзейнасцю, з чыстым дасье. Гэта была рызыкоўная стаўка, але яна апраўдалася.

Правільна прэзідэнт вызначыў і сацыяльныя прыярытэты. Макрон збіраецца прыняць рашучыя захады па барацьбе з беспрацоўем, якое складае ў гэты момант дзесяць працэнтаў (на фоне амаль у два разы меншых паказчыкаў у Германіі) і асабліва б'е па моладзі. З карупцыйнай рыторыкай цесна звязаны і яшчэ адзін пункт выбарчай платформы Макрона і яго партыі — планаванае скарачэнне дзяржаўнага апарату на сто дваццаць тысяч дзяржслужачых. Але пры гэтым робіцца ўпор на адукацыю і бяспеку — колькасць настаўнікаў і выкладчыкаў павінна вырасці на чатыры-пяць тысяч чалавек, а жандараў павінна стаць больш на дзесяць тысяч.

Найбольш знішчальнае паражэнне пацярпелі падчас выбараў сацыялісты. Іх прадстаўніцтва ў Парламенце будзе самым нізкім за ўвесь час існавання Пятай рэспублікі. Сур'ёзна страцілі ў галасах і рэспубліканцы.

У выніку выбараў Францыя стала больш падобная на Германію, што прынцыпова важна для Еўрапейскага саюза, у якім гэтыя дзве краіны традыцыйна з'яўляюцца самымі значнымі палітычнымі сіламі. У той жа час насельніцтва Германіі большае (82 мільёны супраць 65 у Францыі). Паколькі пазіцыя прэзідэнта ў Германіі з'яўляецца чыста намінальнай, галоўная ўлада ажыццяўляецца канцлерам, які ў гэты момант таксама мае магутную падтрымку ў германскім парламенце, Бундэстагу. Сіла асобы Ангелы Меркель рэгулярна робіць яе самай вядомай жанчынай свету і падахвочвае выбаршчыкаў зноў і зноў галасаваць за палітычную партыю, якую яна падтрымлівае. Менавіта такога моцнага лідара не хапала Францыі ў апошнія гады, каб падняць свае шанцы на лідарства ў ЕС, з улікам таго, што эканоміка Францыі менш магутная, чым нямецкая. Задача Макрона — стаць моцным лідарам, здольным правесці ў Францыі неабходныя рэформы, не страціўшы пры гэтым папулярнасці.

Калі падобная мэта будзе дасягнута, Германія і Францыя змогуць разам зноў стаць сілай, здольнай падахвочваць Еўрасаюз рухацца ў правільным кірунку. Пры ўсіх зразумелых абмежаваннях на здольнасць дзвюх дзяржаў дабівацца жаданага ходу падзей у саюзе 28 краін.

Што да беларуска-французскіх адносін, то яны сур'ёзна не зменяцца. Францыя ў цэлым па ўнутранай раскладцы ЕС традыцыйна займаецца міжземнаморскім кірункам знешняй палітыкі Еўрасаюза, што робіць для яе Беларусь апрыёры менш значнай, чым, напрыклад, Алжыр. Няма пакуль і спадзяванняў, што Макрон зможа змяніць знешнепалітычны парадак ЕС такім чынам, каб былі прыняты захады па заканчэнні ўкраінскага крызісу — галоўнай праблемы для беларускай эканомікі ў гэты момант.

Сяргей КІЗІМА, доктар палітычных навук