«Славянскі базар у Віцебску» — гэта, безумоўна, свята ўсіх мастацтваў. Але сусветную вядомасць ён набыў менавіта дзякуючы сваёй эксклюзіўнай музычнай праграме. Міжнародны конкурс выканаўцаў эстраднай песні і Міжнародны дзіцячы музычны конкурс «Віцебск-2017», урачыстыя цырымоніі адкрыцця і закрыцця фестывалю, сольныя канцэрты зорак эстрады, выступы разнастайных спевакоў, музыкаў і харэаграфічных ансамбляў нанеслі на музычную карту славянскай супольнасці Летні амфітэатр, канцэртную залу «Віцебск» і Віцебскую абласную філармонію. Сёлета спіс летніх мерапрыемстваў папоўніўся ў дваццаць шосты раз.
Спяваюць дзеці
У дзень урачыстага адкрыцця ХХVІ Міжнароднага фестывалю мастацтваў «Славянскі базар у Віцебску» на галаканцэрце агучылі пераможцу ХV Міжнароднага дзіцячага музычнага конкурсу «Віцебск-2017». Гран-пры творчага спаборніцтва (і грашовую прэмію ў памеры 5 тысяч долараў) атрымала канкурсантка ад Беларусі Марыя Магільная. І прэмія (3 тысячы долараў) дасталася прадстаўніку Арменіі Эрыку Мкртчану, ІІ прэмія (2 тысячы долараў) была падзелена паміж канкурсантамі з Балгарыі і Казахстана, ІІІ прэмія (1 тысяча долараў) — паміж выступоўцамі з Расіі і Македоніі.
Перамогу беларускай дзяўчынкі патлумачыў радыёвядучы, журналіст, прадзюсар, арганізатар нацыянальных адборачных тураў у Лацінскай Амерыцы Альберта Ларэйдзіс Пярэс Замора. Спадар Замора ў членах міжнароднага журы ўпершыню, хоць на «Славянскім базары» ўжо — у сёмы раз: раней прыязджаў на конкурс у якасці суправаджальніка і кіраўніка лацінаамерыканскай дэлегацыі.
— Сёлета ў дзіцячым спаборніцтве ўзялі ўдзел вельмі моцныя дзеці, але перамога Марыі Магільнай цалкам справядлівая, — паведаміў Альберта Ларэйдзіс Пярэс Замора пасля ўручэння ўзнагароды. — У першы і другі дзень конкурсу выдатна выступілі ўдзельнікі ад Беларусі і Арменіі. Менавіта паміж імі ішла барацьба за Гран-пры. Вырашальным для журы стала тое, што Маша Магільная нават у такім маладым узросце ўжо гатовая для сцэны артыстка, а з Эрыкам Мкртчанам, нягледзячы на тое, што ён надзвычай таленавіты і здольны хлопец, яшчэ ёсць, над чым працаваць.
Сапраўды, за свае 12 год магіляўчанка Марыя Магільная, вядомая беларусам па ўдзеле ў Нацыянальных турах «Дзіцячага Еўрабачання» 2015 і 2016 гадоў, паспела зрабіць сапраўдную кар’еру спявачкі. Яна стала лаўрэатам І прэміі міжнародных вакальных конкурсаў Беларусі, Чэхіі ды Латвіі, атрымала прыз «Сімпатыі журы» фестывалю «Пакаленне NEXT» у Расіі і Гран-пры Міжнароднага музыкальнага фестывалю «Little Shells» у Сербіі. Валодаць сцэнічнай прасторай на «выдатна» дзяўчыне дапамаглі шэсць год наведвання Тэатра мод Таццяны Палазковай, а таксама досвед ўдзелу ў канцэртных праграмах не толькі ў якасці выканаўцы, але і вядучай.
Страсці па Гран-пры
А вось Міжнародны конкурс выканаўцаў эстраднай песні «Віцебск-2017» сёлета застаўся без галоўнай узнагароды: Гран-пры (адпаведна, і 20 тысяч долараў) журы вырашыла не прысуджаць нікому. Асноўнай інтрыгай конкурсу стала барацьба за першае месца паміж Уладам Сытнікам і Ягорам Шаранковым. За два дні фінальнага спаборніцтва абодва ўдзельнікі набралі 151 бал. Пасля абмеркавання члены міжнароднага журы аддалі І прэмію ўкраінскаму спеваку Уладу Сытніку, ІІ прэмію — беларусу Ягору Шаранкову. Дарэчы, уладальніцу ІІІ прэміі Невену Бажовіч (Сербія) ад змагання за перамогу аддзяляў толькі адзін бал: выніковая адзнака сербкі — 150 балаў. Прыкладам, калі б хто-небудзь з журы ў адным з тураў паставіў ёй дзясятку замест дзявяткі, на закрыцці «Славянскага базару» магла б стацца зусім іншая гісторыя...
Акрамя другога месца, дзевятнаццацігадовы беларус Ягор Шаранкоў атрымаў спецыяльную прэмію імя Уладзіміра Мулявіна за найлепшае ўвасабленне нацыянальнай тэмы і высокае выканальніцкае майстэрства, а таксама спецыяльны прыз Парламенцкага сходу Саюза Беларусі і Расіі (разам з прадстаўніцай Расіі Ліліяй Вельтман). Каштоўным здабыткам можна лічыць і асабістую пахвалу старшыні міжнароднага журы заслужанай артысткі Балгарыі Ярданкі Хрыставай: «Сёлета на “Славянскім базары” з’явіўся новы малады талент. Нягледзячы на тое, што гэта адзін з наймаладзейшых удзельнікаў, ён артыстычны, мае вельмі прыгожы тэнар ды яркую індывідуальнасць. На мой погляд, Ягор Шаранкоў заслугоўвае Гран-пры». Нягледзячы на некаторыя несупадзенні ў поглядах (вядома, розныя артысты па-рознаму ацэньвалі намаганні канкурсантаў), унутры журы панавала добрая атмасфера. На заключным пасяджэнні большасць прагаласавала за прысуджэнне першага месца Уладу Сытніку, і перамога ўкраінца цалкам заслужаная. Улад Сытнік — уладальнік моцнага голасу, выпрацаванай выканальніцкай манеры, мае сцэнічны досвед і, безумоўна, талент.
— Мне спадабаліся выступленні многіх канкурсантаў, — падзяліўся меркаваннем Улад Сытнік. — Балгарыя, Італія, Расія, Сербія, Харватыя — цяжка вылучыць кагосьці аднаго, бо ўсе ўдзельнікі надзвычай годныя. Ні ў якім разе не хацеў бы апынуцца на месцы журы: кожны выступоўца па-свойму моцны, і параўноўваць паміж сабой выканаўцаў вельмі складана.
Згодная з ім і старшыня журы Ярданка Хрыстава. Падчас прэс-канферэнцыі яна падкрэсліла, што сёлета канкурсанты паказалі вельмі высокі ўзровень вакальнага майстэрства. Усе спевакі маюць добрую музычную адукацыю і фестывальны досвед, таму вылучыць сярод іх лепшых было цяжка. Калі нельга адразу назваць пераможцу сярод удзельнікаў конкурсу — значыць, спаборніцтва сапраўды вартае ўвагі. Каб патлумачыць некаторыя рашэнні журы, спадарыня Хрыстава згадала, што былі спевакі, якія бездакорна выконвалі кампазіцыі падчас рэпетыцый, але на канцэрце пачыналі хвалявацца і ў выніку дапускалі невялікія хібы. Калі гэта было амаль незаўважна і не псавала агульнае ўражанне ад выступу, журы не зніжала балы, бо ведала, што канкурсант здольны.
— Далейшае развіццё конкурсу залежыць ад ўзроўню спевакоў, якія прыедуць у Віцебск у наступныя годы, — зазначыла заслужаная артыстка Балгарыі Ярданка Хрыстава.
Фестываль не мае межаў
Штогод віцебская «алея зорак» (дакладна — плошча лаўрэатаў спецыяльнай узнагароды Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь) узбагачаецца на новае імя. Трынаццатай у спісе лаўрэатаў прэміі «Праз мастацтва — да міру і ўзаемаразумення» стала народная артыстка Грузіі і Расіі Тамара Гвердцытэлі. У Віцебск уладальніца непаўторнага голасу прыязджае яшчэ з тых часоў, калі знакаміты «Славянскі базар» быў Усесаюзным фестывалем польскай песні. За гэты час Тамара Гвердцытэлі неаднаразова брала ўдзел у фестывальных мерапрыемствах і ў якасці спявачкі, і як член міжнароднага журы конкурсу маладых выканаўцаў. Ці не лепшы ўзор таго, што «Славянскі базар» сапраўды не мае межаў?
Тамара Гвердцытэлі — не адзіная «зорка» Грузіі, што прыехала на фестываль у 2017 годзе. У Віцебскай абласной філармоніі з неверагодным поспехам выступіў грузінскі ансамбль «Аліло»: артысты так спадабаліся гледачам, што апладысменты не згасалі і пасля таго, як хор выканаў дадатковую песню на біс. Калектыў, дзе сабраныя прадстаўнікі розных рэгіёнаў Грузіі, знаёміў беларусаў з традыцыйнымі шматгалоснымі (поліфанічнымі) спевамі, спалучэннем народнага і гарадскога фальклору. Разынкай іх выступу стала народная песня «Чакруло» — адна з 27 кампазіцый, якія ў 1977 годзе выправіліся ў космас як узор музычных здольнасцяў чалавецтва ў межах амерыканскай касмічнай праграмы «Ваяджэр».
Назва калектыву, «Аліло», — гэта віншаванне з Калядамі, слова, якое грузіны кажуць адзін аднаму ў Новы год. Чатырнаццацігадовы ансамбль «Аліло» на «Славянскім базары» ўпершыню, але артысты вядомыя ў Грузіі і шмат гастраліруюць па Расіі і Еўропе. Выступоўцы расказваюць, што на радзіме яны — частка паўсядзённага жыцця краіны: «Нельга ўявіць Грузію без фальклору. Нашы людзі жывуць з фальклорам, гэта традыцыя, таму мы часта ўдзельнічаем у розных праграмах і фестывалях, здымаемся на тэлебачанні».
— Мы хочам захаваць кантакты з Беларуссю, прыязджаць сюды і надалей, таму што Беларусь — добрая краіна з вельмі адкрытымі людзьмі — нам вельмі спадабалася, — падзяліліся ўражаннямі артысты ансамбля «Аліло».
У праграме «Фестываль без межаў» выступіў Дзяржаўны акадэмічны ордэна Дружбы народаў ансамбль танца «Алан» (Рэспубліка Северная Асеція — Аланія), а таксама адбыўся гала-канцэрт майстроў мастацтва Ізраіля, які распачаў член журы Міжнароднага конкурсу выканаўцаў эстраднай песні «Віцебск-2017», саліст Ізраільскай оперы і Ізраільскага філарманічнага аркестра пад кіраўніцтвам Зубіна Меты Фелікс Ліўшыц.
Дзень Саюзнай дзяржавы Беларусі і Расіі адзначылі юбілейным канцэртам ансамбля «Сябры». У памяць народнага артыста Беларусі Аляксандра Ціхановіча арганізавалі канцэрт «У дзень народзінаў артыста». На сцэне Летняга амфітэатра маштабна прайшлі гала-канцэрт папулярных маладых выканаўцаў «Я люблю festываль!» і спевакоў з усяго свету «International voice in Vitebsk», юбілейны канцэрт «Аляксандр Зацэпін. Ёсць толькі імгненне…», канцэрты «Вітае Украіна», «Залаты хіт», «Шансон ТВ — усе зоркі». Аншлаг сабралі сольныя выступы Грыгорыя Лепса, Стаса Міхайлава, Валерыя Меладзэ.
XXVI Міжнародны фестываль мастацтваў «Славянскі базар у Віцебску» 19 ліпеня завяршыў канцэрт групы «Сплін» з праграмай «Ключ да шыфру».
Дар’я ЧАРНЯЎСКАЯ
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».