Вясёлыя гісторыі нашых чытачоў

Прышчэпка ад хлусні

Гэта здарылася даўным-даўно прыгожым вясновым ранкам. Па мяне, тады пяцігадовага, зайшлі такія ж сябрукі — паклікалі гуляць. І я з імі, вядома ж, пайшоў бы, з падскокам, але... Усе яны былі без шапак, а мяне з голай галавой тата не пускаў — казаў, што холадна яшчэ.

Таму з хаты я не пайшоў, а паплёўся — у шапцы.

Зараз не ўспомню, ці доўга ў ёй «парыўся», але ж збрыдзела. А таму ўбачыў, што бацька сышоў на працу, што кантролю болей няма, і шапку з той радасці не проста зняў, а яшчэ і закінуў... на дах. (Не, каб дзе блізка пакласці і потым надзець...)

Карацей, вяртаюцца бацькі дадому, а я на вуліцы — з голай галавой.

— Дзе шапка? — пытае тата.

Праўду сказаць я чамусьці не змог і замест яе выдумаў цэлую гісторыю, што мы пасварыліся з сябрам Колькам, што ён мяне пабіў, потым схапіў маю шапку і закінуў у раку. А далей — плынь падхапіла яе і панесла ў невядомыя далі.

Легенда, карацей, атрымалася цікавая, але ж галоўнае я ў ёй не ўлічыў: тата папрасіў завесці яго да той рэчкі, і я не ведаў, што ж мне рабіць.

Не, рэчка недзе была. І непаводдаль... Але ж дзе канкрэтна, я не ведаў яшчэ. Прыйшлося павесці тату, куды вочы глядзяць.

Хадзіў ён за мной досыць доўга: я ўсё спадзяваўся, што яму надакучыць... Але ж не — ён ішоў ды ішоў, аж пакуль наперадзе не з'явілася балотца, а ў ім — і нейкая ручаінка, пакуль я, чырванеючы, не прамовіў:

— Вось тут.

Тата мне ў адказ нічога не сказаў. І ўжо сам, моўчкі, нібы шукаючы шапку, павёў мяне ўздоўж ручаіны, якая з кожным крокам усё вузела і мялела, а ўрэшце і зусім «высахла». Тата паглядзеў на мяне, і я ва ўсім прызнаўся.

А ўвечары да нас прыйшоў Колька.

— Вы чаго сёння біліся? — спытаў яго тата. — І нашто было шапку тапіць?

Я спалохана маўчаў: баяўся, што Коля возьмецца нешта хлусіць, але ж ён зацягнуў «спрадвечную» песню:

— Мы болей не будзем...

— Абяцаеце? — папытаўся тата, гледзячы нам у вочы.

— Абяцаем... Пусціце нас пагуляць...

Праз нейкую хвіліну мы з Колькам былі на дварэ і, можна сказаць, на свабодзе.

...Другі выпадак адбыўся значна пазней — гадоў праз дзесяць.

Неяк вечарам і зімой (а зімы тады былі снежныя) я выйшаў на двор. Там было ціха-ціха і цёмна-цёмна, бо вуліца зусім не асвятлялася.

Па ёй, аднак, нехта ішоў: да вушэй маіх далятаў п'яны спеў: спачатку — здалёк, потым бліжэй і бліжэй, побач...

Што мяне падштурхнула, не ведаю, але я зляпіў вялікую снежку, кінуў убок «спевака» і... не прамахнуўся: снежка праляцела над дахам хаты, трапіла ў п'янага дзядулю-ўкраінца, насустрач якому ішоў наш кінамеханік Васіль.

Адкуль я пра гэта даведаўся? Ды з размовы, якая пачулася з вуліцы:

— Васыль, шо я тобі зробыў, — пытаўся дзед, — шо ты кідаешся снегом?

— Я не кідаўся, — адказваў той, — можа, нейкія дзеці?

— Здурнів ты ці шо? Ніч на вуліці... Які такі дзеці?

Я слухаў гэта і аж душыўся ад смеху! Ён проста распіраў мяне...

Каб падзяліцца, я куляй уляцеў у хату — расказаў, што адбылося...

Аднак разам са мной ніхто не засмяяўся. Наадварот:

— Заўтра зранку пойдзеш да дзеда — папросіш у яго прабачэння, — сказаў мне тата, нібы вадой халоднай абліў!

...Пацярпелы дзед жыў у маленькай хатцы на нашай вуліцы, блізка...

Як я ішоў туды, як мармытаў словы прабачэння, памятаю дрэнна. Затое добра, што дзед дараваў мне, прычым — з самай раніцы: не давялося мучыцца цэлы дзень.

Вось такія былі татавы ўрокі, свайго роду прышчэпкі — ад хлусні, ад безадказнасці за свае ўчынкі.

Яўген Шастакоў, г. Гомель

З першага позірку

Самой не верыцца: я выйшла замуж за... тры дні.

З чаго пачалося? Раскажу.

Змалку я вельмі любіла чытаць, а потым і пісаць сачыненні, была рэдактарам школьнай насценгазеты... А таму (хоць у нашай вёсцы гэта і «не ў мо-
дзе» было) пасля школы вырашыла паступаць на філалагічны факультэт універсітэта.

І вось мне амаль 22. Я і разумная, як у вёсцы кажуць, і амаль настаўніца, але ж «хлопца не маю, замуж ніхто не бярэ».

Затое — цешу сябе — бяруць на бульбу: гэта значыць, што я разам з іншымі студэнтамі і кожную восень амаль месяц працую на калгасных палетках...

У той год наш курс адправілі ў Бярэзінскі раён, у вёску Каменны Барок. Сустракала там мясцовае начальства, і сярод яго я прыкмеціла аднаго маладога чалавека. Потым, калі нас сталі «разводзіць» па кватэрах, менавіта ён узяў мой чамадан...

Але ж да хаты паднёс і паставіў: ні аб чым я больш не падумала, бо трэба было асвойвацца на новым месцы, рыхтавацца да працы, прычым не на бульбе: у «нашым» калгасе яшчэ не скончылі жаць збожжа, таму нас, чатырох дзяўчат, што жылі на адной кватэры, адправілі на ток — загадалі накідваць на транспарцёр зерне, якое з палёў прывозілі машыны.

І вось пад'язджае чарговы грузавік, з кабіны яго выходзяць двое маладых людзей (адзін з іх — той, што нёс чамадан), пачынаюць адкрываць борт.

— Дзяўчаткі, адкіньце транспарцёр, — крычыць нам начальнік зернесклада, — а то вам цяжка будзе.

Я кідаюся выконваць гэты загад, і... борт машыны (хлопцы не ўтрымалі яго) б'е мяне па спіне.

У вачах, помню, адразу пацямнела, усё паплыло, я ўпала... Але тут жа падхапілася.

Убачыўшы гэта, мясцовыя жанчыны, якія працавалі разам з намі, з палёгкай уздыхнулі і тым хлопцам сталі крычаць:

— Ну што — скалечылі дзеўку? Хто яе замуж возьме? Хіба зломак які ці гультай?

Хлопец «з чамаданам» трохі падумаў і сказаў:

— Я вазьму...

На наступны дзень на работу я не пайшла: трэба было адляжацца, бо вельмі балела спіна (потым яна счарнела, як вугаль).

А пад вечар з'явіўся «жаніх», і я даведалася, што ён з мясцовых, што заканчвае Горкаўскую сельгасакадэмію, што тут на практыцы.

Праз тры дні (а сустракаліся мы кожны) ён прапанаваў мне выйсці замуж, і я адразу ж згадзілася. Праўда, вяселле мы згулялі толькі ў маі, бо ён хацеў скончыць вучобу, а я — чарговы курс універсітэта.

...Пражылі мы з мужам 30 гадоў (і ўжо трынаццаць, як яго не стала), выгадавалі траіх дзяцей, старэйшай унучцы ўжо 18. І яна, помню, упершыню пачуўшы гэту гісторыю, вельмі здзівілася. Спытала: «Бабуля, а як гэта ты адважылася — на трэці дзень пасля знаёмства ўжо выйсці замуж?»

Што адказаць ёй, я не ведала. Проста прызналася, што з першага позірку адчула, што знайшла свайго чалавека, родную душу.

Таіса Несцяровіч, м. Кляннік, Смалявіцкі раён

Варыць... Трэба варыць...

Было гэта ў мінулым стагоддзі, у далёкім ужо 1980-м...

Наш саўгас «За мір» у перадавіках тады не хадзіў, але і ў хвасце не плёўся: моцны быў серадняк і працавалі ў ім не з-за страху (што звольняць, аштрафуюць, пакараюць), а па сумленні. Заробкі ў людзей былі добрыя, павага адчувалася. А ўжо механізатараў дык дырэктар наогул цаніў: ім і ўчасткі пад бульбу лепшыя, і сена для кароў найперш, і партрэты на дошку гонару, і сцягі на флагшток, і падарункі... Помню, з якім жа хваляваннем трактарысты ішлі па іх, падымаліся на сцэну — пад апладысменты... Як жа ганарыліся імі дзеці, жонкі...

Але ж і дысцыпліна была.

А тут неяк дзіва дзіўнае: у самую гарачую пару трактар — на прыколе, а трактарыста і не відаць, і не чуваць. «Мусіць, захварэў? — мяркуе начальства, бо не было ў Грышы звычкі спазняцца. — А можа, здарылася што?»

Карацей, механік на машыне памчаў у вёску, зайшоў да трактарыста ў хату (бо хто тады дзверы замыкаў?), пагукаў каго ў пярэднім пакоі... У адказ — цішыня, пайшоў у бок спальні — на храп... Бачыць — спіць там Грыша як пшаніцу прадаўшы! Механік давай будзіць...

Падхапіўся небарака — на гадзіннік зірк і аж вочы на лоб:

— Спазніўся?!

Схапіў з крэсла порткі, ускінуў на плечы кашулю і лёцьма ў машыну.

Едзе з механікам ды «спавядаецца»:

— Гэта ж, — расказвае, — з поля ўчора позна прывезлі — жонка ўжо спаць лягла. Пашкадаваў будзіць — выпіў кубак малака ды лёг... І натаміўся ж, як быццам, а заснуць не магу: кішкі марш іграюць! Пакруціўся з боку на бок, паляжаў. Не, думаю, праўду кажуць: «Не еўшы ляжаш, не спаўшы ўстанеш». Падняўся, пайшоў у кухню — знайшоў толькі хлеб, малако ды трохі варанай бульбы. А мне бы мяса якога...

Ці паверыш, пайшоў у хлеўчык, злавіў курыцу, засек, кіпнем апарыў, абскуб, разабраў, паставіў на газ. Яна, як на ліха, доўга варылася — мусіць, старую схапіў? Ведама, упоцемках... Але ж я дачакаўся — ад пуза пад'еў! А тады ўжо лёг дый заснуў — нават на гадзіннік не глянуў.

...За размовамі неўпрыкмет мужчыны падрулілі да мехдвара, Грыша сеў за «штурвал» свайго трактара, механік «далажыў» дырэктару прычыну спазнення.

І ўжо разам, падумаўшы, яны вырашылі нікому і нічога пра яе не казаць (бо мужыкам жа толькі зачэпку дай, — да скону будуць зубы скаліць), гэта па-першае. А па-другое — у поле рабочым прывозіць не толькі абеды, але і падвячоркі.

...На жаль, сусед мой (гэта ён быў механікам) на падмацунак разлічваць не мог, а таму час ад часу жонцы казаў: «Тася, вары мне вячэру... Калі хочаш, каб куры жылі».

Л. М. Чыгрынава, г. Мінск

Рубрыку вядзе Валянціна ДОЎНАР

Ад яе ж напамін — новым падпісчыкам альбо тым, хто забыўся, што «вясёлыя і праўдзівыя гісторыі» на старонках «Звязды» не проста друкуюцца, — усе яны ўдзельнічаюць у конкурсе на найлепшую...

Вынікі яго вялікае чытацкае журы разам з маленькім рэдакцыйным падвядзе ў канцы года, а пакуль...