Навошта вёсцы папулярнасць і дадатковыя суботнікі?

Што рабіць, калі ў двары не хапае спартыўнай пляцоўкі, дарогі не рамантуюць і свята на вашу вуліцу ўсё не прыходзіць? Калі коратка, то адказ такі: хочаш вырашыць праблему — займіся ёй сам. «Звязда» пабывала на фестывалі «Добры сусед» і запісала прыклады, як жыхары, аб'яднаўшыся, могуць змяніць свае населеныя пункты да лепшага.

Смаўжы і арт-лаўкі

Каб на вёску звярнула ўвагу ўлада і выдзеліла грошы на яе добраўпарадкаванне, трэба зрабіць яе папулярнай. У гэтым упэўнена Любоў ЕРМАКОВА, жыхарка вёскі Новае Поле Мінскага раёна. Жанчына працуе ў сферы турызму 12 гадоў і ведае, як знайсці ўнікальную рысу населенага пункта, якая зробіць яго прывабным для іншых.

— Можна вывучыць гісторыю, асаблівасці рэгіёна (культурныя, прыродныя), звярнуць увагу на забыты брэнд. Напрыклад, Смаргонь некалі была вядомая абаранкамі, Івянец — цукеркамі «Кароўка». У нашай вёсцы пазнавальны знак — гэта сядзіба Друцкіх-Любецкіх ХІХ стагоддзя, дзе цяпер знаходзіцца каледж. Мы выбралі гэты будынак для лагатыпа. У нас таксама шмат вінаградных смаўжоў. Як аказалася, у Друцкіх-Любецкіх была адмысловая ферма, яны пастаўлялі смаўжоў у Еўропу. Мы падумалі, што можна рабіць салодкіх «смаўжоў» — у выглядзе булачак. Людзі хочуць хлеба і відовішчаў, таму кулінарны брэнд заўсёды спрацоўвае.

Любоў прызнаецца, што спачатку на абмеркаваннях некаторыя мясцовыя пярэчылі супраць «раскруткі» вёскі. Ім хацелася цішыні і чысціні, а не натоўпу прыезджых.

— Хтосьці казаў: «Якія брэнды і лагатыпы? У нас дарогі дрэнныя — спачатку з гэтым трэба разабрацца». Але праз святы мы можам прыцягнуць увагу да праблем. Гэта дапаможа развіваць мясцовы бізнес, кавярні, рамесніцтва.

Андрэй УФІМЦАЎ — з вёскі Касарычы Глускага раёна. І яму было шкада глядзець, як яго населены пункт памірае.

— Школу закрылі, стаматалогію «разабралі». Насельніцтва з 600 чалавек у 1990-я скарацілася да 30. Апошнія некалькі гадоў я правёў у пошуках праекта, які б мог аб'яднаць жыхароў. На першы, другі і трэці сход прыходзіў адзін чалавек — гэта быў я. Давялося браць ініцыятыву ў свае рукі.

Ідэяй стала стварэнне парка арт-лавак. Эскізы аб'ектаў распрацавалі з дапамогай студэнтаў Брытанскай школы дызайну ў Маскве. Грошы на канструкцыі сабралі праз інтэрнэт на краўдфандынгу («народнае фінансаванне»). А каб устанавіць дызайнерскія лаўкі, у вёсцы правялі суботнік, каб кожны ахвотны мог паўдзельнічаць у агульнай справе. Цяпер арт-аб'екты — папулярнае месца для адпачынку і фота.

Разам з тым Андрэй перасцерагае: усе ініцыятывы павінны прапрацоўвацца. Не варта спяшацца рэалізоўваць задуму, якая вяскоўцам не патрэбная.

— У Расіі быў паказальны выпадак. Выбралі самую прыгожую вёску, паставілі ўказальнік, як даехаць да яе. Мясцовыя жыхары спачатку былі рады, а потым прасілі: «Прыбярыце ўказальнік. Мы не ведаем, што з турыстамі рабіць»... Хоць пра нашы лаўкі таксама казалі, што гэта непатрэбна, але толькі пакуль не ўбачылі выніку.

Нядаўна ў Касарычах зрабілі і кінатэатр. На паказе не было ніводнага вольнага месца! А на лета ў вёску стала прыязджаць 200—250 чалавек. Андрэй дадае, што важна таксама сябраваць з прэсай, каб пра мясціну ведалі — тады людзі будуць вяртацца ў вёску.

Грошы — не галоўнае

— Вёска — гэта не Мінск, дзе праходзіць шмат мерапрыемстваў, і ты можаш пайсці, куды захочаш. Гэта глуш. А людзі заслужылі свята, — кажа Марына АЛЯКСЕЕНКА з аграгарадка Башні (Шумілінскі раён), якая вырашыла дапамагчы жыхарам навакольных вёсак арганізаваць доўгачаканыя святы.

Вось, напрыклад, сяло Саладуха. Вельмі маленькая вёска: пастаянных жыхароў там — чалавек 10. Разам са школьнікамі жанчына абышла вяскоўцаў, пагутарыла. Тыя былі вельмі рады, што пра іх яшчэ пытаюцца. З вучнямі Марына Аляксеенка арганізавала для ўсіх свята вёскі. Праграму мерапрыемства прадумалі дзеці. Сабралі выстаўку фота, зладзілі танцы. Выпісалі вяскоўцам граматы — за найлепшы дом, актыўную грамадскую пазіцыю, прыгожы кветнік. Гаспадыні напяклі пірагоў. Калі пра гэта напісалі ў мясцовай газеце, то і іншыя вёскі падцягнуліся: маўляў, давайце сумесныя святы праводзіць.

— Ніякіх грошай не было, каб арганізаваць мерапрыемства, але атрымалася шыкоўна, бо людзі згуртаваліся, — дзеліцца Марына Аляксеенка.

У сваім родным аграгарадку яна праводзіць «Башнеўскія пасядзелкі». Іх прымяркоўваюць да розных падзей — напрыклад, да Дня пажылых людзей, Сусветнага дня пацалунку. Дзелячыся сваім вопытам, жанчына згадвае словы сузаснавальніка карпарацыі «Sоnу» Акіа Марыта: «Кампанія нічога не дасягне, калі думаць будзе толькі кіраўніцтва». Бо не толькі ў бізнесе важна дзейнічаць разам.

У вёсцы Аксакаўшчына (Мінскі раён) аб'яднаць жыхароў вырашылі праз сумесныя прыборкі. А пасля таго, як навялі парадак у дварах і лесе, падумалі, што грамадой могуць справіцца і з іншымі праблемамі.

— Некалі ў нас была спартыўная пляцоўка, але потым з яе зрабілі аўтастаянку. Але ж дзецям не хапае месцаў для гульняў! Мы прыцягнулі да праекта архітэктара, атрымалі сродкі з Фонду развіцця мясцовых супольнасцяў і абсталявалі пляцоўку. Самі яе ўстанаўлівалі, — расказвае Марыя ДАШЧЫНСКАЯ.

Цяпер у мясцовай дзятвы ёсць поле і для міні-футбола, і для баскетбола. Што цікава: пляцоўку даглядаюць самі падлеткі.

— Гэта іх месца. Калі яны будуць за яго адказваць, будуць і берагчы, — тлумачыць падыход Марыя Дашчынская.

У тэму

Карыснымі для гараджан парадамі пра тое, як зменшыць колькасць смецця ў пад'ездзе, падзялілася спецыяліст Цэнтра экалагічных рашэнняў Наталля БЛЫШЧЫК. Так, каб пазбавіцца ад раскіданых на ўваходзе рэкламак, можна вешаць на скрыню надпіс з просьбай не апускаць у яе буклеты. Ці — што больш эфектыўна — паставіць для іх у пад'ездзе асобную скрыню. Потым сабраную рэкламную прадукцыю можна здаць на макулатуру (і атрымаць па 12 капеек за кілаграм). Не лішнім будзе і самаробны кантэйнер (са звычайнай скрыні ці каробкі) для старых батарэек.

Яшчэ адна праблема — буйнагабарытнае смецце. Часта каля ліфта жыльцы пакідаюць вокны і старыя канапы: так прасцей. Вывезці непатрэбныя рэчы дапамогуць спецыяльныя службы. У Мінску забраць мэблю можа сэрвіс 115. Халадзільнікі, тэлевізары і іншую тэхніку — арганізацыя БелВТІ (яны нават прыедуць па іх бясплатна і спусцяць з вашага паверха).

Што рабіць, калі ад смеццеправода ідзе непрыемны пах? Выйсце першае: заказаць санітарную апрацоўку. Рэгулярна праводзіць яе — абавязак ЖЭСа. Выйсце другое: заварыць смеццеправод. Трэба ініцыяваць збор подпісаў і падаць заяўку ў той жа ЖЭС. Праўда, калі на гэта згодна менш чым палова жыльцоў, а ў двары няма кантэйнераў для асобнага збору смецця, нічога не атрымаецца.

Бадай, галоўнае ў падтрымцы парадку — падаваць уласны прыклад.

— Неакуратны стан пад'езда дэматывуе. Дастаткова аднаму кінуць недакурак на лесвіцу, і астатнія таксама пачнуць так рабіць, — заўважае Наталля Блышчык. — Але маё жыллё не абмяжоўваецца толькі кватэрай. Я не саромеюся падняць за іншым паперку і данесці да сметніцы. Для мяне гэта звычайная ранішняя «зарадка».

Наталля ЛУБНЕЎСКАЯ