Вы тут

Чаму чалавецтва пакуль не знаходзіць разумнага жыцця ў космасе


Дзе ж гэтыя таямнічыя і нябачныя іншапланецяне? Існуюць яны на самай справе ці іх выдумалі пісьменнікі-фантасты? А можа, яны вельмі добра ад нас хаваюцца?


Складанасць у іх выяўленні можа заключацца ў нас саміх, лічыць група псіхолагаў з Кадыскага ўніверсітэта (Іспанія). У артыкуле навукоўцаў, апублікаваным у часопісе Acta Astronautіca, гаворыцца, што мы маглі проста прагледзець прыкметы прысутнасці разумных пазаземных цывілізацый. Прычым у тым няма нічога дзіўнага, паколькі гэта адна з асаблівасцяў работы нашай свядомасці, якая мае навуковае тлумачэнне.

Чалавечы мозг — вельмі складаная і адначасова вельмі дзіўная рэч. Яму даводзіцца штодня апрацоўваць велізарны аб'ём інфармацыі рознага ўзроўню карыснасці. Нярэдка бывае так, што чалавек проста не заўважае таго, што ў яго знаходзіцца проста перад вачыма, таму што яго ўвага ў гэты момант накіравана зусім у іншы бок.

Гэта называецца слепатой няўвагі. Тэрмін быў уведзены ў 1992 годзе навукоўцамі Эрыенам Маркам і Ірвінам Рокам і выкарыстаны як назва іх сумеснай кнігі, апублікаванай у 1998-м. Феномен не адносіцца да праблем са зрокам і носіць выключна псіхалагічны характар. Прычым вельмі мудрагелісты, у чым можна было пераканацца, паглядзеўшы відэа, створанае двума даследчыкамі Даніэлем Сімансам з універсітэта Ілінойса і Крыстаферам Чапрысам з Гарварда. Гэта быў візуальны эксперымент. Задачай падвыпрабавальных было засяродзіцца і падлічыць колькасць пасаў баскетбольнага мяча паміж студэнтамі. З'ява можа быць вызначана як няздольнасць індывіда ўбачыць нейкі раздражняльнік, які нечакана ўзнікаў у поле зроку, як, напрыклад, чалавека ў касцюме гарылы, які з'яўляецца, а затым зноў знікае з кадра. Хтосьці заўважыў гарылу? Яго можна павіншаваць. Тады, можа быць, яшчэ ён заўважыў, як па ходзе роліка мяняўся колер фіранак, а яшчэ адна дзяўчына ў чорным пакінула кадр? Не? Значыць, відэа варта перагледзець яшчэ раз.

Псіхолагі з Кадыскага ўніверсітэта вырашылі правесці яшчэ адзін эксперымент з гарылаю, каб наглядна прадэманстраваць, чаму навукоўцы па-ранейшаму не знайшлі ніякіх прыкмет разумнага пазаземнага жыцця. «А што, калі прычына, якая перашкаджае выкананню гэтай навуковай задачы, схаваная ў чалавечым фактары або біяпсіхалагічных асаблівасцях нашага мозга?» — задаюцца пытаннем псіхолагі Габрыэль дэ ла Торэ і Мануэль Гарсія.

Для праверкі сваёй ідэі даследчыкі запрасілі паўдзельнічаць у простым эксперыменце на праверку кагнітыўных здольнасцяў 137 добраахвотнікаў. Перад удзельнікамі была пастаўлена задача адказаць на тры пастаўленыя пытанні. Вынікі тэсту павінны былі паказаць, якая колькасць людзей будзе мець схільнасць даваць хуткія адказы, фактычна не задумваючыся аб іх (гэтых людзей навукоўцы аднеслі да «першай групы»), а якая — больш уважліва падыходзіць да вырашэння гэтых трох пытанняў («другая група»).

Пасля завяршэння тэста і запаўнення анкет, дзякуючы якім даследчыкі змаглі вызначыць узровень увагі кожнага чалавека, удзельнікаў папрасілі ўважліва праверыць прапанаваныя аэраздымкі паверхні нашай планеты і адзначыць на іх штучныя структуры накшталт будынкаў, а таксама натуральныя аб'екты накшталт рэк і горных хрыбтоў. Аднак на адной з фатаграфій мелася малюсенькая, памерам тры міліметры, гарыла. Як чакалі даследчыкі, прадстаўнікі «другой групы» падвыпрабавальных павінны былі заўважаць «утоеную» фігуру гарылы часцей, чым прадстаўнікі «першай», аднак вынікі аказаліся яшчэ больш уражальнымі. Наогул сярод усіх удзельнікаў эксперымента знайшлі гарылу на здымку толькі 32,8 % людзей, пры гэтым амаль усе яны прадэманстравалі ўзровень кагнітыўнай увагі «першай групы», гэта значыць яны абапіраліся на «больш імпульсіўны/інтуітыўны метад успрымання інфармацыі».

«Падобна на тое, што засяроджанасць на пэўным метадзе пошуку, напрыклад пошуку радыёсігналаў пазаземнага паходжання, можа асляпіць нас і аддзяліць ад іншых магчымых варыянтаў», — паведамляюць даследчыкі ў сваіх высновах. «Людзі могуць не заўважаць падмаляваную гарылу на здымку. Пытанне ў тым, колькі ўжо «гарыл» мы маглі выпусціць з-пад увагі пры пошуку прыкмет пазаземнага жыцця?»

Акрамя нагадвання астраномам пра такі феномен, як слепата няўвагі, псіхолагі ў сваёй працы прапаноўваюць увядзенне новай класіфікацыі для магчымых разумных пазаземных цывілізацый. Выйшаўшы за рамкі знакамітай шкалы Кардашава — метаду, які прапануе ацэньваць цывілізацыі па тым, колькі энергіі яны могуць выкарыстоўваць для сваіх патрэб, — псіхолагі з Кадыскага ўніверсітэта гавораць аб магчымасці існавання больш разнастайных відаў цывілізацый: пачынаючы ад эфемерных, якія жывуць толькі нязначную колькасць часу, і заканчваючы зусім ужо фантастычнымі, якія валодаюць магчымасцю «шматмерных падарожжаў і выкарыстоўваюць у якасці крыніцы энергіі цёмную матэрыю».

Дадзенае даследаванне не прапануе нейкіх новых метадаў выяўлення пазаземных формаў жыцця, але цалкам даступна тлумачыць, як «касмічная гарыла» здольная зблытаць нам усе карты і прымусіць глядзець не ў той бок.

Вядома ж, ёсць і іншыя тлумачэнні, чаму чалавецтва дагэтуль чакае першага кантакту. Цалкам магчыма, што гэта проста пытанне часу. Можа быць і так, што пазаземныя цывілізацыі прадстаўленыя толькі мікробным формамі жыцця альбо знаходзяцца так далёка, што сігналы ад іх да нас яшчэ проста не дайшлі.

Загаловак у газеце: Мы ніколі не сустрэнемся?

Выбар рэдакцыі

Грамадства

На Гомельшчыне актыўна развіваюць валанцёрскі рух

На Гомельшчыне актыўна развіваюць валанцёрскі рух

Форма сацыяльнай актыўнасці падлеткаў.

Культура

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».