Сярод тэатраў, якія атрымалі ўзнагароды Нацыянальнай тэатральнай прэміі ў розных намінацыях, пастаноўкі не толькі з Мінска, але і з Гомеля, Магілёва, Бабруйска, Маладзечна, Брэста... І сапраўды, якасных спектакляў вартыя гледачы розных рэгіёнаў. Аднак вызначаць найлепшае ў тэатры — задача ўсё ж не для гледача, пра што ахвотна жартавалі вядучыя цырымоніі акцёры-купалаўцы Валянціна Гарцуева, Марта Голубева і Павел Харланчук. Яны здолелі надаць імпрэзе святочны характар і адначасова падкрэсліць умоўнасць канкурэнцыі. Аднак тэатральная прэмія — гэта магчымасць стымуляваць тэатральны працэс. Вядома, калі яе атрымліваюць найлепшыя. Паводле журы (у кожнай з секцый быў свой склад прафесіяналаў) у якасці найлепшых вызначаны наступныя пастаноўкі:
1. «Багема» Нацыянальнага акадэмічнага Вялікага тэатра Беларусі — найлепшы оперны спектакль V Рэспубліканскага конкурсу тэатральнага мастацтва «Нацыянальная тэатральная прэмія». За выкананне партыі Марсэля ў гэтай оперы ўзнагароджаны спявак Уладзімір Громаў (найлепшая мужчынская роля ў музычным тэатры).
Аднак за сцэнаграфію адзначана іншая пастаноўка Вялікага і мастак-пастаноўшчык Аляксандр Касцючэнка (за работу над операй «Тоска»). Сярод лаўрэатаў Нацыянальнай тэатральнай прэміі таксама балерына Ірына Яромкіна як «выканаўца найлепшай жаночай ролі ў музычным спектаклі» (у балеце «Каханне і смерць» Вялікага тэатра оперы і балета Беларусі). Але...
2. Найлепшай балетнай пастаноўкай стаў «Вішнёвы сад» Беларускага дзяржаўнага музычнага тэатра, адзначана і праца ў ім маладога балетмайстара Сяргея Мікеля — як найлепшага пастаноўшчыка музычнага спектакля.
3. Яшчэ адзін музычны спектакль чакана звярнуў на сябе ўвагу журы: незвычайны для нас мюзікл «Недалёка ад нормы» Б. Ёркі (тэатра «Тэрыторыя мюзікла»). Пастаноўку Настассі Грыненкі адзначылі як «Найлепшы спектакль у жанры аперэты, музычнай камедыі, мюзікла». Такое рашэнні журы ў секцыі музычнага тэатра выклікае павагу.
4. Журы ў секцыі тэатра лялек уразіла неверагоднай прынцыповасцю і прызнаннем: у гэтым кірунку шмат што мяняецца, і традыцыйныя падыходы да вызначэння найлепшых наогул некарэктныя. Як вызначыць найлепшага выканаўцу ролі, калі аднаго персанажа часам «ажыўляе» цэлая каманда і наадварот, усе лялечныя ролі ў спектаклі можа весці адзін артыст. Але што адмяніць немагчыма — уражанне, якое пакідае пастаноўка ці сцэнаграфія ў ёй. Напрыклад, створаная Таццянай Нерсісян для спектакля «Новая зямля» Брэсцкага тэатра лялек (прэмія за найлепшую работу мастака-сцэнографа). Ці ўражанне ад спектакля, калі ў ім ёсць рэжысёр, здольны ствараць мастацтва, напрыклад такі, як Юра Дзівакоў, які атрымаў прэмію як пастаноўшчык спектакля «Пліх і Плюх» Гомельскага дзяржаўнага тэатра лялек. Пры гэтым найлепшым спектаклем для дзяцей і юнацтва паводле журы ў гэтай намінацыі стаў таксама лялечны спектакль — «Калядная гісторыя» Беларускага дзяржаўнага тэатра лялек у пастаноўцы Ігара Казакова.
5. Але рэальны трыумф чакаў сёлета рэжысёра Яўгена Карняга: найлепшым спектаклем тэатра лялек стала пастаноўка «Сёстры Грай» Мінскага абласнога тэатра лялек «Батлейка» (г. Маладзечна).
6. Найлепшым эксперыментальным спектаклем прызналі яшчэ адну пастаноўку Яўгена Карняга — пластычна-паэтычны «Бетон» Рэспубліканскага тэатра беларускай драматургіі.
7. Аднак гэты тэатр нават не фігураваў сярод намінантаў у кірунку беларускай драматургіі. Нацыянальнай тэатральнай прэміяй за найлепшую пастаноўку паводле твора беларускага аўтара адзначылі спектакль «Кропкі на часовай восі» паводле Дзмітрыя Багаслаўскага Магілёўскага абласнога тэатра драмы і камедыі імя Дуніна-Марцінкевіча (Бабруйск). Рэжысёрам выступіла Таццяна Траяновіч, кіраўнік Цэнтра эксперыментальнай рэжысуры Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў. І менавіта гэты спектакль, як ні дзіўна, звярнуў на сябе ўвагу журы, якое вызначала перамогу ў намінацыі «найлепшая работа сцэнографа ў тэатры драмы»: ўзнагароду атрымала Валянціна Праўдзіна.
8. У катэгорыі драматычнага тэатра здзіўленняў было найбольш. Самым лепшым спектаклем тэатра драмы малой формы назвалі «Метад» (рэжысёр-пастаноўшчык Віталь Краўчанка) Гомельскага гарадскога маладзёжнага тэатра, які абышоў шэраг гучных пастановак. У адной з іх усё ж разглядзелі выканаўцу «найлепшай жаночай ролі ў спектаклі тэатра драмы» — Юліяну Міхневіч («Опіум» Цэнтра візуальных і выканальніцкіх мастацтваў «АРТ Карпарэйшн»). Актрыса, дарэчы, апярэдзіла Святлану Анікей, якая была намінаваная адразу за выкананне васьмі жаночых роляў у спектаклі купалаўцаў «Радзіва Прудок».
9. Але купалаўцы сёлета сярод фаварытаў. Найлепшы драматычны спектакль — «Рэвізор» Нацыянальнага акадэмічнага тэатра імя Янкі Купалы, а пастаноўшчык спектакля Мікалай Пінігін адзначаны ў намінацыі «Найлепшая работа рэжысёра ў тэатры драмы». Адзначана і работа народнага артыста Беларусі Віктара Манаева — як найлепшага выканаўцы мужчынскай ролі
(Гараднічага).
10. Магілёўскі абласны драматычны тэатр сёлета таксама быў у намінацыях з некалькімі пастаноўкамі. У выніку Нацыянальную тэатральную прэмію за ўнёсак у развіццё тэатральнага мастацтва Беларусі атрымаў дырэктар Магілёўскага абласнога драматычнага тэатра Андрэй Новікаў.
Пяты па ліку рэспубліканскі конкурс «Нацыянальная тэатральная прэмія» набыў намінацыі, якія адкрываюць магчымасці вылучыць новыя павевы ў тэатральным руху, у тым ліку і жаданне тэатра быць пляцоўкай для дыялогу па тэмах, што хвалююць сёння. Аднак ці падштурхнуць вынікі конкурсу да развіцця гэтай тэндэнцыі? Пакажуць афішы...
Ларыса ЦІМОШЫК
Як мы бярозавік куплялі на гандлёвай пляцоўцы лясгаса і ў лясніцтве
Творчая вечарына народнага артыста Беларусі прайшла ў адной з мінскіх гімназій.