Вы тут

Беларусь, у якой жывём


Карціну Валерыя Шкарубы я аднойчы пабачыла ў Нацыянальным мастацкім музеі. І што называецца, палюбіла з першага погляду. Што прыемна, завітваючы, пры нагодзе, да карціны зноў, я не расчароўвалася ў сваіх пачуццях, а наадварот разумела, што аб'ект сімпатый выбраны правільна — і сэрца аддаць яму можна. Так у мяне з'явіўся любімы сучасны беларускі мастак і яго «Восеньскае святло».


Неяк я пабачыла, што карціны Шкарубы выстаўляюцца ў музеі Гомельскага палацава-паркавага комплексу. Падумала: «А ці не з'ездзіць, бо вельмі ж хочацца» — аднак зрабіць гэтага не паспела, бо выстаўка ўжо закрывалася. Таму, калі ў сяброўкі ў сацыяльных сетках пабачыла, што Валерый Шкаруба выстаўляецца ў Барысаве, падумала: нельга губляць ні тыдня! Сказана — зроблена.

Чым я была прыемна здзіўлена і зусім крышачку засмучана — экспазіцыя мастака ў Барысаве пастаянная (а мне ж яшчэ артыкул пісаць, патрэбна навіна). Валерый Шкаруба — барысаўчанін, прызнаны не толькі ў беларускай сталіцы, але і ва ўсім свеце. Многія культурніцкія пляцоўкі ў розных гарадах прапаноўвалі яму свае плошчы для пастаяннай выстаўкі. Аднак Шкаруба вырашыў, што калі дзесьці і быць яго карцінам на пастаяннай аснове, дык толькі ў родным Барысаве. Некалькі гадоў таму адным махам падарыў 30 сваіх карцін гораду — і галерэя яго работ адкрылася ў бібліятэцы імя Каладзеева. З тых часоў кожны год мастак завітвае сюды ў дзень адкрыцця галерэі і дорыць яшчэ па адной сваёй рабоце. На сёння ў галерэі прадстаўлена 33 карціны мастака. Нават лічба прыгожая, пагадзіцеся.

Карціны Валерыя Шкарубы выклікаюць у наведвальнікаў самыя розныя пачуцці. Для людзей з замежжа, якія калісьці пакінулі Беларусь, гэта смутак і сум аб страчаным. Некалькі жанчын з Ізраіля, калі пабачылі карціну «Сумны змрок» з выяўленай на ёй старой хаткай, плакалі каля яе. Больш маладое пакаленне зазвычай перажывае іншыя пачуцці — яны бачаць на палотнах прыгажосць, спакой і чысціню.

Мастак піша выключна беларускую прыроду. Калі бывае дзесьці за мяжой, часам робіць эцюды, аднак ніколі не пераносіць іх на вялікія палотны. Беларускія пейзажы, прычым без людзей, без жывёл, толькі зрэдку з вясковымі будынкамі, — вось што сапраўды натхняе гэтага творцу. Ён часта піша дарогу, прычым яна ніколі не абрываецца. Аўтару блізкія памежныя станы прыроды — позняя восень, ранняя вясна, світальны туман, захад сонца — усё гэта таксама сімвалы шляху, руху ў новы этап.

Колеры яго работ з аднаго боку вельмі спакойныя — цікава, што нават вясновая дарога з каляінамі, разбітая паводкай і толькі месцамі прыкрытая снегам, выглядае ў яго чыстай, нават адухоўленай. Калі прыгледзецца, у яго палітру шчодра дададзены бірузовы, зялёны, ружовы, светла-фіялетавы, залаты колеры. Яны дапамагаюць стварыць уражанне пэўнай пяшчоты. Вельмі яскравымі і эмацыянальна цэльнымі атрымліваюцца яго карціны, на якіх выкарыстаны глыбокі сіні колер. Чысты, халодны, без прымешак лішняга сіні ў яго выкананні атрымліваецца вельмі радасным. Карціна «Слупы» — сілуэты цёмна-шэрых электрычных слупоў, купка дрэў, лапік зямлі, усё гэта на фоне сіняга гарызонту — такога, якім мы маглі бачыць яго ў прыродзе, калі сонца ўжо схавалася. З аднаго боку, гэта вельмі простая карціна. А з другога, яна настолькі цэльная, што міжволі хочацца параўнаць яе з «Чорным квадратам» Малевіча. Прычым Шкаруба тут нават выйграе, бо здолеў цэльна ўвасобіць складаны нябесна-марскі колер.

Валерый Шкаруба займаецца мастацтвам з самага дзяцінства. Калі быў малы, мог прачнуцца сярод ночы і пайсці на эцюд у лес — каб там пісаць перадсвітальны туман. Цяпер мастак прыгадвае, што гэта самыя шчаслівыя ўспаміны яго дзяцінства. Дарэчы, малым хлопчыкам ён моцна заікаўся. Таму ўтульней было застацца аднаму, чым бавіць час з сябрамі ў кампаніі. Цяпер творца кажа, што яму ў гэтым плане вельмі пашчасціла: адчуваць утульнасць сам насам з сабой. Бо адзінота патрэбна кожнаму творчаму чалавеку — і мастаку, і пісьменніку, і кампазітару — для таго, каб ствараць.

Цікава і тое, што Валерый Шкаруба тройчы не мог паступіць на аддзяленне жывапісу ў Акадэмію мастацтваў (колішні Тэатральна-мастацкі інстытут). Аднак, як згадвае сам, ніколі не хваляваўся і не сумняваўся ў абраным шляху — ведаў, што рана ці позна паступіць. У выніку з чацвёртага разу ён паступіў, праўда, на аддзяленне графічнага дызайну.

Праўду кажуць, што ўсё да лепшага. Цяпер мастацтвазнаўцы пачалі вылучаць жывапіс у стылі Шкарубы — зроблены тонкімі графічнымі мазкамі.

* * *

Мастак піша тую Беларусь, у якой мы з вамі жывём, — ва ўсякім разе вяскоўцы. Бачная яе стрыманая, маляўнічая, прывабная прырода. Праўда ў нашай культуры прынята звязваць гэтыя вобразы з элегіяй, сумам па чымсьці страчаным. І вось тым каштоўныя работы Шкарубы: глядзіш на іх і бачыш тое, што бачыў тысячы разоў. І гэтым разам табе не сумна і не абыякава. Ты радуешся і дзякуеш, што роднае хараство гэтаксама ўбачыў мясцовы майстра сусветнага ўзроўню.

Ніна ШЧАРБАЧЭВІЧ

Фота аўтара

Выбар рэдакцыі

Культура

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».

Грамадства

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.

Культура

Вольга Здзярская: Для мяне мая прафесія — жыццё

Вольга Здзярская: Для мяне мая прафесія — жыццё

Актрыса НАДТ імя М. Горкага — пра шлях да сцэны і натхненне.

Грамадства

«Любоў — галоўнае, што бацькі павінны даць сваім дзецям»

«Любоў — галоўнае, што бацькі павінны даць сваім дзецям»

Тата і мама — два самыя важныя чалавекі ў жыцці кожнага дзіцяці.