Топ-12 леташніх дасягненняў МЗС

"Інтэграцыя інтэграцый", эканамічная і лічбавая дыпламатыя ў дзеянні — у МЗС падвялі вынікі працы ў 2018 годзе

Справаздача за перад'юбілейны для ведамства год пачынаецца неаптымістычнымі словамі аб тым, што свет чарговы раз стаіць на парозе новай халоднай вайны. Узмацняюцца эканамічныя і ідэалагічныя супярэчнасці сярод вядучых дзяржаў — да такога геапалітычнага фону прыйшлося адаптаваць сваю знешнюю палітыку і Беларусі. Але стаяць на парозе — гэта не значыць грукаць у дзверы. У няпростых умовах наша краіна захавала шматвектарную палітыку, умацавала курс на безагаворачны суверэнітэт і атрымала характарыстыку "донара" міжнароднай бяспекі. Пра тое, якімі яшчэ дасягненнямі можа пахваліцца беларуская дыпламатыя ў 100-гадовы юбілей, — у нашым топ-12.

12. Акаўнты і рэпосты

Актыўнае выкарыстанне інструментаў лічбавай дыпламатыі зрабіла акаўнт Міністэрства замежных спраў у "Твітэры" першым сярод усіх дзяржорганаў Беларусі. Акаўнт нават трапіў у топ-50 (13-е месца) сусветных лідараў з найлепшай сеткай кантактаў па версіі аналітычнага цэнтра Twірlоmасу.

11. Векавая гісторыя

Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь было заснавана прафесійнае свята — Дзень дыпламатычнага работніка, юбілейны медаль "100 год дыпламатычнай службе Рэспублікі Беларусь", а таксама геральдычныя сімвалы знешнепалітычнага ведамства (эмблема, сцяг, знакі адрознення). Першы раз сваё прафесійнае свята супрацоўнікі МЗС адзначылі 22 студзеня.

10. "Бязвіз"

У 2018 годзе Беларусь працягнула паслядоўную лібералізацыю візавай палітыкі, вынікам якой стала спрашчэнне для грамадзян шэрагу краін візавых фармальнасцяў, павелічэнне тэрміну знаходжання ў Беларусі пры бязвізавым уездзе. З 27 ліпеня тэрмін бязвізавага ўезду праз Нацыянальны аэрапорт Мінск павялічаны да 30 дзён для грамадзян 74 дзяржаў. Дадатковым спрыяльным фактарам для пашырэння шматпланавага супрацоўніцтва з Кітаем стала ўвядзенне з 10 жніўня бязвізавага рэжыму паміж дзвюма краінамі.

9. Дыпламатыя на месцы

У 2018 годзе ў Мінску адкрылася пасольства Рэспублікі Узбекістан. Пасля шасцігадовага перапынку прызначаны пасол Беларусі ў Швецыі. Для актывізацыі гандлёва-эканамічнага супрацоўніцтва з Аб'яднанымі Арабскімі Эміратамі адкрыта генеральнае консульства Рэспублікі Беларусь у г. Дубаі.

8. Пад гукі сальсы

Беларусь у 2018 годзе атрымала статус назіральніка ў Ціхаакіянскім альянсе, што дае ўмовы для нарошчвання супрацоўніцтва з дзяржавамі — удзельніцамі гэтага інтэграцыйнага аб'яднання — Мексікай, Калумбіяй, Перу, Чылі. Ды і ў цэлым гэта стане падставай для пашырэння кантактаў з усімі краінамі Лацінскай Амерыкі.

7. Актыўныя ўдзельнікі

Традыцыйна моцна гучыць голас Беларусі ў міжнародных супольнасцях. Ініцыятывы набываюць падтрымку, а прадстаўнікі — пасады ў кіруючых органах. Пастаянны прадстаўнік Рэспублікі Беларусь пры міжнародных арганізацыях у Вене Алена Купчына абрана старшынёй Камісіі па папярэджанні злачыннасці і крымінальным правасуддзі ЭКАСАС. Наш пастаянны прадстаўнік пры ААН Валянцін Рыбакоў абраны на пасаду намесніка старшыні Эканамічнага і сацыяльнага савета ААН (ЭКАСАС) на 2018/2019 гады.

Беларусь актыўна ўдзельнічае ў дзейнасці МАГАТЭ, замацоўваючы за сабой статус адказнай дзяржавы-партнёра, якая мае ядзерна-энергетычную праграму і ўносіць уклад у фарміраванне міжнародных "правілаў гульні" ў ядзернай сферы.

6. СГА — хто за новенькага?

З моманту актывізацыі ў 2016 годзе работы на трэку Сусветнай гандлёвай арганізацыі (СГА) удалося наблізіцца да фінальнай стадыі перагавораў. Рыхтуецца да разгляду ў лютым 2019-га трэцяя рэдакцыя праекта даклада рабочай групы СГА па далучэнні Беларусі (выніковы дакумент, які вызначае ўмовы членства краіны ў арганізацыі). Па стане на снежань 2018-га завершаны двухбаковыя перагаворы па доступе на рынкі з 20 членамі СГА.

5. ЕС — ад палітыкі да эканомікі

У мінулым годзе білет да Мінска ўзялі шэраг еўракамісараў — па еўрапейскай палітыцы суседства і перагаворах аб пашырэнні ЕС, па ахове здароўя і бяспецы прадуктаў харчавання, па лічбавым рынку, дэлегацыя паслоў па асобых даручэннях па пытаннях "Усходняга партнёрства" дванаццаці краін — членаў ЕС, кіраўніцтва дэлегацыі Еўрапарламента па сувязях з Беларуссю. Таму нядзіўна, што актывізавалася крэдытна-інвестыцыйнае супрацоўніцтва з ЕС. Актыўныя кантакты памаглі вызначыць прыярытэты партнёрства Беларусь — ЕС на 2019—2020 гады: умацаванне сістэмы дзяржаўнага кіравання, эканамічнае развіццё і рынкавыя магчымасці, транспартныя камунікацыі, энергетыка, экалогія і клімат, кантакты паміж людзьмі. У завяршальнай стадыі перагаворы з ЕС па пагадненнях аб спрашчэнні візавых працэдур і рэадмісіі.

4. Бязвыплатнае "донарства"

Беларусь сцвердзіла сябе ў ролі краіны, якая здольная генерыраваць аб'яднальныя ініцыятывы. Ідэя неканфрантацыйнага супрацоўніцтва знайшла выражэнне ў форме дыялогу на буйных міжнародных мерапрыемствах, арганізаваных у нашай краіне. Сярод іх форум "Мінскі дыялог" на тэму "Усходняя Еўропа: у пошуках бяспекі для ўсіх" (23—25 мая), міжнародная канферэнцыя пад эгідай АБСЕ на тэму "Прадухіленне і барацьба з тэрарызмам у лічбавую эпоху" (9—10 кастрычніка), сустрэчы Асноўнай групы Мюнхенскай канферэнцыі па бяспецы (31 кастрычніка — 1 лістапада). Мінск зарэкамендаваў сябе як пляцоўка, дзе выпрацоўваюць шляхі рашэння найскладанейшых міжнародных і рэгіянальных праблем. Да таго ж Мінскім дамоўленасцям так і не знайшлі альтэрнатывы ў якасці механізма ўрэгулявання сітуацыі на ўсходзе Украіны.

3. Ад ЕАЭС да СНД

Першага студзеня ўступіў у сілу Мытны кодэкс ЕАЭС, нормы якога дазволілі істотна паскорыць і спрасціць ажыццяўленне мытных аперацый.

У рамках Астанінскага эканамічнага форуму 17 мая падпісана пагадненне аб гандлёва-эканамічным супрацоўніцтве паміж ЕАЭС і Кітайскай Народнай Рэспублікай, часовае пагадненне аб зоне свабоднага гандлю паміж ЕАЭС і Ісламскай Рэспублікай Іран. Статус наглядальніка ў арганізацыі атрымала Малдова.

Рэалізуецца прынцып "інтэграцыі інтэграцый": 27 лістапада ў Мінску падпісаны мемарандум аб паглыбленні ўзаемадзеяння паміж Еўразійскай эканамічнай камісіяй і Выканаўчым камітэтам СНД. Дакумент прадугледжвае сумесную працу ў сферах дзяржаўных закупак, канкурэнтнай палітыкі, антыманапольнага рэгулявання, лічбавай эканомікі і іншых кірунках.

2. "Эканамічная дыпламатыя"

Беларускі экспарт тавараў у 2018 годзе склаў 33,7 мільярда долараў ЗША, што на 15,3 % больш, чым за 2017 год. У краіны ЕАЭС экспарт узрос на 0,2 мільярда долараў, у ЕС — на 2,3 мільярда долараў, у рэгіёны "далёкай дугі" і іншыя краіны — на 1,9 мільярда долараў. Нягледзячы на імкненні па дыверсіфікацыі знешнеэканамічнай дзейнасці, Расія ўсё яшчэ трымае пальму першынства як асноўны партнёр. У 2018 годзе на долю ўсходняй суседкі прыпадала амаль палова ўсяго аб'ёму знешняга гандлю (38,4 % у агульным аб'ёме беларускага экспарту, 58,9 % у агульным аб'ёме беларускага імпарту). Сур'ёзным імпульсам для міжрэгіянальнага супрацоўніцтва з Украінай стаў першы ў гісторыі Форум рэгіёнаў Беларусі і Украіны, у рабоце якога прынялі ўдзел прэзідэнты дзвюх краін. Прасоўванню беларускіх інтарэсаў у Азіі значна спрыяў актыўны ўдзел Беларусі ў мерапрыемствах ШАС і АСЕАН.

1. На найвышэйшым узроўні

За мінулы год Беларусь дзевяць разоў наведалі кіраўнікі іншых дзяржаў. Прэзідэнт нашай краіны здзейсніў 13 візітаў на найвышэйшым узроўні. Толькі са сваім расійскім калегам Аляксандр Лукашэнка правёў у розных фарматах дзесяць сустрэч, сярод якіх і пасяджэнне Вышэйшага дзяржаўнага савета, і пяты Форум рэгіёнаў Беларусі і Расіі. Аляксандр Лукашэнка з афіцыйнымі візітамі наведваў партнёраў па СНД — Малдову, Таджыкістан. Упершыню за апошнюю амаль чвэрць стагоддзя ажыццявіўся афіцыйны візіт Прэзідэнта ва Узбекістан. Быў Аляксандр Лукашэнка і ў Грузіі. Істотную энергію супрацоўніцтву з Кітаем надала сустрэча Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь з Сі Цзіньпінам "на палях" саміту Шанхайскай арганізацыі супрацоўніцтва. 9—11 снежня адбыўся візіт у Мінск Прэзідэнта Судана Омар аль-Башыра. Наведвалі беларускую сталіцу лідары Азербайджана (Ільхам Аліеў), Арменіі (Армен Саркісян), федэральны прэзідэнт ФРГ Франк-Вальтэр Штайнмаер.

Марыя ДАДАЛКА