Напярэдадні Міжнароднага жаночага дня наш карэспандэнт пагутарыў з намеснікам старшыні Савета Рэспублікі, старшынёй Беларускага саюза жанчын, нацыянальным каардынатарам па дасягненні Мэт устойлівага развіцця Мар'янай Шчоткінай. Размаўлялі не толькі пра працоўныя моманты, але і пра яе пазіцыю па ЭКА, дабрачыннасць, гендарную роўнасць і, вядома ж, само 8 Сакавіка.
— Вы доўгія гады адыгрываеце значную ролю ў беларускай палітыцы. Якая пасада стала для вас найбольш складанай і чаму?
— Ёсць такі выраз: не трэба быць важным, важна быць патрэбным. Галоўнае, каб чалавек ставіўся да сваёй працы адказна, бачыў перспектыву, забяспечваў развіццё сістэмы.
Якую пасаду я ні займала б — настаўніка, дырэктара, міністра, — заўсёды было няпроста. Кожная з іх для мяне была важнай і адказнай, і я лічыла, што менавіта на гэтай пасадзе буду працаваць усё жыццё. Мне заўсёды было цікава, я шмат чаму вучылася ў сваіх калег, а вакол былі прафесіяналы сваёй справы. Я пераймала іх вопыт, пастаянна імкнулася павышаць кваліфікацыю. Без гэтага немагчыма будаваць дзейнасць.
У любой працы трэба ўмець слухаць і чуць. Правільна кіраўнік дзяржавы звяртае ўвагу на работу дзяржаўных органаў — трэба сустракацца з людзьмі, працоўнымі калектывамі, праводзіць асабістыя прыёмы. Практыка паказвае, што гэтыя сустрэчы даюць шмат важнай інфармацыі, якую можна і трэба выкарыстоўваць у сваёй дзейнасці.
Кожную працу трэба рабіць добра і падыходзіць да яе з таго пункту гледжання, што, калі ты займаеш пэўную пасаду, значыць, павінен даць вынік. А вынік будзе толькі ў тым выпадку, калі табе цікавая твая справа.
— Мар'яна Акіндзінаўна, вы — старшыня Беларускага саюза жанчын. Па якіх новых кірунках ваша грамадскае аб'яднанне пачало працу ў апошнія гады і які з іх вы лічыце найбольш важным?
— БСЖ з'яўляецца самай масавай жаночай арганізацыяй у нашай краіне. За гады свайго існавання — а сёлета саюзу спаўняецца 28 гадоў — склалася сістэма традыцыйных мерапрыемстваў і акцый, якія накіраваны на аказанне дапамогі і падтрымкі жанчынам, сем'ям, дзецям, на забеспячэнне годнага становішча жанчын у грамадстве. Гэта нашы стратэгічныя напрамкі дзейнасці.
Сёння ў рабоце БСЖ асноўны вектар накіраваны на павышэнне ролі жанчын у грамадска-палітычным і сацыяльна-эканамічным жыцці краіны. Сучасныя жанчыны павінны канкурыраваць на рынку працы на роўных з мужчынамі, таму БСЖ актыўна працуе над тым, каб у жанчын былі ўсе магчымасці ў прафесійнай падрыхтоўцы і перападрыхтоўцы, павышэнні кваліфікацыі.
У 2018 годзе сумесна з асацыяцыяй абароны інтэлектуальнай уласнасці «БелБрэнд» мы запусцілі новы праект — «Жаночая справа», накіраваны на раскрыццё жаночага патэнцыялу ў развіцці прадпрымальніцтва і самазанятасці.
Удзельнікамі праекта стала больш за 20 жанчын-прадпрымальнікаў. Сферы іх дзейнасці розныя: вытворчасць, медыцына, адукацыя, аграэкатурызм, рамесніцтва, сацыяльнае прадпрымальніцтва, культура. Для ўдзельніц арганізаваны навучальныя семінары, майстар-класы, выстаўкі, відэапрэзентацыі і іншыя мерапрыемствы, накіраваныя на ажыццяўленне адраснай дапамогі жанчынам-прадпрымальніцам, аказанне неабходнай падтрымкі ў вядзенні іх бізнэсу.
Вядзецца актыўная праца з моладдзю. Пры БСЖ працуе маладзёжны клуб, які ахоплівае асноўныя зоны інтарэсаў маладых жанчын — асобасны рост і самарэалізацыю, пабудову адносін у сям'і, здаровы лад жыцця і іншыя. На гэта накіравана рэалізацыя праектаў, сярод якіх рэспубліканскі праект па фарміраванні сямейных каштоўнасцяў і ўсвядомленага бацькоўства ў дзяцей і моладзі «Сафія», цыкл навучальных лекцый, дыскусій, круглых сталоў, якія датычацца сям'і і шлюбу, міжасобасных адносін. У сакавіку стартуе медыка-сацыяльны праект «Вясновае ператварэнне».
Натуральна, для таго каб быў унутраны драйв, павінны адбывацца працэсы, якія спрыяюць развіццю самой арганізацыі. З гэтай мэтай са студзеня 2019 года стартаваў агляд-конкурс грамадзянска-патрыятычных праектаў раённых і першасных арганізацый БСЖ «Найлепшы праект — 2019». Асноўная мэта конкурсу — актывізацыя дзейнасці пярвічных арганізацый і развіццё грамадзянскай ініцыятывы, абмен вопытам і перадавымі практыкамі ў працы.
Пераможцы конкурсу будуць вызначаны ў канцы 2019 года ў намінацыях: «Духоўнасць. Культура. Здаровы лад жыцця», «Трэці ўзрост», «За чысты Дом, чыстую Краіну, чыстую Планету», «Хваля памяці», «Сімвалы малой Радзімы», «За мір, міжнароднае супрацоўніцтва і сяброўства».
Напярэдадні 75-годдзя вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў у рамках рэспубліканскай акцыі «Беларусь помніць» БСЖ ініцыюе правядзенне маштабнай акцыі «Беларусь помніць. Жаночы твар Перамогі», у цэнтры ўвагі якой — жанчыны, іх гераічны і працоўны подзвіг у гады Вялікай Айчыннай вайны і ў перыяд аднаўлення краіны з руін.
Па ўсёй краіне пройдзе шэраг мерапрыемстваў па дадзенай тэматыцы, а сумесна з музеем гісторыі Вялікай Айчыннай вайны і на яго базе 26 сакавіка мы правядзём тэматычны круглы стол, будзе арганізавана работа фотавыстаўкі пра жанчын-франтавікоў, жанчын-партызанаў, працаўніц тылу, чые імёны ўпісаны ў гісторыю Вялікай Перамогі.
Моц — у дапамозе
— Нядаўна на нарадзе ў кіраўніка дзяржавы абмяркоўвалі тэму дэмаграфіі і спадарожныя праблемы. А як вы ставіцеся да першага ЭКА за кошт дзяржавы?
— Давайце проста па-чалавечы скажам: ствараецца сям'я, натуральна, што кожная сям'я марыць пра дзяцей. Наша шчасце ў дзецях, і, калі дзяржава можа падтрымаць чымсьці, яна павінна дапамагаць, што яна і робіць.
Прэзідэнт правільна сказаў, што сістэма дапамог, падтрымкі сем'яў у нас вельмі вялікая. Разам з тым ён дакладна заўважыў, што часы мяняюцца. Можа быць, трэба нешта карэктаваць, нешта ўводзіць новае.
Гэтыя пытанні мы абмяркоўвалі і ў Беларускім саюзе жанчын. На наш погляд, трэба больш увагі аддаць маладым сем'ям з дзецьмі, у тым ліку і студэнцкім, падтрымліваць іх, дапамагаць праз жыллё, сістэму стыпендый і мер дадатковай падтрымкі.
Вельмі важнае сумяшчэнне сямейных і прафесійных абавязкаў, прычым не толькі для жанчын. Трэба разглядаць варыянты гнуткага працоўнага дня, магчымасць дыстанцыйнай працы, розныя рашэнні для супрацоўнікаў унутры арганізацый. Падтрымка сям'і была, ёсць і будзе прыярытэтам дзяржавы. Мы павінны рабіць усё, каб насельніцтва нашай краіны павялічвалася.
— Адна з мэт і задач Беларускага саюза жанчын — ажыццяўленне дабрачыннай дзейнасці. Як і каму дапамагае ваша арганізацыя?
— Да дабрачыннай працы нашы рэгіянальныя арганізацыі прыцягваюць валанцёраў, а таксама людзей, якія хочуць аказаць дапамогу, — і ў гэтым вялікі патэнцыял у бізнесу.
І прыкладаў гэтага шмат. Так, Беларускі саюз жанчын пры падтрымцы бізнес-колаў у рамках руху «З любоўю да Беларусі» перадаў абласным дамам-інтэрнатам шэсць новых аўтамабіляў «Газель», спецыяльна абсталяваных для перавозкі інвалідаў-калясачнікаў. Сталічная бальніца хуткай дапамогі атрымала рабатызаваны трэнажор, прызначаны для аднаўлення рухальных і каардынаторных парушэнняў. Гэта досыць дарагі рэабілітацыйны комплекс, які мы падарылі пры дапамозе прадстаўнікоў бізнесу.
Традыцыйна пры падтрымцы спонсараў мы ўдзельнічаем у акцыі «Нашы дзеці». У гэтым годзе на яе правядзенне прыцягнута больш за 600 тысяч рублёў. Мы ахапілі розныя навучальныя ўстановы, у тым ліку ў аддаленых населеных пунктах, сем'і, сацыяльныя прытулкі.
Упершыню ў рамках акцыі ў Мінску пры падтрымцы апякунскага савета БСЖ мы правялі навагоднюю дабрачынную ёлку для больш чым 450 дзяцей з малазабяспечаных і шматдзетных сем'яў, дзяцей-інвалідаў, дзяцей-сірот і дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў. Рабяты змаглі не толькі прыняць удзел у навагоднім прадстаўленні, паглядзець спектакль, але і атрымаць салодкія падарункі ад БСЖ.
Актыўна працуюць па аказанні дапамогі і падтрымкі нашы раённыя і пярвічныя арганізацыі, прычым не толькі ў межах правядзення акцый і мерапрыемстваў. Практычна ў кожнай нашай арганізацыі ёсць так званыя падшэфныя — гэта ўстановы адукацыі, аховы здароўя або сацыяльнай абароны альбо канкрэтныя сем'і, людзі, якім патрэбны дапамога і падтрымка.
Мы будзем працягваць гэтую працу і запрашаем да супрацоўніцтва ўсіх, хто жадае рабіць свет дабрэйшым.
Пра асабістае
— Кожны год ваша арганізацыя праводзіць конкурс «Жанчына года». Хто стаў ёй для вас сёлета?
— У гэтым годзе пройдзе ўжо адзінаццаты рэспубліканскі конкурс «Жанчына года», які дазваляе жанчынам заявіць пра сябе, прадэманстраваць свой унёсак ва ўмацаванне сям'і, выхаванне дзяцей, сацыяльна-эканамічнае і гуманітарна-культурнае развіццё краіны ў намінацыях «Духоўнасць і культура», «Гаспадыня вёскі», «Матчына слава», «Актыўная жыццёвая пазіцыя», «Лідарства і паспяховае кіраўніцтва».
Цяпер ва ўсіх абласцях праходзяць фіналы конкурсу, а ўрачыстая цырымонія ўшанавання пераможцаў адбудзецца ў Мінску 16 сакавіка.
Асабіста для мяне жанчына 2018 года — гэта мая свякроў, якая, на жаль, нядаўна пайшла з жыцця. Яна ўсё сваё жыццё паказвала прыклад жанчыны, якая нароўні з прафесійнай дзейнасцю захоўвала баланс інтарэсаў усіх сем'яў — і сваёй, і дзяцей. Гэта мудры, вельмі разумны і творчы чалавек. У прынцыпе дзякуючы ёй і муж, і дзеці, і нявесткі шмат чаго дамагліся.
Нашы бацькі адыгрываюць у нашым жыцці лідзіруючую ролю, але часцяком мы разумеем гэта толькі потым. Яна заключаецца ў тым, каб стварыць такую сітуацыю поспеху, пры якой было б развіццё кожнага дзіцяці ў сям'і. Навучыць самастойнасці, уменню браць на сябе адказнасць і прымаць рашэнні, пры гэтым шанаваць сям'ю, паважаць яе членаў, даваць кожнаму прастору і свабоду, умець слухаць і чуць.
А што, калі...
— Вы — нацыянальны каардынатар па дасягненні Мэт устойлівага развіцця. Растлумачце простымі словамі, што дасць Беларусі поўнае дасягненне МУР?
— Дасягненне 17 Мэт устойлівага развіцця самым непасрэдным чынам звязана з ростам дабрабыту грамадзян, стварэннем паўнавартасных магчымасцяў для гарманічнага развіцця асобы, грамадства і ўсіх яго інстытутаў пры дапамозе развіцця трох асноўных кампанентаў — эканамічнага, экалагічнага, сацыяльнага.
Гэта глабальныя мэты, якія звязваюць усе дзяржавы, і асобная краіна не можа ўзяць і выканаць усе МУР, таму што межы паміж краінамі вельмі ўмоўныя. Мы не можам падзяліць лясы, акіяны, атмасферу, гэта — наша, а гэта — не.
Мы ўсе настолькі ўзаемазвязаныя, што павінны жыць разам, думаць адно пра аднаго і працаваць па многіх напрамках разам.
17 Мэт устойлівага развіцця таксама шчыльна звязаныя. З іх нельга вылучыць галоўныя і другарадныя. Узяць, напрыклад, здароўе: кожны хоча быць здаровым. Чым старэйшым становіцца чалавек, тым больш ён звяртае ўвагу на тое, што каштоўнейшага за здароўе няма нічога. Пры гэтым мы ўсе разумеем, што здароўя не можа быць без нармальнай экалогіі, чыстай вады і паветра, якасных прадуктаў харчавання, такім чынам, неабходна развіццё сельскай гаспадаркі, прамысловасці і гэтак далей.
Думаю, ланцужок зразумелы: усё ўзаемазвязана і накіравана на ўсе сферы жыццядзейнасці чалавека.
Таму мы і кажам, што Мэты ўстойлівага развіцця датычацца кожнага з нас і іх дасягненне — гэта наша з вамі задача. Мы працуем самі для сябе, для свайго дабрабыту. І ад нашага ўзаемадзеяння, зладжанасці работы залежыць вынік.
— Яшчэ адна актуальная тэма — забеспячэнне гендарнай роўнасці. Вы казалі, што гэтае пытанне вызначана ў Беларусі ў якасці аднаго з акселератараў для дасягнення МУР. Што робіцца для яго вырашэння?
— Пытанні забеспячэння гендарнай роўнасці вызначаны ў нашай краіне ў якасці аднаго з «паскаральнікаў» для дасягнення Мэт устойлівага развіцця.
Ролю каардынатара ў гэтай працы ажыццяўляе Нацыянальны савет па гендарнай палітыцы пры Савеце Міністраў, які ўзначальвае міністр працы і сацыяльнай абароны.
У Беларусі рэалізуецца ўжо пяты Нацыянальны план дзеянняў па забеспячэнні гендарнай роўнасці, накіраваны на садзейнічанне выкананню нашай краінай міжнародных абавязацельстваў у галіне забеспячэння роўных правоў і магчымасцяў мужчын і жанчын.
У Беларусі жанчыны складаюць больш за 53 % насельніцтва краіны, іх колькасць сярод занятых у эканоміцы — 55,2 %, з іх 38 % маюць вышэйшую адукацыю.
Сярод дзяржаўных служачых жанчыны складаюць 67,4 %. Сярод кіраўнікоў — 48 % жанчыны. У парламенце больш за 33 % жанчын, а ў мясцовых Саветах дэпутатаў іх больш за 48 %.
Так што жанчыны маюць рэальныя магчымасці ўплываць на працэсы ў краіне, а ўдзел жанчыны ў кіраванні — гэта фактар, які стабілізуе, таму што яны ўзважаныя, арыентаваныя на вынік, зацікаўленыя ў стабільнасці і больш сацыяльна адказныя.
Улічваючы ўзровень адукаванасці сучасных жанчын, іх запатрабаванні і амбіцыі, наша асноўная задача: стварыць умовы для іх поўнай самарэалізацыі — гэта аснова дзяржаўнай палітыкі і Мэты № 5. Галоўнае — даць роўныя магчымасці, а рашэнне прыме сама жанчына. Яна сама павінна вырашаць, што для яе важнейшае — сям'я, кар'ера або іх сумяшчэнне.
Сёння на заканадаўчым узроўні многае для гэтага зроблена, але неабходна далейшая эвалюцыя нормаў і каштоўнасцяў, якія спрыяюць раскрыццю і рэалізацыі патэнцыялу жанчын, ліквідацыі стэрэатыпаў, пашырэнню магчымасцяў для сумяшчэння розных роляў.
Пра 8 Сакавіка
— Што для вас Міжнародны жаночы дзень?
— Міжнародны жаночы дзень ужо не мае такой палітычнай афарбоўкі, як раней. Сёння гэта дзень ушанавання жанчын — прыцягнення ўвагі да іх ролі ў сям'і і грамадстве.
Напярэдадні 8 Сакавіка актывізуецца абмеркаванне пытанняў роўнасці жанчын, праходзяць сустрэчы, семінары, канферэнцыі, на якіх праводзіцца пэўны зрэз становішча жанчын у грамадстве. У Беларусі вялікая ўвагі аддаецца гэтым пытанням, многае зроблена, але не варта спыняцца на дасягнутым, трэба ўвесь час рухацца наперад.
— Што б вы пажадалі беларускім жанчынам у гэтае свята?
— Шчасця, гармоніі, сямейнага цяпла і поспехаў.
Гутарыў Уладзіслаў ЛУКАШЭВІЧ
Набор на бюджэтныя месцы павялічыцца.
Колькі ж каштуе гэты важны кампанент здаровага рацыёну зараз?
Не выявіць ні секунды абыякавасці.
