Не толькі захаваць высокія сацыяльныя стандарты, але і максімальна палепшыць іх, прыцягнуўшы да гэтай справы ўвагу і сродкі насельніцтва, імкнуцца спецыялісты жыллёва-камунальнай і энергетычнай сфер. Пры гэтым яны заклікаюць да эканоміі шляхам выкарыстання мясцовых відаў паліва (МВП), энергазберагальных тэхналогій і нават... казак.
Электракацельныя зменшаць кошт жылля
Камунальная гаспадарка краіны выкарыстоўвае каля 23 % усёй электраэнергіі, якая выпрацоўваецца. Пры гэтым насельніцтва спажывае 56 % цеплаэнергіі і 30 % электраэнергіі. Такія лічбы сведчаць пра важнасць эканоміі энергарэсурсаў у галіне ЖКГ, упэўнены Дзмітрый КУЛАК, намеснік начальніка Мінскага гарадскога ўпраўлення па наглядзе за рацыянальным выкарыстаннем паліўна-энергетычных рэсурсаў Дэпартамента па энергаэфектыўнасці Дзяржкамітэта па стандартызацыі:
— У сталіцы на 2019 год распрацаваны шэраг мерапрыемстваў па энергазберажэнні, у выніку якіх прадугледжана сэканоміць 170 тысяч тон умоўнага паліва (т. у. п.) або 34 мільёны долараў.
На думку спецыялістаў, асноўныя напрамкі, якія дазваляюць эканоміць, гэта ўкараненне новых энергазберагальных тэхналогій і аптымізацыя цеплавых сетак. Штогод у сектары ЖКГ, дарэчы, эканоміцца 1,7 млн т. у. п.
— Адзін са шляхоў — павелічэнне спажывання электраэнергіі ў камунальнай гаспадарцы непасрэдна пры будаўніцтве жылля. Па разліках вучоных, пры захаванні былых аб'ёмаў уводу жылля аб'ёмы спажывання электраэнергіі павялічацца на 0,3 мільярда кілават-гадзін у год. Адзін з перспектыўных кірункаў у гэтым плане — усталяванне пакватэрных электраканвектараў з электраводанагравальнікамі пры будаўніцтве жылля. А пры мадэрнізацыі — устаноўка электракацельных. Гэта знізіць кошт жылля, якое ўводзіцца, бо паменшацца затраты на стварэнне інфраструктуры. Не трэба будзе пракладаць цепласеткі, газаправоды і іншае, — кажа Віталь КРЭЦКІ, начальнік аддзела прававой работы, кадравай палітыкі і камунікацый Дэпартамента па энергаэфектыўнасці Дзяржкамітэта па стандартызацыі.
Устойлівае развіццё і дэцэнтралізацыя
— Даступная і чыстая энергія магчымая праз аднаўляльную энергетыку, крыніцы якой прырода дае бясплатна, а іх запасы практычна невычэрпныя. Пры гэтым вытворчасць энергіі з прыродных крыніц не суправаджаецца выкідам забруджвальных рэчываў і парніковых газаў, — абазначыла Наталля КЛІМЕНКА, кансультант упраўлення рэгулявання ўздзеяння на атмасфернае паветра, змяненне клімату і экспертызы Міністэрства аховы прыроды. — Нам трэба павялічваць паказчык спажывання паліва і электраэнергіі на душу насельніцтва, але пры гэтым трэба памяншаць энергаёмістасць і вугляродаёмістасць унутраных валавых прадуктаў.
Працягвае павялічвацца і спажыванне мясцовых відаў паліва на кацельных. Летась іх выкарыстоўвалася ўжо 15,5 % ад агульнага аб'ёму спажывання энергарэсурсаў. У 2018-м збудавалі 23 кацельныя на МВП, а да 2020 года плануецца ўзвесці яшчэ 150 такіх крыніц агульнай цеплавой магутнасцю больш за 750 МВт, кажуць спецыялісты.
Ліквідацыя малаэфектыўных кацельных і падключэнне іх да цэнтралізаваных крыніц таксама спрыяе зніжэнню страт энергіі, а таксама змяншае сабекошт цяпла і дае экалагічны эфект, заўважыў Яўген КРАМЯНЕЦКІ, начальнік абаненцкай службы Мінсккамунцепласеткі, і расказаў пра новы для сталіцы напрамак эканоміі — дэцэнтралізацыю цеплазабеспячэння:
— У мікрараёне Сокал да нашай міні-ЦЭЦ падключаны катэджны пасёлак. Фактычна тут атрымлівае цяпло 140 дамоў, а працягласць сетак — кіламетры! У выніку цепластраты тут досыць вялікія. Ужо пачаты работы па адключэнні гэтых участкаў сетак ад цэнтралізаванага цеплазабеспячэння і абсталяванні дамоў газавымі ацяпляльнымі прыборамі за кошт сродкаў мясцовага бюджэту.
Эканомія цяпла, святла і ад жыхароў
У сталіцы з мэтай эканоміі цеплаэнергіі сёлета мяркуецца замяніць 21 цеплаабменнік, усталяваць дзевяць сістэм рэгулявання, уцяпліць 54 тысячы м2 фасадаў дамоў, замяніць падчас капрамонту 4852 аконныя блокі і замяніць і ўцяпліць амаль 11 тысяч м2 дахаў, расказаў Ігар ГАНЧАРЫК, намеснік галоўнага інжынера Мінскай гарадской жыллёвай гаспадаркі.
Дзеля эканоміі электраэнергіі 2095 ліфтаў запланавана замяніць новымі — гэтая колькасць большая, чым за апошнія пяць гадоў. Звычайныя лямпы працягваюць мяняць на святлодыёдныя, якія аўтаматычна выключаюцца пры адсутнасці гукаў і рухаў побач. Сёлета ў пад'ездах з'явіцца і 49 тысяч новых свяцільнікаў, а яшчэ 100 уладкуюць на фасадах дамоў.
Эканомія энергіі, якую можа прапанаваць само насельніцтва, датычыцца разлікаў па індывідуальных прыборах уліку (ІПУ) цеплаэнергіі, якія ўстаноўлены ў кватэрах. У Мінску такое абсталяванне маецца ў 667 дамах, якія абслугоўваюцца ЖКГ, аднак разлічваюцца па прыборах толькі 479 дамоў, ці 72 %, падкрэсліў Ігар Ганчарык:
— Каб заахвоціць людзей разлічвацца па прыборах, унесены змены ў пастанову № 571, дзе прадугледжваецца зніжка 5 працэнтаў для дамоў, дзе прыборы ўсталявалі да 1 студзеня 2018 года і пачалі разлічвацца пасля прыняцця пастановы. Калі пасля прыняцця пастановы ўласнік сам устанавіў ІПУ, яму цягам трох гадоў даецца зніжка ў 10 працэнтаў.
Пакуль гэтая сума не надта вялікая, і ацаніць яе жыхары змогуць толькі на наступны год. Аднак, як паказвае практыка выкарыстання ІПУ, розніца паміж жыроўкамі ў дамах, дзе разлічваюцца па прыборах, і дамах, дзе плацяць за цяпло, ігнаруючы іх, складае 12 %.
Растэрміноўка на дзесяцігоддзе і навука Берагошы
Цеплавая мадэрнізацыя жыллёвага фонду — таксама перспектыўны напрамак эканоміі энергіі. Па даных Белстата, у краіне летась выпрацавана больш за 60 млн Гкал, 23 млн з якіх адпушчана насельніцтву. Прычым дзяржава траціць на субсідаванне выпрацоўкі гэтых гігакалорый каля 745 млн долараў. А з 254 млн м2 існуючага жылля 178 млн м2 — шматкватэрнае, 95 % якога прыватнае, заўважыў Віталь Крэцкі:
— Наша задача — стымуляваць насельніцтва інвеставаць уласныя сродкі ў мадэрнізацыю сваіх жа дамоў і кватэр. Самы аптымальны варыянт рабіць гэта пры капітальным будаўніцтве. Сёння кошт квадратнага метра пры капбудаўніцтве ацэньваецца ў межах 200 рублёў. Аднак пры гэтым не дасягаецца нарматыўнае значэнне супраціўлення цеплаперадачы. А павялічыўшы затраты на 100 рублёў за метр, мы атрымаем неабходнае значэнне 90 кілават-гадзін на квадратны метр пры ацяпленні. Першапачаткова плануецца, што гэтыя сродкі будуць выдзяляцца з мясцовых бюджэтаў і міжнародных крэдытаў. Пасля затраты стане пакрываць насельніцтва.
Мяркуецца, што штомесячныя выплаты будуць падзелены фіксаванымі сумамі ў жыроўках на дзесяць гадоў. Для тыпавой кватэры ў 48 м2, дзе пражывае тры чалавекі, затраты павялічацца, такім чынам, на адну базавую велічыню (25,5 рубля). Для маламаёмных сем'яў пры гэтым прадугледжана субсідаванне.
Яшчэ адзін напрамак эканоміі — прапаганда ідэй энергазберажэння, лічаць у фондзе «ЭкаМір», які пачынаў сваю работу з казак для дзіцячых садкоў, пасля пайшоў у школы і ліцэі, а цяпер з дапамогай студэнтаў замахваецца на пастаноўку экалагічных мюзіклаў.
Галіна ЗЛАБЕНКА, член праўлення фонду «ЭкаМір», аўтар казкі пра трох братоў.
— Два старэйшыя — Транжыр і Лянота — нядбайныя. А малодшы — Берагоша — разгрыз граніт навук энергаэфектыўнасці і навучыў іх эканоміі. Пасля былі кнігі «Школа Берагошы», «Азбука Берагошы», — расказвае яна. — Калі дзіця дома, ведаючы пра Берагошу, кажа: «Мама, а ў цябе газ гарыць», «Бабуля, а ты пад тэлевізар спіш», яно тым самым падштурхоўвае дарослых сачыць, што яны робяць. У выніку з такіх кропелек складаецца агульнае ўяўленне пра эканомію.
Ірына СІДАРОК
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Актрыса НАДТ імя М. Горкага — пра шлях да сцэны і натхненне.
Тата і мама — два самыя важныя чалавекі ў жыцці кожнага дзіцяці.