Гісторыя ў Мірскім фармаце

Фэст “Кніжныя сустрэчы ў Мірскім замку” збярэ 15 чэрвеня пісьменнікаў, краязнаўцаў, чытачоў. Да імпрэзаў змогуць далучыцца й шматлікія наведнікі замкавага комплексу.

Гістарычная кніга выходзіць на авансцэну. І не дзе-небудзь, а ў знакамітым замку з 500-гадовай гісторыяй. Пэўна ж, “Кніжным сустрэчам у Мірскім замку” будзе камфортна. 20 выдавецтваў краіны прывязуць на фэст навінкі, 60 пісьменнікаў сустрэнуцца з чытачамі, 27 краязнаўцаў падзеляцца досведам сваёй працы. Свята пачнецца з тэатралізаванага прадстаўлення ў замкавым дворыку. Чакаецца шмат гасцей, турыстаў, у тым ліку й замежных. Дарэчы, летась квіткі ў “Замкавы комплекс “Мір” набылі каля 320 тысяч турыстаў, а едуць жа й “проста паглядзець”.

На прэс-канферэнцыі ў Доме прэсы з праграмай фэсту журналістаў знаёміў дырэктар Гродзенскага філіяла “Белсаюздруку” Павел Скрабко. Патлумачыў: сустрэчы пісьменнікаў і чытачоў у рэгіёне ладзіліся ўжо два гады запар, сёлета ж Мір сустракае фэст упершыню. За ідэю правесці “Кніжныя сустрэчы ў Мірскім замку” арганізатары ўхапіліся адразу. І сімвалічна, што першай на фэсце будзе прэзентавана кніга Анатоля Бутэвіча “Гісторыя Мірскага замка”.

Чаму гераіняй фэсту стане гістарычная кніга? Пра тое паразважаюць за фэстаўскім круглым сталом “Гістарычная кніга ў сучасным грамадстве”. Як ідзе падрыхтоўка да яго, расказаў дырэктар выдавецтва “Мастацкая літаратура” Аляксандр Бадак. Ён акцэнтаваў увагу, што гістарычная літаратура сёння вельмі папулярная: “Апроч навукоўцаў і спецыялістаў па гісторыі за круглым сталом збяруцца й вядомыя пісьменнікі: Людміла Рублеўская, Валеры Казакоў, Навум Гальпяровіч, Анатоль Бутэвіч. Кожны з іх працуе ў гістарычным жанры й мае там сваю дзялянку. Людміла Рублеўская піша прыгодніцкія раманы, Анатоль Бутэвіч — дакументальныя творы, Навум Гальпяровіч звяртаецца да гісторыі СССР, Валеры Казакоў распавядае пра пасляваенны час. А вырашылі мы сабрацца-пагаварыць, бо гістарычная тэма шырэйшая, чым яна ёсць у беларускай літаратуры. У літаратуры замежжа часта назіраецца перасячэнне жанраў: дакументальнага, дэтэктыва й фантастыкі. Таму, з улікам голаду чытачоў на гістарычную літаратуру, трэба да таго ставіцца пільна, з яшчэ большай павагай”. У выдавецтве “Мастацкая літаратура” выходзіць збор твораў Уладзіміра Караткевіча ў 25 тамах. Аляксандр Бадак лічыць: гэта адзін са значных і запатрабавальных чытачамі праектаў.

Выдавецтва “Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі” прадставіць на фэсце серыю кніг на тэму Вялікай Айчыннай вайны. А “Беларусь” прэзентуе выданні “Беларусь. Праз стагоддзі ў будучыню”, “Кастусь Качан” ды іншыя.

На прэс-канферэнцыю прыйшлі й пісьменнікі. Расказвалі, якія кнігі пакажуць у Мірскім замку. Віктар Хурсік распавёў пра свой твор “Vale. Кніга пра род і лёс Магдалены Радзівіл”. Больш за 20 гадоў пісьменнік, выдавец і краязнаўца даследуе лёс харызматычнай жанчыны, бо нарадзіўся ж непадалёк ад яе былога маёнтка. Магдалена Радзівіл з роду Завішаў была мецэнаткай, грамадскім дзеячам на мяжы XІX—XX стагоддзяў. Яна спрыяла выхаду ў свет многіх беларускіх кніг (у тым ліку й “Вянка” Максіма Багдановіча), беларускаму перыядычнаму друку. Княгіня стварала беларускія школы, развівала беларускамоўны касцёл. Віктар Хурсік выкарыстаў больш за 300 гістарычных дакументаў, знойдзеных у архівах розных краін, каб паўней раскрыць вобраз падзвіжніцы. “Увогуле ж пытанне пра фінансаванне нацыянальных рухаў на пачатку XX стагоддзя й вызвалення з-пад расійскага імперскага прыгнёту ніхто не даследаваў, — тлумачыў Віктар Хурсік. — Я ж дакументальна паказаў, як адбывалася стаўленне таго, пра што й пра каго сёння мы з гонарам кажам: газеты “Наша Ніва”, выдавецтва “Загляне сонца і ў наша ваконца”, дзеячаў Янку Купалу, Браніслава Эпімаха-Шыпілу”.

Пісьменніца Людміла Рублеўская прадставіць у Міры кнігі “Рыцары і дамы Беларусі”, “Авантуры Вырвіча з банды Чорнага Доктара” і “Авантуры Пранціша Вырвіча, шкаляра і шпега”. Дарэчы, здымкі кінафільма па апошняй кнізе праходзілі ў тым ліку і ў Мірскім замку.

Замкавы комплекс “Мір”, гаварылася на прэс-канферэнцыі, таксама займаецца выдавецкай дзейнасцю. 35 099 асобнікаў — такі агульны тыраж яго выданняў з 2011 па 2018 год, калі не ўлічваць тыражы рэкламных і выставачных буклетаў, іншай друкаванай прадукцыі. Усе яны рэалізуюцца праз уласную краму й адпаведныя кнігарні Мінска. Дырэктар “Замкавага комплекса “Мір” Аляксандр Лойка расказаў, што выданні будуць прадстаўлены й на фэсце. Наведнікам “Кніжных сустрэч у Мірскім замку”, пэўна, спадабаюцца кнігі пра ранейшых уладальнікаў Мірскага замка: “Мікалай Крыштаф Радзівіл Сіротка, віленскі ваявода”, “Род Іллінічаў у Вялікім Княстве Літоўскім у XV–XVІ стагоддзях” і “Князья Витгенштейны и их владения в Российской империи в XІX веке”. Прадставяць на фэсце й выданні “Фарміраванне калекцый музея. Замкавы комплекс “Мір” (1989—2015 гады)”, “Ваенныя трыумфы эпохі Вялікага Княства Літоўскага” ды іншыя.

Арганізатары свята — міністэрствы інфармацыі, культуры Беларусі, Гродзенскі абвыканкам, Карэліцкі райвыканкам, Гродзенскі філіял РУП “Белсаюздрук”, музей “Замкавы комплекс “Мір”, ААТ “Белкніга”.

Ганна Лагун

Фота аўтара