Навукоўцы высветлілі, як некаторыя рыбы змяняюць пол пры жыцці

Даследчыкі раскрылі сакрэт механізму змены полу ў аднаго з 500 відаў рыб, якія схільныя да гэтага, паведамляе Naked Science.

Для нас той факт, што пол жывёлы устанаўліваецца пры нараджэнні і не змяняецца пры жыцці, даволі відавочны. Аднак існуе каля 500 відаў рыб, якія могуць змяняць сваю палавую прыналежнасць ў сталым узросце. Часцей за ўсё яны робяць гэта ў адказ на змены навакольнага асяроддзя.

У якасці мадэлі для даследавання гэтай з'явы навукоўцы разгледзелі рыбу пад назвай таласома сінегаловая (Thalassoma bifasciatum). Яны жывуць групамі на каралавых рыфах Карыбскага мора. Дамінуючы самец - з блакітнай галавой - абараняе гарэм жоўтых самак. Калі самец далёка, самая вялікая самка становіцца самцом - усяго за 10 дзён. Яна змяняе свае паводзіны за лічаныя хвіліны, колер - за гадзіны. Яе яечнік становіцца яечкам, і на дзясяты дзень яна пачынае вырабляць народкі.

Выкарыстоўваючы найноўшыя генетычныя падыходы - даследнікі выявілі, калі і як канкрэтныя гены выключаются і ўключаюцца ў целе рыб, каб вызначыць механізм змены полу. Даследаванне важна для разумення таго, як гены могуць змяняцца падчас развіцця ўсіх жывёл (у тым ліку людзей) і як навакольнае асяроддзе ўплывае на гэты працэс.

Аказваецца, змяненне полу звязана з поўнай генетычнай перабудовай палавой залозы асобіны. Спачатку гены, неабходныя для існавання яечніка, адключаюцца, а затым ўключаюцца паслядоўнасці, адказныя за фарміраванне мужчынскіх палавых органаў.

У іншых рыб сямейства аравановых назіраецца падобны механізм змены полу. У сувязі з гэтым навукоўцы мяркуюць, што яны маюць справу са старажытнай сістэмай кантролю генаў пад дзеяннем фактараў навакольнага асяроддзя.