Вы тут

Шосты дзень восені


На практычных занятках па псіхалогіі ў нас аднойчы быў цікавы трэнінг. Трэба было расказаць дзве гісторыі, адна з якіх — суцэльная выдумка, другая — найчысцейшая праўда. А аўдыторыя павінна была ўгадаць, што ёсць што. Пахвалюся: мне, акрамя выкладчыцы, удалося падмануць усіх. Яна як прафесіянал — па жэстах, міміцы — вылічыла ісціну. Астатнія мае аднагрупнікі — дарослыя дзядзькі і цёткі з багатым жыццёвым досведам (заняткі праходзілі на факультэце перападрыхтоўкі), пракалоліся на гісторыі праўдзівай — не паверылі. Яна здалася ім неверагоднай і мала падобнай на праўду. Але жыццё часам закруціць такі сюжэт — ніводзін таленавіты белетрыст не пераплюне. Пачула я яе падчас адной са сваіх камандзіровак ад непасрэднай дзеючай асобы, так што сумнявацца ў тым, што так і было, не выпадала.


А гісторыя гэта, на першы погляд, тыповая. Пра дзяўчыну, якая ў далёкім 1983-м праводзіла свайго каханага ў армію. І пра хлопца, які ішоў служыць, верачы, што яна яго дачакаецца, што, калі ён вернецца, яны пажэняцца і будуць жыць доўга і шчасліва. Пра Афганістан — крывавы тагачасны кашмар многіх савецкіх сем'яў — куды хлопца з беларускай вёскі накіравалі служыць у дэсантны полк. Пра ліст, які праз паўгода атрымалі яго бацькі, у якім значылася страшнае: «Прапаў без вестак»...

На гэтым тыповасць гісторыі заканчваецца. Бо дзяўчына ў гэтым паведамленні знайшла для сябе суцяшэнне: не забіты, значыць — жывы. І... паехала яго шукаць. Яна ўжо скончыла медыцынскае вучылішча, збіралася паступаць у медінстытут. Але інстытут мог пачакаць. А яна ўсімі праўдамі і няпраўдамі дабілася, каб яе накіравалі ў шпіталь у Кабуле. Там і прабыла фактычна да 89-га, да вываду войскаў. Факт сам па сабе неверагодны: больш за два кантрактныя гады рэдка хто затрымліваўся. Але яна кожны раз угаворвала кіраўніцтва пакінуць яе яшчэ на два гады — працягвала шукаць яго, распытвала, пісала запыты, аднойчы пра яе нават карэспандэнт цэнтральнай газеты ў сваім афганскім нарысе два сказы напісаў. Кожны дзень думала: а раптам вось сёння яго, параненага, знясіленага, прывязуць у шпіталь... Міналі дні, месяцы, гады, і ёй ужо было не дзевятнаццаць, а дваццаць пяць. Але пра тое, каб штосьці мяняць у сваім жыцці, яна нават не думала, і, калі савецкія войскі з Афганістана сышлі, яна не паехала далёка — засталася працаваць медсястрой у невялікім таджыкскім гарадку побач з граніцай. Каб быць бліжэй, калі раптам...

А «раптам» здарылася праз пару месяцаў, як ён прапаў. Яго, беспрытомнага, у вельмі цяжкім стане спачатку прывезлі ў шпіталь у Ташкент, пасля — у Маскву. Ён нейкі час быў нават у коме, дакументы пісаліся-перапісваліся, і яго ў рэшце рэшт паблыталі з поўным цёзкам з Украіны (толькі дата нараджэння не супадала), які насамрэч прапаў дзесьці ў гарах. Тое, што здарылася пасля, не паддаецца ніякай логіцы і тлумачэнням (прынамсі з жаночага пункту гледжання). Сяк-так выкараскаўшыся пасля ранення і цяжкай кантузіі, ён, даведаўшыся пра гэтую блытаніну, вырашыў, што так яно і трэба, і... не стаў аб'яўляцца дома. У вялікай краіне, якую скаланала перабудова, прапасці без вестак наноў было вельмі проста. Бацькі яго так і не дачакаліся — памерлі перад развалам Саюза.

А яна — дачакалася. Калі ў пачатку 90-х у Сярэдняй Азіі пачаліся беспарадкі, вярнулася дадому. Паступіла ў медінстытут — у свае амаль трыццаць! — скончыла, паехала працаваць у раённую паліклініку недалёка ад родных мясцін. А ён аднойчы прыйшоў да яе ў кабінет па даведку — пасля шматгадовых блуканняў ён вярнуўся на радзіму, атабарыўся ў суседнім гарадскім пасёлку...

Калі яна расказвала мне гэтую гісторыю, на дварэ быў, здаецца, 2001-ы. Яны ўжо дзесяць гадоў жылі разам, гадавалі сына. З поўначы Беларусі пераехалі на поўдзень, на Палессе. Пабудавалі добры дом, завялі гаспадарку. Спакойнае, размеранае жыццё пачалося. «Ці шчаслівая я? — перапытала ў мяне здзіўлена. — Не ведаю. Я толькі нядаўна перастала баяцца, што ён зноў кудысьці знікне. Баяцца перастала, а вось упэўненасці няма. І не будзе, пэўна, ніколі. Але куды ж я без яго...»

Я, калі аднакурснікам гэтую гісторыю, у якую ніхто не паверыў, два гады таму расказала, вырашыла пацікавіцца, што было з яе героямі далей. Патэлефанавала ў сельсавет, спыталася. Так, доктарка працуе ў амбулаторыі, адказалі. Сын паступіў вучыцца ў медыцынскі. Муж? Гадоў пяць як з'ехаў у Расію на заробкі і прапаў. А яна яго чакае... А ўчора мне ў тым жа сельсавеце сказалі, што доктарка летась прадала дом і з'ехала. Куды — ніхто не ведае...

«Осень недавно в городе — шестой день. // Мое время уезжает вдаль на игрушечном поезде...» Я чамусьці на пачатку верасня заўсёды прыгадваю не хіт Шуфуцінскага пра «третье сентября», які гучыць у гэты дзень з кожнага праса, а гэтую песню старога добрага «Вісакоснага года». Вось і сёння абавязкова знайду ў інтэрнэце і прайграю некалькі разоў. Вечная, як гэты свет, абсалютна восеньская і непадробна шчырая гісторыя. Пра жанчыну з шэрымі вачыма, якая чакае і шукае паўсюль галоўнага героя, набіраючы нумары тэлефона, бо думае, што ён не можа ні хвіліны жыць без яе шэрых вачэй. І ўласна пра яго, яе мужчыну, у якога час едзе на цацачным цягніку, які рэдка зазірае ў каляндар і раптам нечакана для сябе («опаньки!») заўважае, што шэрых вачэй той, якая яго чакае і шукае, ён не бачыў ужо цэлы год.

На гэтым песня і заканчваецца. Але я ведаю: яна яго дачакалася. А ён да яе нарэшце прыйшоў.

Алена ЛЯЎКОВІЧ

Выбар рэдакцыі

Грамадства

На Гомельшчыне актыўна развіваюць валанцёрскі рух

На Гомельшчыне актыўна развіваюць валанцёрскі рух

Форма сацыяльнай актыўнасці падлеткаў.

Культура

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».