Вы тут

Беларускія аўтары ў часопісе «Дунья эдэбіяты»


У Беларусі і Туркменістана складваюцца неблагія літаратурныя стасункі і на сучасным этапе. Як сведчанне — гасцяванне ў Мінску ў апошнія гады туркменскіх паэтаў і празаікаў: Агагельды Аланазарава, Героя Туркменістана Газель Шагулыевай, Бягуль Анабаевай і інш.


А ў Туркменістан за апошняе дзесяцігоддзе наведаліся беларускія пісьменнікі і кнігавыдаўцы. Сярод іх — Алесь Бадак, Алена Масла, Аляксандр Аксёненка, Уладзіслаў Мачульскі, Дзмітрый Макараў, Алесь Карлюкевіч, Юлія Алейчанка, Уладзімір Андрыевіч. У Выдавецкім доме «Звязда» пабачылі свет дзве кнігі, прысвечаныя беларуска-туркменскім літаратурным сувязям: на беларускай і рускай мовах.

На старонках літаратурна-мастацкага часопіса «Дунья эдэбіяты» («Сусветная літаратура») неаднойчы выступалі са сваімі творамі беларускія пісьменнікі. Туркменскія перакладчыкі звярталіся і да перакладу класічных твораў айчыннай літаратуры. У 3-м нумары «Дунья эдэбіяты» ў 2012 годзе была надрукавана падборка вершаў Алеся Бадака, народных паэтаў Беларусі Максіма Танка, Ніла Гілевіча. Пераўвасобіў іх творы на туркменскую мову Набаткулы Рэджэпаў. Ён і ў ранейшыя дзесяцігоддзі звяртаўся да перакладаў беларускай паэзіі. У 4-м нумары часопіса за 2012 год (а выходзіць «Дунья эдэбіяты» адзін раз на два месяцы) — яшчэ адна публікацыя: апавяданне народнага песняра Беларусі Якуба Коласа. Перакладчык — Агульгазель Шагулыева.

У 1-м нумары за 2015 год часопіс змясціў гутарку з Алесем Карлюкевічам пра развіццё беларуска-турк менскіх літаратурных сувязяў на розных этапах гісторыі. Дарэчы, вытокі — яшчэ ў XIX стагоддзі, калі Аляксандр Ходзька ў Каракумскім краі адшукаў тэксты неўміручай паэзіі Махтумкулі. Між іншым, ужо ў XXI стагоддзі вялікую працу па пераўвасабленні паэзіі Вялікага Махтумкулі Фрагі на беларускую мову зрабіў паэт Казімір Камейша.

За такі творчы плён беларускі літаратар быў адзначаны ордэнам Махтумкулі. У 1985—1988 гг. ён жыў і працаваў у Туркменістане. І пасля неаднойчы наведваўся ў Ашхабад. У маі наступнага, 2016, года «Дунья эдэбіяты» друкуе паэтычную падборку з твораў Янкі Купалы, Сяргея Законнікава, Максіма Танка, Уладзіміра Някляева, Ніла Гілевіча. Перакладчык — зноў Набаткулы Рэджэпаў. У гэтым жа нумары — і вершы Адама Шостака (у перакладзе Максата Бяшымава), Міколы Мятліцкага (у перакладзе Сеітмурада Гельдыева), артыкул Алеся Карлюкевіча пра сучасную беларускую літаратуру.

У 2018 годзе часопіс «Дунья эдэбіяты» двойчы даваў магчымасць выступіць у выданні беларускім аўтарам. У трэцім нумары змешчаны артыкул Алеся Карлюкевіча пра народнага пісьменніка Туркменістана Керыма Курбанняпесава (1929—1988), якога ведае па перакладах на беларускую мову і наш чытач. У трэцім нумары — гутарка з маладой беларускай пісьменніцай Юліяй Алейчанкай.

Трэці нумар «Дунья эдэбіяты» за 2018 год змясціў тры нарысы-ўспаміны Алеся Карлюкевіча пра пісьменнікаў Туркменістана, з якімі ён быў знаёмы, сябраваў, часта сустракаўся ў 1980-я гады, — Каюма Тангрыкуліева, Какабая Курбанмурадава, Какалы Бердыева. Іх даўно ўжо няма сярод жывых. Але варта нагадаць і пра тое, што ў кожнага са згаданых пісьменнікаў — свая повязь з Беларуссю. Народны паэт Туркменістана Каюм Тангрыкуліеў гасцяваў у Беларусі ў 1986 годзе, напісаў верш, прысвечаны Хатыні.

Какабай Курбанмурадаў таксама прыязджаў у Мінск, адпачываў у Доме творчасці «Іслач» на беразе ракі з аднайменнай назвай Іслач. Какалы Бердыеў сябраваў з беларускімі пісьменнікамі, якія жылі і працавалі ў Туркменістане, — Міхасём Карпенкам, Мікалаем Калінковічам. А болей як паўстагоддзя таму сумесна з Алесем Адамовічам вандраваў па Туркменістане, у выніку чаго нарадзіўся сумесны нарыс К. Бердыева і А. Адамовіча пра Каракумскі канал. Нарыс надрукаваны ў беларускім «Полымі», туркменскім часопісе «Савет эдэбіяты», маскоўскім часопісе «Дружба народов». Пераклаў нарысы-ўспаміны Алеся Карлюкевіча на туркменскую мову Анакг Атаеў.

Будзем спадзявацца, што і надалей творчая дружба часопіса «Дунья эдэбіяты» з Беларуссю і беларускімі пісьменнікамі прадоўжыцца.

Мікола БЕРЛЕЖ

Выбар рэдакцыі

Грамадства

На Гомельшчыне актыўна развіваюць валанцёрскі рух

На Гомельшчыне актыўна развіваюць валанцёрскі рух

Форма сацыяльнай актыўнасці падлеткаў.

Культура

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».