Ігар Петрышэнка: Асоба Каліноўскага назаўжды ўпісана ў гісторыю Беларусі

Намеснік прэм’ер-міністра Беларусі наведаў Літву з афіцыйным візітам. Ён прыняў удзел ва ўрачыстай цырымоніі дзяржаўнага перапахавання кіраўнікоў і ўдзельнікаў паўстання 1863–1864 гадоў у Вільнюсе.

Намеснік прэм’ер-міністра Беларусі прыняў удзел ва ўрачыстай цырымоніі дзяржаўнага перапахавання кіраўнікоў і ўдзельнікаў паўстання 1863–1864 гадоў у Вільнюсе. У складзе беларускай дэлегацыі — супрацоўнікі дыпмісіі нашай краіны ў Літве, прадстаўнікі кіраўніцтва Міністэрства культуры, Нацыянальнай акадэміі навук, служачыя Следчага камітэта Беларусі. Разам з прэзідэнтамі Літвы і Польшчы Ігар Петрышэнка прыняў удзел у святой імшы ў Кафедральным саборы-базіліцы Святога Станіслава і Святога Уладзіслава. Раніцай у пятніцу у гэтым саборы былі выстаўлены труны кіраўнікоў і ўдзельнікаў паўстання для грамадскага развітання.

Пасля цырымоніі ўскладання кветак кіраўнікі дэлегацый выступілі з прамовамі.

Цырымонія — гістарычны момант, аднолькава важны для беларускага, літоўскага, польскага, украінскага і латышскага народаў, лічыць намеснік прэм’ер-міністра Беларусі.

«Падзеі 1863–1864 гадоў, якія закранулі тэрыторыі адразу некалькіх дзяржаў Усходняй Еўропы, адбываліся і на нашых землях. Большасць асобаў, якім мы сёння аддаем даніну памяці, з’яўляюцца сынамі беларускай зямлі, звязанымі з ёй агульным лёсам. Для беларусаў гэта не толькі ўспамін мінулага, але і — што нашмат больш важна — магчымасць аддаць належную пашану нашым продкам, спачыўшым на гэтай зямлі», — сказаў Ігар Петрышэнка.

Па словах віцэ-прэм’ера, запаветы змагароў не страцілі актуальнасці і знайшлі працяг у галоўным дэвізе нашай краіны «За моцную і квітнеючую Беларусь», у нашай працы па стварэнні дзяржавы для народа. «Асоба Каліноўскага назаўжды ўпісана ў гісторыю Беларусі, як і падзеі паўстання 19 стагоддзя», — падкрэсліў намеснік кіраўніка ўрада. 

Памяць аб Кастусі Каліноўскім увекавечана ў нашай краіне ў Свіслачы, дзе ён вучыўся, у творах беларускіх пісьменнікаў, мастакоў і скульптараў, у назвах вуліц, школаў. У гады Вялікай Айчыннай вайны адна з партызанскіх брыгад насіла яго імя.

«Калі літоўскія навукоўцы яшчэ ў 2017 годзе выказалі здагадку пра тое, што знойдзеныя астанкі могуць належаць удзельнікам паўстання, наша краіна ўключылася ў працэс па іх ідэнтыфікацыі па дыпламатычнай, навуковай, гістарычнай і следчых лініях», — сказаў Ігар Петрышэнка.

Дарэчы беларуская мова прысутнічае ў афармленні мемарыялу, дзе будуць пакоіцца паўстанцы.

Ігар Петрышэнка падзякаваў літоўскаму боку за праведзеную працу, плённае супрацоўніцтва і магчымасць усім разам быць у Вільнюсе дзеля ўшанавання нашых землякоў.

«Перакананы, што капліца на могілках Роса стане тым месцам, куды будуць прыходзіць беларусы, літоўцы, палякі, латышы і ўкраінцы, каб аддаць пашану памяці сваім землякам»,— упэўнены намеснік прэм’ер-міністра.

У заключэнні ён падкрэсліў, што постаць Каліноўскага не павінна выкарыстоўвацца ў палітычных мэтах, а наадварот — гэта старонка сумеснага мінулага нас аб’ядноўвае зараз.

Ігар Петрышэнка ў складзе пешай працэсіі разам з прэзідэнтам Літвы Гітанасам Науседай і Польшчы Анджэем Дудай рухаюцца да месца пахавання ўдзельнікаў паўстання на могілках Роса. Пасля заканчэння цырымоніі запланаваны ўдзел кіраўніка беларускай дэлегацыі ў сустрэчы прэзідэнта Наўседы з кіраўнікамі замежных дэлегацый.

У тэму

Пахаванні былі знойдзены 3 студзеня 2017 года падчас узмацнення схілаў гары Гедыміна ў Вільнюсе. Калі стала зразумела, што гэта рэшткі ўдзельнікаў паўстання, пошукі працягнуліся і былі выяўлены пахаванні 20 чалавек. Кураўнікоў і ўдзельнікаў падаўленага паўстання 1863–1864 гадоў пакаралі смерцю праз павешанне або расстрэл па прыказе віленскага генерал-губернатара Міхаіла Мураўёва на Лукішскай плошчы Вільнюса. Дакладнае месца пахавання забітых было невядома, каб яно не не стала кропкай прыкланення паўстанцам.

У пачатку гэтага тыдня МЗС Беларусі перадаў літоўскаму боку, які прадстаўляў Пасол Літвы ў нашай краіне, вынікі экспертызы (у тым ліку ДНК) матэрыялаў з магчымага пахавання Віктара Каліноўскага, сваяка арганізатара паўстання Кастуся Каліноўскага, у Свіслачы. Гэта было неабходна таму што ідэнтыфікацыя рэштак Кастуся Каліноўскага мае верагоднасць толькі 95 %. Аналіз матэрыялаў Віктара дапамог бы павялічыць верагоднасць, што было знойдзена месца пахавання менавіта кіраўніка паўстання.

Беларускі МЗС супрацоўнічаў з літоўскімі калегамі па ідэнтыфікацыі парэшткаў Кастуся Каліноўскага. Пасольства Беларусі ў Літве па запрашэнні літоўскага боку наведала месца археалагічных раскопак на гары Гедыміна ў Вільнюсе яшчэ ў 2017 годзе. На працягу 2017 года адбыўся шэраг сустрэч беларускіх дыпламатаў з літоўскімі навукоўцамі і экспертамі, якія непасрэдна кіравалі археалагічнымі працамі на гары Гедыміна. У 2018 годзе Літву наведала афіцыйная група беларускіх экспертаў Акадэміі навук, Дзяржаўнага Камітэта Судовых Экспертыз.

«У 2019 годзе кантакты Пасольства Беларусі ў Літве з літоўскім бокам былі працягнуты. Абмяркоўваліся арганізацыйна-тэхнічныя пытанні правядзення цырымоніі перапахавання, а таксама забеспячэння прысутнасці беларускай мовы на мемарыяльных дошках, — паведаміла на сваім Фэйсбук-акаунце прэс-служба МЗС Беларусі.— Сённяшняя перадача дазволіць параўнаць вынікі ДНК-экспертыз з Беларусі і Літвы, што неабходна для поўнай ідэнтыфікацыі магчымых астанкаў Кастуся Каліноўскага ў Вільні. Гарантыі, што перададзеныя астанкі належаць менавіта Віктару Каліноўскаму, мы даць не можам, але гэты шлях з навуковага пункту гледжання трэба прайсці да канца, гэта наш унёсак, таму лічым сваім абавязкам сумесна з літоўскімі калегамі працаваць над устанаўленнем праўды. Любая, нават самая маленькая зачэпка можа апынуцца ключавой».

Марыя ДАДАЛКА, г. Вільнюс

Фота аўтара