Вы тут

Кожны пяты жыхар планеты хоць раз адчуваў прыкметы панікі


Па статыстыцы, кожны пяты жыхар планеты хоць раз адчуваў прыкметы панікі (гэта — псіхічная хвароба). Яна можа ўзнікнуць як у падлеткаў, так і ў дарослых людзей. Наколькі гэта сур'ёзна? Ці можна прадбачыць з'яўленне сімптомаў у сябе або блізкіх? На гэтыя і іншыя пытанні адказаў намеснік дырэктара па медыцынскай частцы РНПЦ «Псіхічнае здароўе» Сяргей ОСІПЧЫК.


— Чым характарызуюцца панічныя атакі?

— Галоўныя сімптомы — гэта беспадстаўныя прыступы трывогі і страху. Могуць рэзка з'явіцца галавакружэнне, патлівасць, пачуццё дэперсаналізацыі (неаб'ектыўнасць самаўспрымання асобы), дэрэалізацыі (парушэнне ўспрымання навакольнага свету), слабасць у целе, адчуванне нібыта кашлю, камяка ў горле, ціск у грудной клетцы. Таксама характэрнымі сімптомамі ў перыяд прыступаў з'яўляюцца страх смерці, страх страціць прытомнасць, розум або кантроль над сабой. Як правіла, прыступ доўжыцца ад некалькіх хвілін да некалькіх гадзін і суправаджаецца моцным выкідам адрэналіну і кароткачасовым уздымам артэрыяльнага ціску. Гэтыя станы бескантрольныя. Напрыклад, можна ляжаць сабе пад сонцам на адпачынку, слухаць музыку, а ў наступную хвіліну адчуваць нешта негатыўнае.

— Якія прычыны расстройства? Чаму адны схільныя да яго, а іншых гэта абыходзіць бокам?

— Узнікненне панічных атак не звязана ні з узроўнем адукацыі, ні з кліматам, у якім знаходзіцца чалавек, ні з узростам. Прыступы могуць з'явіцца без асаблівай прычыны. У кагосьці яны пачынаюцца пасля няшчасцяў — страты блізкага, разводу. Часам гэта можа быць звязана з ужываннем алкаголю ці наркотыкаў. Раздражняльнікам служыць і стрэс. Высокі тэмп жыцця, недахоп асабістага часу і прасторы, пастаяннае напружанне — усё гэта падставы для з'яўлення псіхічнай хваробы. Дарэчы, ярка яна праяўляецца ў вялікіх гарадах.

— Мужчыны ці жанчыны больш схільныя да пападання ў зону рызыкі?

— Прыкладна ў роўнай ступені. Іншая справа, што жанчыны больш адкрытыя на эмоцыі, прагаворванні пачуццяў. Мужчыны ж трымаюць многае ў сабе, а пасля гэта праяўляецца ў выглядзе псіхасаматычных захворванняў, афектыўных расстройстваў (змяненне эмацыяльнага стану ў бок прыгнечання або, наадварот, уздыму). Чаму па статыстыцы мужчыны жывуць менш, чым жанчыны? Стрыманыя ў сабе прадстаўнікі моцнага полу, як ні дзіўна, па сваёй прыродзе вельмі адчувальныя да стрэсаў.

— Да якога ўрача трэба звяртацца?

— Напачатку да тэрапеўта. Таму што падобныя сімптомы могуць быць і пры захворваннях сэрца або гіпертырэёзе (гіперфункцыі шчытападобнай залозы) — трэба адразу выключыць гэтыя варыянты. Спецыяліст прызначыць патрэбныя абследаванні, і калі са здароўем усё добра, але адчуванне фізічнай болі працягваецца, — гэта падстава наведаць псіхіятра або псіхатэрапеўта.

— Ці ёсць альтэрнатыўныя спосабы справіцца з прыступамі?

— Дапамагае нагрузка — прысяданні, адцісканні, прабежка, а таксама перыядычны адпачынак. Хтосьці ў такія моманты імкнецца «перабіць» іх хатняй працай, серыялам. Ідзе на карысць і дыханне ў пакет: яно добра ўплывае на ўзровень вуглекіслага газу ў крыві, тармозіць перанапружанне дыхальнага цэнтра — гэта расслабляе дыяфрагму. Можна таксама выкарыстоўваць методыкі брушнога або фарсіраванага (больш энергічнага) дыхання — калі па чарзе ўдыхаць і выдыхаць па дзесяць разоў. А вось ад кавы і алкаголю лепш адмовіцца, яны пагаршаюць сітуацыю.

— Панічныя атакі — расстройства апошніх дзесяцігоддзяў?

— Не зусім, яно існавала і раней, але пра гэта не гаварылі ўслых. Ёсць цікавы феномен: у перыяды масавага стрэсу, напрыклад, падчас вайны ці голаду, людзі адчувалі нашмат менш неўратычных расстройстваў, чым цяпер. Калі асноўная мэта чалавека — перамагчы ворага ці выжыць, ён асабліва не задумваецца над асабістымі перажываннямі. Цяпер жа людзі больш сканцэнтраваныя на сабе, сваіх пачуццях і ўчынках, асабліва моладзь. Ёсць жаданне дзяліцца штодзённасцю ў сацсетках, трансляваць свае праблемы на вялікую аўдыторыю. Гэта ўплывае як станоўча, так і адмоўна. З аднаго боку, з'яўляецца камунікацыя, што добра, але, з іншага, лепш распавесці пра хваробу родным, сябрам або ўрачу. Бо ёсць асабліва ўражлівыя асобы, якія ўсё ўспрымаюць на свой рахунак, а пасля баяцца хваробы, якой увогуле можа і не быць.

— Што будзе, калі не лячыць гэтую хваробу?

— Якасць жыцця можа знізіцца. Часта прыступы ўзнікаюць у пэўных месцах і абставінах: у кагосьці ў транспарце, у некага — у закрытых памяшканнях або, наадварот, у шматлюдных месцах. У выніку атрымліваецца, што расстройства абмяжоўвае. Да таго ж нярэдка людзей мучыць чаканне новага прыступу, і само гэта чаканне ўжо выклікае трывогу.

— Як пазбавіцца ад панічных атак назаўсёды?

— Часам хапае навучання тэхнікам рэлаксацыі, чаргавання працы і адпачынку ў сукупнасці з добра падабраным лячэннем. Але бываюць больш цяжкія выпадкі, калі прыступы з'яўляюцца зноў і зноў на працягу доўгіх гадоў. У хворага міжвольна ўзнікаюць думкі, якія яго пужаюць, ён спрабуе пазбавіцца ад праблемы з дапамогай дакучлівых дзеянняў накшталт штодзённага шматлікага мыцця рук (кампульсіўнае расстройства). У такім выпадку патрабуецца больш часу на выздараўленне, але праблема вырашальная. Варта памятаць, што калі вы сутыкнуліся з непадкантрольнай панікай, галоўнае — не даць ёй узмацніцца. Трывогу выклікаюць не нейкія аб'ектыўныя фактары, а проста часовы стан арганізма. Пры ўсёй бачнай яркасці праяў гэтая хвароба не нясе небяспекі для жыцця.

Дар'я ШЛАПАКОВА

Фота аўтара

Загаловак у газеце: Толькі без панікі!

Выбар рэдакцыі

Грамадства

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.

Культура

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».