Позняя восень і пачатак зімы сёлета не вылучаюцца працяглымі перыядамі халадоў. Затое яны багатыя на пераход тэмпературы паветра праз нулявую адзнаку. І такія ваганні ртутнага слупка даволі рызыкоўныя для тых гаспадароў, якія абаграваюць свае прыватныя дамы не печкай, а пры дапамозе катла.
За апошнія тры месяцы адбыліся дзве надзвычайныя сітуацыі, звязаныя з эксплуатацыяй гэтых ацяпляльных агрэгатаў, якія маюць магутнасць менш за 100 кілават, — больш «моцныя» катлы выкарыстоўваюцца толькі ў прамысловым сектары. Распачаў статыстыку выбух у вёсцы Дудары Лідскага раёна. Гаспадар дома патэлефанаваў а 10-й раніцы 8 кастрычніка ратавальнікам і паведаміў, што ў яго доме разарвала ацяпляльны кацёл. Выбух прынёс істотны ўрон. Акрамя самога катла, была моцна пашкоджана перагародка паміж топачнай і ванным пакоем.
У апошнім таксама выбіла шкло і часткова абрынуўся дах. Але гаспадару, можна сказаць, яшчэ пашанцавала. Выбуховая хваля не парушыла цэласнасць нясучых канструкцый, і таму дом для жылля прызнаны прыдатным. Меркаваная прычына здарэння — адсутнасць цыркуляцыі цепланосьбіта.
А ў канцы кастрычніка ў кацельнай вытворчай базы ў Жодзіне адбылася трагедыя. Пасля рамонту сеткавай помпы выбухнуў адзін з двух цвердапаліўных катлоў. У выніку загінуў чалавек, яшчэ чацвёра пацярпелі... Напрыканцы ж лістапада статыстыку інцыдэнтаў папоўніў выпадак у пасёлку Халопенічы Крупскага раёна. Тамтэйшая кацельная два гады таму была перааснашчана новымі ацяпляльнымі агрэгатамі. І вось неяк раніцай у топцы аднаго з іх падчас распальвання была знойдзена вада. У ацяпляльны сезон здарэнне, што і казаць, даволі непрыемнае — ад кацельнай залежыць тэмпература ў трох шматпавярховых дамах, бальніцы і школе-садку. Каб пасёлак не застаўся без цяпла, туды адправілі перасоўную кацельную. Прадстаўнікі завода-вытворцы аператыўна прыбылі ў Халопенічы і да вечара кацёл адрамантавалі, але... наступнай раніцай пацякла ўжо другая ўстаноўка. Цяпер Дзяржпрамнагляд праводзіць адпаведнае расследаванне.
Сітуацыю каментуе начальнік упраўлення надгляду за бяспекай абсталявання, якое працуе пад ціскам, і цеплавых электрастанцый Дзяржпрамнагляду Уладзімір Сафонаў.
— Калі ўначы тэмпература паветра змяншаецца ніжэй за нуль, то трубаправоды і пашыральныя бакі ацяпляльнай сістэмы замярзаюць. У контуры вада ўжо не цыркулюе, і недзе ўтвараецца ледзяны корак. Як правіла, датычыцца гэта памяшканняў кшталту гарышчаў, дзе бакі таксама недастаткова ўцеплены. Раніцай жа чалавек устае, пачынае тапіць кацёл, а на паказанні прыбораў не глядзіць. Ціск нарастае, і адбываецца выбух...
Яшчэ адна памылка — імкненне «прабіць» ледзяны корак павышаным ціскам пары. Рабіць гэтага нельга таму, што імгненна лёд не растане. А вось разарваць трубу ціск якраз здольны.
— У любым выпадку яшчэ да пачатку распальвання катла трэба адкрыць лінію падсілкоўвання сістэмы ацяплення і кантрольную лінію запаўнення пашыральнага бака, — працягвае Уладзімір Сафонаў. — Калі з яе вада не выходзіць або калі ціск на манометры расце па невядомай прычыне — значыць, справы дрэнныя, недзе трубу забіў лёд. Разаграваць яе можна, толькі паліваючы зверху праблемнае месца цёплай вадой, а пасля распальваць сістэму, кантралюючы ціск на манометры. Але бывае і так — здаецца, што вы як быццам растапілі лёд у адным месцы, зноў запусцілі кацёл, а ціск усё роўна пачынае набліжацца да максімальна дапушчальнага. Гэта значыць, што або недзе ўтварыўся яшчэ адзін корак, або не да канца ліквідаваны першы. У такім разе трэба спыніць падачу паліва ў топку, а яго рэшту заліць вадой.
Яшчэ адна прычына здарэнняў з ацяпляльнымі катламі — наяўнасць кандэнсату ў ніжняй «кішэні» коміна, яго абмярзанне і закаркоўка. Канешне, пасярод зімы праводзіць тэхнічныя работы — наўрад ці найлепшы варыянт. Але калі сезон халадоў скончыцца, то лепш ажыццявіць іх як мага раней, не адкладаючы на потым. А яны вельмі простыя — пачысціць паверхні ўнутры катла і комін ад сажы, правесці рэвізію арматуры, праверыць сістэму на герметычнасць і ўцяпліць усе яе часткі, што знаходзяцца ў памяшканнях, якія не ацяпляюцца.
Цікава, што газавыя катлы амаль ніколі не трапляюць у зводкі здарэнняў. Тут ёсць адзін адметны момант. Лічыцца, што газ пры яго няправільным выкарыстанні нясе большую рызыку. І гэта сапраўды так — газапаветраная сумесь можа разнесці ўшчэнт цэлы пад'езд шматпавярховіка, не кажучы ўжо аб невялікай сценачцы ў кацельнай. Таму газавыя катлы абавязкова абсталёўваюцца сістэмай аўтаматычнага выключэння, калі ў іх рабоце пачынаюцца перабоі. А вось цвердапаліўныя катлы, якія працуюць на дровах, торфабрыкетах і вугалі, маюць яе не заўжды.
Але гэта не азначае, што такое ацяпленне не патрабуе ніякай прафілактыкі. Незалежна ад таго, з якога матэрыялу зроблены дымавыя і вентыляцыйныя каналы, іх трэба чысціць і правяраць штогод. Для комінаў з цэглы гэты тэрмін яшчэ карацейшы — не менш чым раз на квартал.
Валяр'ян ШКЛЕННІК
Фота дадзена Дзяржпрамнаглядам
...Гэты вясковец быў вельмі шчыры працаўнік, да таго ж ніколі не квапіўся на чужое, нават на калгаснае
З прапанаваных для абмеркавання дат, адна з якіх можа стаць Днём народнага адзінства — 14 лістапада.
Мінулы 2020 год закрыў граніцы, але адкрыў вочы на тое, што побач.
Сацыяльны работнік тэрытарыяльнага цэнтра сацыяльнай абароны насельніцтва Маскоўскага раёна Мінска Алена Сцепаненка працуе на сваім месцы каля двух гадоў.