Ад аўтэнтыкі да эстрады

Сям’я ў любым выпадку павінна быць вялікай агульнай працай, людзі ўнутры яе натхняюць і падтрымліваюць адно аднаго. Часта творчыя калектывы становяцца сапраўднымі сем’ямі, але ў нашым выпадку сям’я стала творчым калектывам. Нядаўна народнаму сямейнаму ансамблю «Жывіца» споўнілася 25 гадоў. Аб тым, як калектыў ствараўся і жыве цяпер, распавядае яго кіраўнік Юрый Крывашэй.

— Раскажыце пра гісторыю стварэння калектыву.

— У нас у Пухавіцкім раёне ёсць Борскі сельскі Дом культуры, які раней называўся клубам. У 1993 годзе працаваць сюды прыйшлі мая цётка Таццяна і бацька Юрый. У канцы года яны разам з маёй бабуляй Зінаідай стварылі фальклорны ансамбль, у які ўваходзілі людзі розных прафесій. У 1994 годзе ансамбль даў першы канцэрт. Пасля гэтага пачалася гастрольная дзейнасць: выязджалі ў розныя вёскі, суседнія раёны. Спявалі акапэльна. Потым прыйшла працаваць мая маці Наталля. Да 2010 года гэты ансамбль існаваў, хоць удзельнікаў станавілася менш.

І ў 2010 годзе так атрымалася, што сярод удзельнікаў калектыву засталася толькі наша сям’я — бацькі, цётка, дзядзька і бабуля. І нам прапанавалі з’ездзіць на абласны фестываль сямейнай творчасці «У родзе ўсё ў згодзе» ў Салігорску. Пасля гэтага фестывалю нам прысвоілі статус сямейнага ансамбля. Пачалася актыўная гастрольная дзейнасць, з 2013 года сталі выязджаць за мяжу. Мы спявалі, як цяпер кажуць, пад мінус. А ў 2016-м нам прапанавалі ўзяць планку вышэй і атрымаць званне «Народны аматарскі калектыў Рэспублікі Беларусь». У лютым 2016 года гэтае званне атрымалі. У канцы 2016 — пачатку 2017 года ансамбль пашырыўся: уключылася інструментальная група.

— Атрымліваецца, што вы выраслі разам з гэтым ансамблем. У які момант вырашылі працягваць справу сваёй сям’і?

— З самага дзяцінства. Заўсёды было вельмі цікава, калі ўсе збіраліся на канцэрты. Я на сцэне з чатырох гадоў. Мяне аддалі ў музычную школу па класе баяна, потым пайшоў вучыцца ў Мінскі дзяржаўны каледж мастацтваў на аддзяленне народных інструментаў. Спецыфіка ў тым, што там атрымліваеш адукацыю не толькі як музыкант, але і як арганізатар сацыякультурнай дзейнасці. Вучыўся спачатку як баяніст, потым пачаў асвойваць іншыя інструменты: і народныя духавыя, і некаторыя струнныя. Пасля паступіў ва ўніверсітэт культуры і мастацтваў на кафедру духавой музыкі, бо зацікавіўся менавіта беларускімі духавымі інструментамі. За гэты час я навучыўся рабіць апрацоўкі, стаў прымаць удзел не толькі ў сваім сямейным ансамблі, але і ў многіх іншых фальклорных групах. Падчас вучобы трапіў у капэлу беларускіх народных духавых інструментаў «Гуды» пад кіраўніцтвам Ігара Мангушава. Граў з народным ансамблем «Харошкі», з аркестрам Жыновіча, было вельмі шмат паездак і канцэртаў, але гэта ўсё не перашкаджае мне займацца маім сямейным калектывам. Пасля ўніверсітэта пачаў працаваць там афіцыйна.

— Чаму менавіта вы сталі кіраўніком ансамбля, а не хто-небудзь са старэйшых сваякоў?

— Кіраўніком стаў я, таму што толькі ў мяне ў сям’і ёсць профільная музычная адукацыя.

— А ў пастаноўках нумароў, канцэртаў вы займаеце месца рэжысёра ці ўсё робіцца разам з калектывам?

— Заўсёды ўсё робім разам: усе прапануюць розныя ідэі, якія ўплятаюцца ў адну канву. Можна сказаць, што асноўная частка ідэй ідзе ад мяне, таму што я знаходжу нейкія песні, раблю іх апрацоўкі. Кожны ж калектыў павінен мець свой твар, а не спяваць аднолькавыя песні пад капірку. З маёй падачы рэпертуар пашырыўся — у нас з’явіліся яўрэйскія, украінскія, рускія кампазіцыі. Рэпертуар наш наогул вельмі разнастайны: ад аўтэнтычных абрадавых песень да эстрадных.

— Як калектыў уплывае на адносіны ўнутры сям’і?

— Гэта вельмі моцна згуртоўвае. Мы, атрымліваецца, маем зносіны паміж сабой у іншым амплуа: не толькі сям’я, але і калегі. Размовы часта круцяцца вакол калектыву: што зрабіць, як зрабіць. Канцэрты таксама моцна ўплываюць на гэта. За год у нас праходзіць каля 80 канцэртаў — прычым сольных, па гадзіне або больш. Бывалі моманты, калі ў дзень у нас было па тры або чатыры канцэрты. Некаторыя доўжыліся пяць гадзін.

— Чым вас прыцягвае народная музыка?

— У мяне з дзяцінства ўкладалася, што менавіта з дапамогай народнай музыкі мы ўяўляем Беларусь. Праз народную музыку на самай справе вельмі шмат чаго праходзіць. Шмат аспектаў жыцця. У гэтых песнях адлюстравана ўсё: і каханне, і праца, і многае іншае. Гэтыя песні дазваляюць зазірнуць у сутнасць жыцця.

— Што для вас прынцыповае ў працы?

— У першую чаргу захаванне лакальнай культуры на нашай тэрыторыі. Некаторыя калектывы бяруць усё і адусюль і не заўсёды захоўваюць тыя вакальныя асаблівасці мясцовасці, перарабляюць нават словы, што для нас недапушчальна. Мы стараемся гэта захаваць, хоць і падаём шырокаму гледачу ў трохі іншым амплуа, але асноўны пласт застаецца нязменны.

Асаблівасць нашага калектыву — гэта яшчэ маёй бабуляй закладзеная традыцыя: мы ніколі не развучваем партыі. Кожны спявае так, як чуе, і ўсе галасы зліваюцца. У нашай вакальнай групе прафесійных музыкаў няма. Але інструментальная група ўся складаецца з прафесіяналаў, больш за тое, амаль усе яны мультыінструменталісты.

— Падзяліцеся планамі на будучыню.

— Планаў шмат. У гэтым годзе мы прымалі ўдзел у святкаванні Дня незалежнасці ў Палацы Рэспублікі, у адкрыцці II Еўрапейскіх гульняў, удзельнічалі ў галоўным абласным фестывалі «Напеў зямлі маёй», у якім наш сумесны з ансамблем «Крыніца» нумар заняў другое месца. У планах, вядома ж, захаваць гэты ўзровень. З часу, як калектыў стаў яшчэ і інструментальным, рэпертуар пашырыўся, і сам ансамбль стаў больш прафесійны. У нас ёсць задумка паспрабаваць рабіць каверы, як цяпер папулярна. Ёсць ідэя зрабіць, напрыклад, канцэрт рэтра пад народныя інструменты.

Нядаўна паспяхова прайшоў наш юбілейны канцэрт. У нашым раёне даволі складана сабраць залу (выступалі ў Пухавіцкім раённым цэнтры культуры). Але да нас прыйшло шмат людзей, і гэта было вельмі прыемна. Адразу пасля канцэрта прадстаўнікі абласнога цэнтра народнай творчасці сказалі нам: «Вы граеце 19 снежня на юбілеі Рэспубліканскага цэнтра нацыянальных культур у Нацыянальнай бібліятэцы». Мы будзем прадстаўляць Рэспубліку Беларусь. Планы пачынаюць рэалізоўвацца.

 Гутарыла Дар’я СМІРНОВА