Хто б мог падумаць, што дакументальны серыял пра ўладальнiка заапарка дзiкiх кошак у Аклахоме стане вiдовiшчам, круцейшым за дэтэктывы, трылеры i крымiнальныя карцiны — усё тое выпiсанае iгравое кiно з тайнамi, саспенсам i нечаканымi паваротамi? Абсалютна шалёны серыял «Кароль тыграў: забойствы, хаос i вар'яцтва» ад Netflix пабiў рэкорды па праглядах i яшчэ ў пачатку красавiка стаў стрымiнгавым хiтом, але ўсе магчымыя закладзеныя ў «Караля» матывы смакуюцца дагэтуль, iдзе гаворка пра жорсткае абыходжанне з жывёламi цi пра гвалт над жанчынамi.
I галоўны герой, i сфера яго дзейнасцi, i ўсе спадарожныя персанажы выконваюць сваю ролю ў тым, што рэальнасць становiцца паўнавартаснай альтэрнатывай драматургii кiно. «Кароль тыграў» у нейкiм сэнсе нават з'яўляецца доказам народнага пастулата аб тым, што так, як у жыццi, наўмысна ўсё роўна не прыдумаеш. Сапраўды не прыдумаеш — усё жывое i непадробленае, што мы тут бачым, само па сабе «зносiць дах». Адзiны нюанс жанру заключаецца ў тым, што тайны фiльма, у адрозненне ад выдуманых сюжэтаў, раскрыць у прынцыпе немагчыма: серыя за серыяй пакiдае толькi пытаннi, варыянты i дапушчэннi, а гiсторыi герояў працягваюцца незалежна ад таго, зняты апошнi эпiзод цi не.
Такiм чынам, у пэўны момант рэжысёр Эрык Гуд вырашыў увайсцi ў свет заводчыкаў дзiкiх жывёл i разам са сваёй калегай Рэбекай Чайклiн застаўся ў iм на пяць гадоў, калi знайшоў эксцэнтрычнага ўладальнiка вялiзнага прыватнага заапарка Джо Шрыўбогеля на мянушку Экзотык. Гей, спявак, аматар тыграў носiць экстравагантныя кашулi, кiруе ўгоддзямi i нават здымае шоу, дзе паказвае, напрыклад, як з дапамогай агнястрэльнай зброi распраўляецца са сваiм ворагам Кэрал Баскiн — актывiсткай супраць эксплуатацыi дзiкiх жывёл. Чалавек, адным словам, фактурны, можна сказаць, зорка — у краме заапарка разыходзiлiся сувенiры з яго фотаздымкамi.
Уласна, гэтыя пяць гадоў, што аўтары правялi са сваiмi персанажамi, якiя, у сваю чаргу, адно за адным расказалi на камеру шмат iнтымных, супярэчлiвых альбо нават адкрыта кампраметуючых рэчаў, склалiся ў сем серый — адна лепшая за другую. Як гэта, напрыклад, прызнацца, што ты прыняў замову на забойства? I прызнаюцца, прычым проста перад камерай. У цэнтры ўвагi аказваюцца то ўласна Джо Экзотык, то Кэрал Баскiн, то яшчэ адзiн культавы ўладальнiк заапарка Бхагаван Энтл. За кожным з iх аказваецца нейкая цёмная гiсторыя, а калi не гiсторыя, то варты асобнай дыскусii этычны момант.
Аб'ектыўная рэальнасць, якая даследуецца дакументальнымi эпiзодамi, iнтэрв'ю i ўстаўкамi з архiваў, працуе вельмi цiкавым чынам, а калi тут i ёсць манiпуляцыi аўтараў (ёсць), то яны незаўважныя. Нiхто з герояў не хаваецца ад здымак цi iнтэрв'ю, але ў вас будзе адразу сотня варыянтаў, як на ўсё гэта глядзець — на тое, як Баскiн пазiруе перад камерай, альбо на самаўпэўненыя выказваннi Энтла, альбо шмат яшчэ на што. Кожны рух мы ацэньваем у залежнасцi ад таго, як на наша ўспрыманне накладваецца аповед, а ён у гэтым выпадку вельмi «калькулятыўны» — выбiрай свой варыянт.
Вы нiколi так i не даведаецеся, цi забiла Кэрал Баскiн свайго мужа, — гэта тэма асобнай серыi, але аўтары дадуць вам дастаткова iнфармацыi для таго, каб вы самi зрабiлi выснову — гэта як адкрыты фiнал у iгравым кiно. Вы будзеце з кожным новым эпiзодам мяняць сваё стаўленне да герояў i крок за крокам разбiрацца, на чыiм вы баку i цi трэба на нейкiм баку быць.
Сфера развядзення дзiкiх катоў i валодання iмi — а, як паведамляе фiнальны цiтр, у прыватных заапарках ЗША iх больш, чым у дзiкай прыродзе, — аказалася цудоўным асяроддзем для дэтэктыўных i крымiнальных матываў, да таго ж за час здымак тут чаго толькi не здарылася. Кэрал Баскiн падала на Джо Экзотыка ў суд, той пабыў кандыдатам у прэзiдэнты ЗША, муж галоўнага героя скончыў жыццё самагубствам, вядомы заапарк Караля тыграў памяняў уладальнiка, а галоўнае, вядома ж, — у канцы. У цэлым «Кароль тыграў» не толькi займальны кiнафеномен, але i актуальны твор мастацтва, бо закранае адразу некалькi ўразлiвых тэм сучаснага парадку дня.
Дакументалiстам надзвычай пашанцавала з фактурай — хiба толькi сусвет не гуляўся з лёсамi iх персанажаў дзеля выгод кiно — i аўтары цудоўна з усiм гэтым абышлiся. Нават у пышны фiнал рэжысёры ўмясцiлi гарэзлiвае сумненне, i так ва ўсiм — адны пытаннi, ад чаго павявае сапраўдным жыццём.
Iрэна КАЦЯЛОВIЧ
А разам з імі навучанне, сацпакет і нават жыллё.
Беларусь — адзін з сусветных лідараў у галіне здабычы і глыбокай перапрацоўкі торфу.
«Мы зацікаўлены, каб да нас прыязджалі».
