Як высветлілася, лес своечасова і якасна не аднаўляецца. А ў лесагаспадарчых арганізацыях няма сістэмнага падыходу, каб прадухіліць парушэнні заканадаўства. Яны ніяк не могуць выпрацаваць алгарытм, каб выпраўляць недахопы і пазбягаць іх. Да такіх вывадаў прыйшлі «рэвізоры».
Дар нябёс
Дарэчы, адпаведнае, можна сказаць, даследаванне тэмы вялося некалькі гадоў і працягваецца дагэтуль. Пытанне рацыянальнага выкарыстання лесу было і застаецца на кантролі кіраўніцтва краіны, тым больш што ў красавіку Прэзідэнту ўнеслі на разгляд праект указа «Аб вядзенні лясной гаспадаркі і рэалізацыі драўніны». Аляксандр Лукашэнка нагадаў, што лес — наша багацце, у тым ліку і як «прыродны лекар» — для здароўя беларусаў. І нездарма, улічваючы і вялікую колькасць балот, сярод якіх ёсць унікальныя, тэрыторыя Беларусі лічыцца лёгкімі еўрапейскага кантынента. Але да гэтага багацця трэба ставіцца беражліва.
На жаль, не вельмі мы шануем прыроду ў цэлым, і лес у прыватнасці. А Віцебская вобласць у сэнсе дароў неба — асаблівая. Гэта не толькі азёрны край, але і край лясоў. Поўнач краіны — адзін з маляўнічых куткоў Еўропы. Па прыгажосці, унікальнасці фаўны і флоры, па багацці запаведных месцаў цяжка знайсці падобныя мясціны. Уявіце: хвойныя пароды займаюць 60 % усёй лясной тэрыторыі. Найбольш высокая лясістасць у Расонскім, Полацкім, Лепельскім, Докшыцкім, Гарадоцкім раёнах.
Большасць лясоў (каля 88 %) на балансе Віцебскага дзяржаўнага вытворчага лесагаспадарчага аб'яднання. У яго складзе на правах юрыдычных асоб знаходзіцца 19 дзяржаўных лясгасаў.
Нуль пераўтвараецца ў...
Маніторынг праводзіўся некалькі гадоў. За гэты час устанавілі і такія факты, калі лес высаджваўся толькі на паперы. Як і тое, што спрабавалі ў справаздачах павялічыць колькасць каштоўнай драўніны, каб атрымаць прэміі.
Зафіксаваны прыклады, калі драўніна літаральна валялася доўгі час і, пакуль шукалі пакупніка, стала няякасная...
— Але і цяпер выяўляюцца факты прыпісак аб'ёму выкананых работ па высечках, неабгрунтаванага ўводу маладняку ў катэгорыю каштоўных драўняных насаджэнняў, незаконнага атрымання бюджэтных сродкаў, — падкрэсліў намеснік начальніка ўпраўлення кантролю за работай аграпрамысловага і прыродаахоўнага комплексаў Дзмітрый Давыдзенка.
Кантралёры, дарэчы, здзіўляліся таму, што тыя кіраўнікі лясгасаў, якія былі правераны, не аддавалі неабходных загадаў і праз параўнальна нядоўгі час рабілі ж тыя самыя памылкі. Напэўна, думалі, што снарад двойчы ў адну варонку не трапляе?
Старшыня Камітэта дзяржкантролю вобласці Уладзімір Гадзяцкі падкрэсліў, што ведамства ў першую чаргу зацікаўлена ў тым, каб у лясгасах быў парадак, ды і наогул у арганізацыях, якія правяраліся. І канешне, парушэнні трэба выпраўляць.
Што датычыцца перспектыў эфектыўнай работы — устаноўлены, напрыклад, выпадак, калі не асабліва спяшаліся з вырабамі гатовай прадукцыі. У Пастаўскім лясгасе і абласным «лясным» аб'яднанні не прымаюцца меры па своечасовым выкананні праектных і будаўнічых работ, якія датычацца пелетнага завода. Працэс на самацёку, канстатуюць кантралёры. А прадпрыемства маглі б адкрыць ужо сёлета. Адпаведна — стварыць рабочыя месцы, плаціць падаткі, экспартаваць прадукцыю. Па існуючай інфармацыі, пад пагрозай увод завода ў эксплуатацыю і ў 2021 годзе. У Камітэце дзяржкантролю нагадалі, што ініцыятарам стварэння такіх вытворчасцяў быў асабіста кіраўнік дзяржавы.
Старшыня Віцебскага аблвыканкама Мікалай Шарснёў на адным з пасяджэнняў расказаў пра інвестараў з Прыбалтыкі, якія збіраліся займацца ў нас апрацоўкай драўніны. Прывёў лічбы прадукцыйнасці, эфектыўнасці, канкурэнтаздольнасці, якія ўражваюць. Чаму мы не можам хоць напалову працаваць па такіх паказчыках, як тыя бізнесмены? Каб не адпраўляць за мяжу паўфабрыкаты, а вырабляць запатрабаваны на рынку прадукт з высокай дабаўленай вартасцю, і, зноў жа, у выніку плаціць параўнальна высокія падаткі, заробкі работнікам, дапамагаць у развіцці сельскіх тэрыторый? Пытанне застаецца адкрытым.
Вакантныя пасады ёсць
Здзіўляе, што лясная галіна пакуль што ў стане кадравага голаду — ад леснікоў да кіраўнікоў. І гэта пры тым, што ў вобласці рыхтуюць профільных спецыялістаў. Напрыклад, у полацкім каледжы.
Намеснік старшыні Віцебскага аблвыканкама Барыс Яфрэмаў, калі пытанне было агучана на калегіі Камітэта дзяржкантролю Віцебскай вобласці, выказаў шчырае здзіўленне, што ў арганізацыях, якія маюць непасрэднае дачыненне да лесу, не хапае работнікаў. А ўмовы працы прывабныя: свежае паветра, механізаванасць добрая, стабільныя заробкі. Толькі працуй! І паабяцаў асабіста пракантраляваць пытанне з наборам людзей на работу...
Усяго па выніках кантрольных мерапрыемстваў, якія праводзіліся пачынаючы з 2018 года, былі выяўлены нямэтавае выкарыстанне сродкаў, незаконнае іх атрыманне і атрыманне з парушэннямі на суму 250,4 тысячы рублёў. Памер жа прычынення шкоды дзяржаве перавысіў 208,9 тысячы рублёў. Да адміністрацыйнай адказнасці прыцягнуты тры юрыдычныя асобы на суму 11,5 тысячы рублёў.
Да дысцыплінарнай адказнасці — 67 службовых асоб. Распачата 13 крымінальных спраў.
«Лясное пытанне» на кантролі, запэўнілі ў ведамстве.
Аляксандр ПУКШАНСКІ
Фота БЕЛТА
Сітуацыя будзе толькі пагаршацца.
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».