Цi мяняе дыягназ, звязаны з анкагiнекалогiяй, сексуальнае жыццё жанчыны? Чаму так мала спецыялiстаў, гатовых кансультаваць «наконт гэтага»? Хто здыме «табу» з далiкатнай тэмы? Як за мяжой анкапацыентак кансультуюць па тэме iнтыму? Што трэба зрабiць, каб дыягназ «рак» не пазбавiў жанчыну гэтай радасцi жыцця?
На названыя i iншыя пытаннi адказаў урач акушэр-гiнеколаг, анколаг, сексолаг, кiраўнiк аддзялення гiнекалогii i анкалагiчнай гiнекалогii бальнiцы горада Чэлядзь, прафесар Iнстытута медыцынскiх навук Апольскага ўнiверсiтэта (Польшча) Кшыштаф Навасельскiх. У пачатку кастрычнiка па запрашэннi Цэнтра падтрымкi анкапацыентаў «У iмя жыцця» ён прачытаў лекцыю на тэму анкасексалогii для беларускiх медыкаў.
— Пан Кшыштаф, чаму вы вырашылi стаць урачом?
— Часткова гэта збег абставiн, часткова — жаданне дапамагаць людзям. У гэтым мой выбар нiчым не адрознiваецца ад выбару калег-медыкаў. У маёй сям'i раней не было лекараў. Быў ксёндз, манашкi, але нiхто не меў нiчога агульнага з медыцынай. Дарэчы, i ў мяне таксама быў момант, калi я сур'ёзна задумваўся над тым, каб працаваць у духоўнай семiнарыi. Аднак у канчатковым вынiку перамагла медыцына. Хоць... Я думаю, што гэтыя прафесii вельмi блiзкiя. У любым выпадку, галоўную ролю i тут, i там адыгрывае прызванне.
— Апiшыце, калi ласка, як анкасексолагi працуюць з пацыенткамi?
— Напрыклад, у наша аддзяленне звяртаецца пацыентка, у якой дыягнаставалi новаўтварэнне — гiнекалагiчную анкалогiю. Гэта мая спецыялiзацыя, але перад аперацыяй з ёй абавязкова павiнен папрацаваць i анкапсiхолаг. З пацыенткай ён размаўляе пра тое, што пасля хiрургiчнага ўмяшання секс будзе выглядаць па-iншаму i да гэтага новага спосабу жыцця трэба падрыхтавацца. Калi лячэнне заканчваецца, я цi мае калегi праводзiм кантроль. I ў рамках гэтага кантролю задаём абавязковае пытанне: «А як у вас пасля аперацыi i лячэння iдуць справы з сексам?».
Як правiла, адразу пасля заканчэння лячэння, калi i фiзiчныя, i псiхалагiчныя раны вельмi свежыя, пацыентка кажа: «Ой, гэта мяне менш за ўсё цяпер хвалюе». Мы пры гэтым нi ў якiм разе не прымушаем жанчыну адказваць на пытанне, але дзякуючы яму мы здымаем табу з такой вельмi закрытай i iнтымнай сферы, калi здаецца, што гэта толькi твая асабiстая праблема. I калi пацыентка прыходзiць на планавы прыём месяцы праз тры, мы паўтараем пытанне. Калi бачым, што жанчына ўжо больш адкрытая да гутаркi, тады пачынаем удакладняць дэталi.
Напрыклад, цi ёсць у яе сухасць похвы, цi не знiкла сексуальнае жаданне. Як правiла, жанчына паволi ўключаецца ў канкрэтную размову i тады ўжо больш гатовая адказваць на гэтыя i iншыя пытаннi. А потым яна дзелiцца сваiмi ўражаннямi пра наведванне ўрача-анкасексолага з такiмi ж пацыенткамi. I дзякуючы такому «сарафаннаму радыё» да жанчын, якiя перанеслi анкалагiчнае лячэнне, прыходзiць разуменне, што гэтую тэму можна падымаць i ўсур'ёз абмяркоўваць. Яны адкрываюць свае думкi i ведаюць, што на самыя складаныя пытаннi ў гэтай тонкай сферы можна атрымаць адказы i дапамогу.
— Прафесiйную дапамогу анкасексолага жанчына можа атрымаць у любой частцы Польшчы цi толькi ў анкаклiнiках?
— Людзей, якiя практыкуюць анкасексалогiю, на ўсю Польшчу ўсяго 40-50 чалавек. Менавiта столькi аказваюць сапраўды прафесiйную дапамогу. Звычайна гiнеколаг па месцы жыхарства не бярэ на сябе адказнасць за такога роду кансультацыю, а накiроўвае такiх пацыентак да анкасексолага. На шчасце, сёння праехаць 100 кiламетраў — не такая складаная задача. Акрамя таго, асабiста я не хаваю адрас сваёй электроннай пошты, шырока яго рэкламую i ўсiм рэкамендую звяртацца дыстанцыйна — гэта можна зрабiць заўсёды.
Я перакананы, не кожны гiнеколаг павiнен быць сексолагам, анкасексолагам. Галоўнае, каб ён не адбiваў цiкавасцi пацыенткi да гэтай тэмы i ведаў, куды накiраваць жанчын, якiя маюць патрэбу ў дапамозе. Бо секс — гэта важная частка жыцця, i для таго, каб яно было паўнацэннае, гэтае пытанне таксама павiнна быць вырашана. Мы спрабуем пабудаваць такую сiстэму: прыходзiць пацыентка да свайго гiнеколага i кажа: «Ведаеце што? Пасля хваробы ў мяне няма жадання займацца сексам». А ўрач павiнен адказаць: «Я вас накiрую да спецыялiста, з якiм вы вырашыце гэтую праблему». Асабiста я ўсяляк культывую гэтую iдэю сярод сваiх калег i падначаленых, i сам прытрымлiваюся такой палiтыкi. Што яшчэ важна: такiя пацыенткi ў нас прымаюцца па страхоўцы, гэта значыць бясплатна. I да канца жыцця кожная падобная кансультацыя па сiстэме страхавой медыцыны не будзе каштаваць iм нi капейкi з асабiстага кашалька.
— У Польшчы анкасексалогiя з'яўляецца асобнай дысцыплiнай у медыцынскай адукацыi?
— Казаць пра яе як пра асобную дысцыплiну будзе не зусiм дакладна. Ёсць такая спецыялiзацыя «сексолаг». Анкасексалогiя — адзiн з яе кiрункаў. Ёсць, дарэчы, яшчэ i кардыясексалогiя i iншыя. Пасля атрымання вышэйшай медыцынскай адукацыi можна выбiраць вузкую спецыялiзацыю. Я, у прыватнасцi, на базе вышэйшай медадукацыi два гады дадаткова навучаўся ў галiне анкалагiчнай гiнекалогii i потым яшчэ два гады вывучаў анкасексалогiю.
— У Беларусi пакуль няма такой вузкай спецыялiзацыi. Можаце даць параду, з чаго варта пачаць?
— Мне здаецца, самы просты i кароткi спосаб падрыхтоўкi прафесiяналаў у гэтай галiне — дадатковы курс сексалогii для гiнеколагаў i анкагiнеколагаў. Не думаю, што трэба трацiць на спецыялiзацыю два гады, дастаткова выдаткаваць 40-60 гадзiн, уключыўшы ў змест курса невялiкую колькасць тэарэтычных лекцый, а галоўны ўпор зрабiць на практыку. Гэта паўгода. Асабiста я гатовы нават дзялiцца вопытам, навучальнымi матэрыяламi, чытаць лекцыi для калег з Беларусi. У такiх сiтуацыях я гэта раблю бясплатна i з задавальненнем. Мне вельмi хочацца, каб усе нашы анкапацыенткi сталi больш шчаслiвыя.
Алена КРАВЕЦ
Набор на бюджэтныя месцы павялічыцца.
Колькі ж каштуе гэты важны кампанент здаровага рацыёну зараз?
Не выявіць ні секунды абыякавасці.
