Вы тут

Хронікі «ковіда». Як свет змагаецца з небяспечным вірусам?


Пандэмія COVІD-19 выйшла за межы надзвычайнай сітуацыі, заявіў гендырэктар Сусветнай арганізацыі аховы здароўя (СААЗ) Тэдрас Гебрэесус. Пра гэта паведаміла ТАСС. Паводле даследавання Сусветнай арганізацыі аховы здароўя, колькасць тых, хто заразіўся каранавірусам за мінулы тыдзень, вырасла больш чым на 3,6 мільёна — абсалютны рэкорд з пачатку пандэміі. «Найбольшая доля новых выпадкаў за сем дзён па-ранейшаму прыпадае на еўрапейскі рэгіён, з якога прыйшлі паведамленні больш чым пра палову новых выпадкаў (54 працэнты) і амаль палову (47 працэнтаў) новых смерцяў», — цытуе ТАСС інфармацыйны бюлетэнь СААЗ. Мяркуецца, што па выніках гэтага тыдня «ковідная» статыстыка будзе яшчэ больш жорсткая. Як свет змагаецца са смяротна небяспечным вірусам і чаго чакаць у далейшым?


Каласальная цана

Пандэмія каранавіруса стала прычынай глабальнай рэцэсіі і можа прывесці да фінансавага крызісу, перадае Bloomberg са спасылкай на галоўнага эканаміста Сусветнага банка (СБ) Кармэн Рэйнхарт. На яе думку, сітуацыя паступова перарасла ў маштабны эканамічны крызіс са значнымі фінансавымі наступствамі.

«Чалавецтва заплаціць за COVІD-19 каласальную цану, — канстатуе прэзідэнт Сусветнага банка Дэвід Малпас. — Пандэмія і глабальная рэцэсія могуць прывесці да таго, што 9,4 працэнта насельніцтва планеты трапяць у абсалютную беднасць». З пачатку 1990-х гадоў колькасць людзей, якія жывуць за мяжой абсалютнай беднасці, знізілася з 35 да 8,4 працэнта. Гэта быў унікальны поспех, абумоўлены перш за ўсё эканамічным узлётам Кітая, а таксама прагрэсам, якога дамагліся ў апошнія гады іншыя краіны, якія развіваюцца, дзяржавы з пераходнай эканомікай, напрыклад Індыя і Інданезія.

Аднак, згодна з прагнозам Сусветнага банка, у гэтым годзе доля самых бедных людзей у структуры насельніцтва свету павялічыцца з 8,4 да 9,1 працэнта ўпершыню за апошнія 20 гадоў. Пра гэта гаворыцца ў базісным прагнозе Сусветнага банка, паведаміла нямецкая газета Dіe Welt. Эксперты зыходзяць з таго, што глабальны валавы ўнутраны прадукт у 2020 годзе зменшыцца на 5 %. Але, калі справы пойдуць яшчэ горш і ВУП упадзе на 8 %, Сусветны банк прадбачыць павелічэнне долі бедных да 9,4 %.

Калі перавесці працэнты ў абсалютныя лічбы, то атрымаецца, што ў канцы 2020 года ў параўнанні з 2019-м колькасць людзей, вымушаных жыць на мяжы даходу ў 1,9 долара ў дзень, павялічыцца на 60-87 мільёнаў. У параўнанні з прагнозамі, зробленымі ў пачатку пандэміі, якія прадугледжваюць далейшае змяншэнне беднасці, розніца складзе нават ад 88 да 114 мільёнаў.

Такім чынам, сітуацыя, акрэсленая Сусветным банкам, больш змрочная, чым ранейшыя прагнозы. Асабліва моцна пацерпяць два рэгіёны — Афрыка на поўдзень ад Сахары і Паўднёвая Азія. Сусветны банк лічыць, што ў афрыканскіх краінах у гэтым годзе колькасць экстрэмальна бедных павялічыцца на 26-40 мільёнаў чалавек у параўнанні з прагнозамі да пандэміі. У Паўднёвай Азіі — пераважна ў Індыі і Бангладэш — прырост складзе нават ад 49 да 57 мільёнаў.

Самая жудасная катастрофа выбухне ў Чорнай Афрыцы. Глабальная галеча і без таго канцэнтруецца менавіта там. Тут знаходзяцца 18 з 20 найбяднейшых дзяржаў свету, 40 працэнтаў насельніцтва жывуць менш чым на 1,9 долара ў дзень, 70 % — менш чым на 3,2 долара.

Разрыў паміж беднымі і багатымі пагражае стаць яшчэ большым. «Ёсць першыя прыкметы таго, што крызіс у многіх частках свету прывядзе да росту няроўнасці», — кажа кіраўнік Сусветнага банка Дэвід Малпас. Акрамя таго, ёсць небяспека, што і мэты ўласна Сусветнага банка апынуцца недасяжнымі. «Наступствы крызісу будуць адчувацца ў большасці краін нават пасля 2030 года», — гаворыцца ў даследаванні СБ.

Вяртанне лакдаўнаў

Пакуль «ковідныя» хронікі надзвычай змрочныя. Свет цяпер перажывае крытычны этап пандэміі каранавіруса, і ў наступныя некалькі месяцаў сітуацыя будзе цяжкая, заявіла прадстаўнік СААЗ у Расіі Мяліта Вуйнавіч. «Вірус застаецца і жыве сярод нас. Як толькі мы з-за розных прычын расслабляемся, забываем аб захаванні базавых правіл, такіх як дэзінфекцыя рук, рэспіраторны этыкет, нашэнне маскі, вірус зноў набірае сваю сілу, — патлумачыла Вуйнавіч. — Мы ўсе стаміліся ад віруса і абмежаванняў, але ён не стаміўся».

Больш за палову ўсіх выпадкаў прыпадае на пяць краін: ЗША, Індыю, Бразілію, Францыю і Расію. Больш за мільён захварэлых таксама выявілі ў Іспаніі, Аргенціне, Вялікабрытаніі, Італіі і Калумбіі. Каранавірус у свеце працягвае распаўсюджвацца з жахлівымі тэмпамі, што прымушае ўлады ўводзіць абмежаванні ў розных краінах. Да лакдаўнаў часцей звяртаюцца ў найбольш пацярпелых еўрапейскіх дзяржавах. Парламент Францыі, пасля таго як у краіне быў выяўлены чарговы сутачны максімум па колькасці заражэнняў, ухваліў падаўжэнне надзвычайнага санітарнага становішча ў краіне да 1 красавіка 2021 года. У Брытаніі з 5 лістапада закрылі пабы, рэстараны і нехарчовыя крамы, грамадзяне змогуць выходзіць з дома толькі ў выпадку неабходнасці. Каранцін будзе доўжыцца як мінімум месяц. У сталіцы Чарнагорыі горадзе Падгорыцы з 9 лістапада дзейнічае каменданцкая гадзіна з 22.00 да 5.00 — у гэты час не працуюць рэстараны і кафэ, а таксама забараняюцца прыватныя візіты гасцей. У Венгрыі каменданцкая гадзіна дзейнічае таксама з 20.00 да 5.00, выключэнне робіцца для тых, хто едзе на работу або вяртаецца з яе. Любыя сходы людзей больш за дзесяць чалавек пад забаронай.

Румынія таксама ўвяла агульнанацыянальную начную каменданцкую гадзіну і закрыла ўсе школы на 30 дзён пасля таго, як колькасць штодзённых выпадкаў заражэння каранавірусам падвоілася за два тыдні. З 9 да 23 лістапада ўведзены рэжым надзвычайнай сітуацыі ў Партугаліі. У яго рамках у буднія дні каменданцкая гадзіна дзейнічае з 23.00 да 5.00, а ў выхадныя — з 13.00 да 5.00. Дазваляецца толькі адправіцца да ўрача, у аптэку, выгуляць сабаку або дапамагчы захварэламу сваяку. Рэстараны працуюць толькі на дастаўку або навынас. У Літве паўторна абвешчаны агульнанацыянальны каранцін, які будзе дзейнічаць мінімум тры тыдні.

А ў Германіі пачынае не хапаць тэстаў на каранавірус. Улады Польшчы абвясцілі аб новых абмежавальных мерах. У Аўстрыі ўвялі каранцін з 3 да 30 лістапада. Абвешчана каменданцкая гадзіна з 20.00 да 6.00, закрыты грамадскія месцы. У Нідэрландах антыкаранавірусны рэжым таксама стаў больш жорсткі: у краіне закрылі музеі, тэатры, казіно, паркі забаў і іншыя ўстановы сферы паслуг.

З 5 лістапада ў Італіі ўжо працуе забарона на выхад з дому з 22.00 да 5.00 без уважлівых прычын, у выхадныя і святочныя дні закрыты гандлёвыя цэнтры, не працуюць музеі і выстаўкі. На дыстанцыйнае навучанне цалкам перайшлі старэйшыя класы школы, транспарт дазваляецца запаўняць не больш чым напалавіну.

У Даніі з 7 лістапада не працуюць бары і рэстараны, адмененыя спартыўныя мерапрыемствы ў закрытых памяшканнях, да 3 снежня спыняе работу грамадскі транспарт і будуць зачыненыя школы. Лакдаўн у Грэцыі ўведзены з 7 лістапада і будзе актуальны да канца месяца. Паездкі паміж рэгіёнамі забароненыя, выходзіць з дому дазваляецца толькі па ўважлівых прычынах, прычым аб сваім выхадзе трэба паведаміць уладам, даслаўшы SMS. А ўрад Швейцарыі, пасля таго как 4 лістапада сутачны прырост тых, хто захварэў, дасягнуў 10 тысяч чалавек, нават вымушаны быў выкарыстаць каля 2,5 тысячы вайскоўцаў у мерапрыемствах па барацьбе з пандэміяй.

Чакаць да вясны?

Восеньскае ўключэнне каранціннага рэжыму аказваецца куды больш балючае. Аб'явы аб лакдаўнах выклікалі сапраўдныя беспарадкі, якія ўрадам даводзіцца разганяць з дапамогай паліцыі. У Іспаніі, дзе ўлады абвясцілі надзвычайнае становішча на шэсць месяцаў, дэманстрацыямі былі ахоплены найбуйнейшыя гарады: пратэстоўцы будавалі барыкады, стралялі ў паліцыю з ракетніц, падпальвалі смеццевыя бакі. У Мадрыдзе, напрыклад, 32 чалавекі былі арыштаваныя і 12 атрымалі раненні ў выніку сутычак з сілавікамі. У італьянскіх гарадах, уключаючы Рым, Мілан, Турын, Фларэнцыю, пратэстоўцы грамілі вітрыны і кідаліся «кактэйлямі Молатава» — тут таксама не абышлося без арыштаў і прымянення слёзацечнага газу. Супраць каранцінных мер паўставалі і на іншых кантынентах — тысячы людзей выйшлі на мітынгі ў Буэнас-Айрэсе і Манрэалі, а ў Мельбурне пасля асабліва буйной акцыі было арыштавана больш за 400 чалавек.

Кіраўнік узброеных сіл Вялікабрытаніі, генерал Нік Картэр папярэдзіў, што глабальны эканамічны крызіс, выкліканы пандэміяй каранавіруса, можа справакаваць новыя пагрозы бяспецы. І нават маштабную вайну, у тым выпадку калі бягучыя дробныя канфлікты выйдуць з-пад кантролю, у працэсе чаго будзе задзейнічана больш краін і зброі. Пра гэта паведаміў брытанскі тэлеканал Sky News.

Прадстаўнік Сусветнай арганізацыі аховы здароўя Дэвід Набара выступіў з заявай, што СААЗ не лічыць строгі каранцін выключнай мерай па барацьбе з каранавірусам. Часта строгія абмежаванні аказваюць больш шкоды, чым карысці, перакананы эксперты СААЗ. Напрыклад, стала вядома, што першы лакдаўн адчувальна ўдарыў па псіхіцы жыхароў Германіі. Пра гэта сведчаць вынікі апытання, праведзенага спецыялістамі Нямецкага фонду дапамогі ў барацьбе з дэпрэсіяй (Stіftung Deutsche Depressіonshіlfe).

Якая перспектыва далейшага развіцця пандэміі? Эксперты СААЗ вывучылі вынікі эфектыўнасці эксперыментальных вакцын і назвалі прыкладную «пераломную» дату ў барацьбе з каранавірусам. Прэпараты ад COVІD-19 могуць атрымаць шырокае прымяненне ўжо ў сакавіку 2021 года, заявіў Брус Эйлвард, памочнік генеральнага дырэктара Сусветнай арганізацыі аховы здароўя па распаўсюджванні вакцын. З гэтага моманту яе могуць пачаць атрымліваць найбольш неабароненыя слаі насельніцтва, што можа карэнным чынам пераламіць ход эпідэміі, лічыць эксперт. Спасылаючыся на тры асноўныя напрамкі стратэгіі, запушчанай СААЗ у красавіку ў адказ на глабальны крызіс у галіне аховы здароўя, Брус Эйлвард дадаў: «Што датычыцца дыягностыкі, мы можам значна пашырыць тэсціраванне ва ўсім свеце. З тэрапеўтычнага пункту гледжання цяпер у нас ёсць дастаткова інструментаў, каб істотна знізіць рызыку смерці ад гэтай хваробы, а ў сферы вакцын, асабліва з улікам сённяшняй інфармацыі, мы амаль гатовыя размеркаваць дозы сярод груп высокай рызыкі да канца першага квартала — пачатку другога».

Набрацца мудрасці

Сёння вельмі важна выпрацаваць дзейсны варыянт выратавальных мерапрыемстваў. «Наступныя некалькі месяцаў будуць надзвычай крытычнымі для краін і рэгіёнаў, дзе насельніцтва пачынае страчваць цярпенне, ёсць рызыка паўторных хваляў заражэння, эканоміка знаходзіцца ў застоі. Пошук лепшых стратэгій і мер супраць каранавіруса не церпіць адкладу. Ясна адно — складваецца крайняя неабходнасць дзейнічаць хутка», — лічаць аналітыкі Міжнароднай кансалтынгавай кампаніі Boston Consultіng Group (BCG).

«І барацьба з каранавірусам, і эканоміка — дзве абавязковыя мэты, і патрэбны мудры падыход для таго, каб вытрымліваць паміж імі баланс», — адзначыў прэм'ер-міністр Паўднёвай Карэі Чон Се Гюн. Дарэчы, як заявіў у інтэрв'ю Fortune вядучы CNN Фарыд Закары, вопыт Паўднёвай Карэі і В'етнама паказаў: калі дзяржаве прыходзіцца звяртацца да такіх мер, як паўсюднае закрыццё грамадскіх месцаў, значыць, яна праваліла сваю работу па барацьбе з каранавірусам. Паводле яго слоў, поспеху ў барацьбе з пандэміяй можна дамагчыся разумнымі і досыць агрэсіўнымі дзеяннямі — тэсціраваннем, хуткім адсочваннем і ізаляцыяй патэнцыйна хворых.

Як падкрэсліваў Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка, «барацьба з хваробай павінна быць сістэмная і праводзіцца на ўсіх франтах — лячэбным, арганізацыйным, эканамічным і нават палітычным». Днямі ён адзначыў правільнасць таго шляху, па якім першапачаткова пайшла наша краіна ў процідзеянні гэтай праблеме. «Свет зараз пачалі перакройваць. І «ковід» — гэта не медыцынскі тэрмін. Гэта не толькі і не столькі хвароба. Гэта нават не эканоміка сёння. Гэта ўжо глабальная палітыка», — заўважыў кіраўнік дзяржавы. Аляксандр Лукашэнка з улікам сучасных выклікаў акцэнтаваў увагу на важнасці захавання ўстойлівасці ў Беларусі, нягледзячы на ўсе магчымыя цяжкасці. «Той, хто набярэцца мужнасці, сілы і вытрымае, той захаваецца і захавае сваю дзяржаву», — падкрэсліў Прэзідэнт.

Захар БУРАК

Фота з адкрытых крыніц

Выбар рэдакцыі

Грамадства

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.

Культура

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».