На адмысловай паштовачцы («Маёй палавінцы на Новы год») — два сімпатычныя мядзведзікі: «хлопчык» (у чырвоным каптанчыку, з падарункам) і «дзяўчынка» — сама пяшчота!
А зрэшты, галоўнае тут не малюнак, галоўнае — словы: на знешнім баку — «Мне вельмі падабаецца сустракаць з табой Новы год...», на ўнутраным — «...а яшчэ больш мне падабаецца сустракаць з табой кожны новы дзень!»
Так было, так ёсць. І — хочацца верыць — будзе!
Назад дарогі няма
Дзетак у Лены двое — сынок (у лютым яму чатыры) і дачушка (ёй два). «Цяжка?» — пытаем у маладой матулькі, якая гадуе малых без бабуляў-дзядуль. — «Ды не, — усміхаецца тая. — Мне муж дапамагае... Мы нават сварымся, каму з нас ноччу ўставаць. Ён хоча, каб я лішнюю гадзінку паспала, а я — каб ён». — «Малайцы! Вы так шкадуеце адно аднаго!» — «Ды не толькі... Мы яшчэ «на беразе», ну, да вяселля, дамовіліся, што дзеці ў нас будуць адразу і не менш, чым двое, што гэта — наш сумесны праект: вырасціць іх, у людзі вывесці... Вось і вядзём памалу».
...Дарогу б такім «праектантам»!
Добра!
У прыяцеля дом як дом — можна сказаць, звычайны.
З незвычайнага — хіба кабінецік: з высокімі кніжнымі шафамі, са старым, яшчэ дзедаўскім рабочым сталом, з камп'ютарам і мноствам фотакарткак. Яны тут, здаецца, паўсюль...
На найбольшай — яшчэ давясельнай — гаспадар у абдымку з каханай дзяўчынай, побач, на трошкі меншай, — ён жа ды ўжо з дачушкай. Тая — маленькая, прыбраная — у яго на карку сядзіць, звесіўшы ножкі... Подпіс унізе: «Як добра сядзець у таты на шыі!»
...Добра настолькі, што вельмі многія дзеці, нават дарослыя, злазіць не хочуць.
Доўг — не вяроўка
Горад. Раніца. У трамваі народу шмат. Побач — двое маладых мужчын.
— Ну, купіў сабе новую спальню? — пытае адзін.
— Купіў — на сваю галаву.
— Гэта чаму ж?
— Ды ў крэдыт... А як цяпер аддаваць?
...Кароткі дыялог, як ілюстрацыя да крылатага: «Добры рубель пазычаны, толькі спаць не дае». Нават на новым ложку.
«Выйгрыш»
Праўдзівая «гісторыя»: два журналісты некалі, у мінулым стагоддзі, у камандзіроўку прыехалі, да старшыні райвыканкама зайшлі, прадставіліся:
— Холад...
— Голад.
— Хлопцы, вы б, можа, не разам? — насцярожыўся той старшыня. — Можа, хоць паасобку ездзілі б?
Зрэшты, тут не пра яго. І не пра іх. Проста...
Холад. Дом. Сцежка і паралельна ёй такая ж доўгая чарга ў банкамат. Займаем — з улікам дыстанцыі і міжволі назіраем: пара наперадзе — хлопец з дзеўкай. Маладыя, прыбраныя: у яркіх пухнатых куртках, у цёплых шаліках ды шапках... А ногі амаль што босыя.
— Кароткія да костачак шкарпэткі я магу яшчэ зразумець, — каментуе моду прыяцелька. — Іх, напэўна, мыць прасцей, парашку меней трэба. А вось кароткія порткі... Іх лягчэй не спэцкаць, ці што?..
Магчыма…
Як магчыма і тое, што час ды грошы, сэканомленыя цяпер на мыцці, потым могуць пайсці на беспатрэбнае — на лекі ад хвароб, нажытых па ўласнай дурноце.
Прысмак мёду
Зяць Лявонаўны ў горадзе жыве, у яе, у вёсцы, пчальнік трымае. Клопатная справа, а таму ледзь вольная гадзінка, — ён за тэлефон: «Лявонаўна, я прыеду... Трэба пчол паглядзець».
«Трэба дык трэба», — згаджаецца цешча і пасля гэтага як нос не разаб'е: носіцца па хаце, па дварэ, па агародзе, каб усё прыбраць (госць жа), каб нешта прыгатаваць, каб з сабой яму сумкі злажыць...
— Мне ягоныя пчолы ўжо ў пячонках сядзяць, — пасля ад'ездаў (прычым з ранняй вясны да позняй восені) скардзіцца суседкам.
І потым, узімку, таксама не маўчыць: таксама наракае, бо пчолы спяць, зяць... не прыязджае.
— Бабачкі, гэта ж з-за яго я так разленавалася, ну так разленавалася — анічога рабіць не хачу! — прызнаецца цешча. — На канапе днямі сяджу і думаю: ну хай бы ж ты, гад, пазваніў! Хай бы сказаў, што едзеш! Я тады б мігам...
Анекдот у тэму. «Я такая хворая, ну такая хворая, — жаліцца цешча зяцю. — Да вясны далібог памру!» — «Ну то глядзіце, мама: паабяцалі — самому Богу (!)».
Хто пойдзе?
Раніца. Паліклініка. Доўгі калідор з безліччу людзей, з безліччу дзвярэй. На адных — надпіс: «Афтальмолаг». І чарга — з уласцівымі ёй размовамі:
— Катаракта ў мяне, — дзеліцца бядой адзін з дзядоў-пацыентаў. — На левае вока амаль нічога не бачу. І на правым аперацыю трэба рабіць. Добра, як добра, як пашанцуе, а як не? Страшна...
— Дык не рабі, — раіць яму другі з дзядоў. — Я сваю катаракту каторы час на кроплях трымаю...
— Хм, катаракта... Хваробу знайшлі, — бурчыць іх сусед па лаўцы. — У мяне глаўкома, халера на яе. Нічым не лечыцца!..
Як і варта чакаць, у размовы старых пра ўласныя хворасці ўступае крыху маладзейшы — з «аптымістычным»:
— Хлопцы, хваробы вачэй — усе цяжкія і дрэнныя тым...
— ?
— ...Што памрэш і не ўбачыш, хто пойдзе за труной, хто — не...
Дзяды маўчаць — не ўсміхаюцца (у адрозненне ад іншых «чаргавікоў»). Трэба разумець, думаюць, што добра было б пабачыць, хто сапраўды пойдзе, а хто, можа, і не.
Цяжкі выпадак
У медыкаў работы за вочы, — не выпадае турбаваць, тым больш — па драбязе.
Праўда, ёй, драбязой, хвароба здавалася зранку, а вось пад вечар...
Пашчасціла, што «хуткая» прыехала хутка, што забрала адразу, але ж везла ну вельмі доўга! Што можна было зразумець: час пік, машын у горадзе многа, святлафораў таксама — дзе-нідзе прыйшлося стаяць.
— Можа, сірэну трэба ўключыць? — спыталі ў медсястры, што сядзела побач.
— Не той выпадак, — спакойна адказала дзяўчына. — Сірэна ўключаецца тады, калі хворы ўжо таго... Памірае...
Падбадзёрыла, карацей. І прасвятліла: дарогу для «хуткай» (гэта святое!) мы саступалі і так, цяпер жа — яшчэ здалёк...
Асабліва — калі з сірэнай..
Думкі — гэта адно...
Цётка Маркаўна ўсё жыццё «адтрубіла» ў калгасе, шмат старшынь перабачыла.
Найгоршы, кажа, апошні быў. Дзякуй богу, на пенсію адправілі... І жонка яго ў хуткім часе злягла. Так што сам ён цяпер (чаго ніколі не рабіў) пыніць гаспадарку і варыць есці, сам прыходзіць да Маркаўны па малако — прыгнуты, зблажэлы...
Цётка яму, як перад люстэркам:
— Глянь, Гардзеевіч, як мы зраўняліся: выглядаеш — амаль як я. А мусіць жа, не чакаў, не думаў, што так атрымаецца?
— Думаў, — бубніць сусед, — але не верыў.
Дурніца з разумным
Вёску разам з цяплом пакідаюць людзі. Спачатку дзеці, потым дачнікі, а нарэшце — «пералётныя птушкі»: адзінокія бабулі-дзяды, што на зімку з'язджаюць да дзяцей, каб потым, калі пашчасціць, вярнуцца...
У маркоце, у трывожным чаканні стаяць іх сялібкі, у беспрытульнасці гойсаюць сабачкі ды каты: ціснуцца да рэдкіх цёплых хат.
Туды ж, падобна, збягаюцца мышы. І «паганяць» немаведама як, бо труціць іх, здавалася, рызыка — для катоў...
Аж не! Ну ўбачце: з-за халадзільніка выпаўзае мыш, акурат як п'яная, улукаткі, «ідзе» ў бок печы, валіцца на бок, ледзьве ўстае, хістаецца, падае...
З крэсла за ёй, відавочна, атручанай, ва ўсе вочы назірае котка, потым саскоквае на падлогу, збівае мыш з «абранага курсу», грэбліва глядзіць, як тая падымаецца, лапай «футболіць» у кут за памыйнае вядро і вяртаецца назад на калені гаспадара. Які ў гэты ж час з асалодай пацягвае «Прыму».
Іншымі атрутамі таксама, на жаль, не грэбуе.
Так і сядзяць, так і жывуць побач homo sapіens (чытай: чалавек разумны) і дурная (?) котка.
Кожны выбірае па сабе...
П'яны ў трамвай ледзь «запоўз» — прыступкі цяжка даліся... Затое потым спрытна плюхнуўся на сядзенне — ледзь не «прышчаміў» там невялічкага строгага дзядка.
Той зморшчыўся, адсунуўся да самай «сцяны» і ўжо адтуль распачаў вядомае: «Эх ты, малады, здаровы, а які занятак сабе знайшоў... Лепш бы нечым людскім заняўся. Іншыя, глянь (п'яны вухам не павёў), трамваі водзяць, дысертацыі пішуць, эканоміку падымаюць...»
— Што? — насцярожыўся раптам дзяцюк. — Эканоміку? Хай бы лепей пілі...
Як жыць, дык на волі...
Цётка Галя ў свае 80 з добрым хвастом зімуе ў сваёй хаціне, у вёсцы. Да дзяцей у горад з'язджала нават не раз, але хіба захварэўшы...
Неяк аж два месяцы пражыла. На пачатку размовы казала, як ёй добра было: і цёпла, і ўтульна, і весела (часам... Калі ўнукі збіраліся)...
Ды куды часцей, як потым прызналася, там турма турмой, нават камерай-адзіночкай, бо ў агульнай (камеры) хоць з нейкай зэчкай пагаварыў бы... А ў кватэры — зяць з дачкой на работу, і ты цэлы дзень адзін. Хоць воўкам завый: нікога не ведаеш, нікуды не выйдзеш, бо ўсюды жалезныя дзверы, замкі, дамафоны...
Адкуль — выснова (цётчына): як жыць, дык дай бог на волі, як паміраць — дык дома.
«Камплімент»
Горад. Ранак і рынак. Прадаўцоў і тавараў шмат, пакупнікоў — пакуль наадварот. І тыя шыбуюць міма, калі іх не спыняць...
— Мужчыначка, — аклікае кагось маладая гандлярка, — давайце каўбаскі ўзважу... Свежачок! Толькі што прывезлі!..
(«Мужчыначка», падобна, «не чуе»).
— А гляньце, якая грудзінка ў мяне! — не змаўкае дзеўка.
Вось цяпер чалавек (досыць сталага ўзросту) спыняецца, як за што зачапіўшыся, — ва ўсе вочы глядзіць на гандлярку.
— Пакаштуеце? — тут жа прапануе тая, адразаючы тонкі скрылік і, вядома ж, «шчабечучы» далей. — Адно мяска, бачыце! І мяккае-мяккае!.. Бярыце! Вам якраз па зубах!
...Вось пра гэта лепш не трэба было б, бо мужчыну — па тых самых зубах — як анучай ударылі. Ён пачырванеў, сагнуўся... Сышоў.
Прадавачка (з нажом, з мяккім скрылічкам) засталася стаяць — у чаканні новых кліентаў.
І, магчыма, у развагах — над тым, што трэба казаць, а што не.
Валянціна ДОЎНАР
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».