Даліся яны Крысціне Каграманян ох, як няпроста! Ды і наогул па частцы выпрабаванняў, якія выпалі ў жыцці, Крысціна яшчэ той «чэмпіён». Але ў гэтай жанчыны дзіўны талент — з усіх «лімонаў», якія дасталіся, рабіць «ліманад», не здавацца, заставацца моцнай, энергічнай, таленавітай. І ўсміхацца, асляпляльна ўсміхацца!
— Часам нават не верыцца, што ўсе яны мае, — прызнаецца Крысціна. — Каб размаўляць з Бэнам, закідваю галаву, а каб сустрэцца поглядам з Авелем, часам трэба прысесці. Сыны вельмі розныя і вонкава, і па характары. Але нам выдатна разам. Вельмі шчаслівая, што «нарадзіла сабе сям’ю».
Крысціна Пасечнік вырасла ў сям’і цыркавых артыстаў. Дзяцей у такіх сем’ях звычайна раз, два і ўсё. Жанчыны баяцца выйсці з формы, ды і качавы лад жыцця не размяшчае да таго, каб абзаводзіцца шматлікім нашчадствам. Вось і бацькі Крысціны — Аляксандр Леанідавіч і Ларыса Мікалаеўна — абмежаваліся адзінай дачкой. Расла дзяўчынка вельмі самастойнай. Пастаянныя пераезды, змена гарадоў, школ, кампаній прывучылі хутка адаптавацца да новай абстаноўцы, самай адказваць за сябе. Ах, як ёй не хапала Браткі або сястрычкі. І досыць рана Крысціна вырашыла для сябе: калі выйдзе замуж, у яе абавязкова будзе як мінімум двое дзяцей. Але ў Бога на яе конт былі іншыя планы.
Нараджэнне першынца — Бэна — Крысціна і Армэн Каграманян расцанілі як сапраўдны цуд. Да таго часу ў Крысціны ў медкарце ўжо некалькі гадоў стаяў дыягназ «бясплоддзе». Гледзячы на цудоўнага малога, праз год яны з мужам вырашылі не зацягваць і падарыць яму браціка або сястрычку. Але замест аднаго дзіцяці Бог паслаў двайнят. Так у 25 гадоў Крысціна стала шматдзетнай мамай.
— Блізняты нарадзіліся вельмі слабымі, ледзь выжылі, — распавядае Крысціна. — Абодвум ставілі ДЦП. На шчасце, сучасныя методыкі дапамаглі падняць дзяцей. Марку ўжо да года знялі дыягназ, і ён развіваўся як звычайнае дзіця. А вось Мацей доўга не хацеў поўзаць, сядзець, уставаць, але я не здавалася, і намаганні ўвянчаліся поспехам. У яслях Мацей дапаўзаў да сценачкі, самастойна ўставаў і, прытрымліваючыся, перасоўваўся. І хоць інваліднасць у яго засталася, ён паспяхова скончыў сярэднюю школу, гуляў у зборнай па футболе для людзей з інваліднасцю, любіць падарожнічаць з сябрамі па Беларусі. Цяпер вучыцца на курсах праграмістаў. Прыроджанае захворванне рэзка абмяжоўвае яго выбар навучальных устаноў і працоўных месцаў. Але ён увесь час падтрымлівае форму, каб ДЦП не прагрэсаваў, трэніруецца ў фітнес-клубе, працуе над хадой, якая трохі выдае дыягназ.
Зразумела, вытрымаўшы такое сур’ёзнае «змаганне» за Марка і Матфея, Крысціна думала спыніцца і больш не нараджаць. Але прайшоў час, і яна змяніла сваё рашэнне.
— Калі чакала чацвёртага сына, Давіда, двайнят з дзіцячага садка забіраў Бэн, успамінае Крысціна. — Бэн, Марк і Мацвей раслі вельмі дружнымі. Разлучыліся, калі старэйшы сын пайшоў у першы клас і ў яго да ўрокаў дадаліся музыка і каратэ.
Сёння Бэну ўжо 22 гады: ён працуе, вучыцца на курсах па праграмаванні, у вольны час грае ў музычным гурце — на гітары і клавішных. 20-гадовы Марк таксама асвойвае праграмаванне, наведвае трэнажорную залу. Давід вучыцца ў 8 класе, захапляецца веславаннем на байдарках разам з Даніілам, які на 4 гады яго маладзейшы. Данііл займаецца яшчэ і таэквандо разам з самым малодшым — 7-гадовым Авелем.
Біблейскія імёны сыноў — Бэн (ён жа Веніямін), Марк, Мацей, Давід, Данііл, Авель — тлумачацца проста: Крысціна — верніца, у яе ёсць тэалагічная адукацыя.
Спецыяльнасцяў, прафесій, навыкаў у Крысціны Каграманян — маса. Яна вельмі лёгка (асабліва ў маладосці) мяняла сферы дзейнасці, спрабуючы сябе ў розных якасцях. Скончыўшы школу, працавала ў цырку, потым — майстрам па нарошчванні пазногцяў, майстрам сподняй роспісу хной — мехенди. За што б ні бралася, дасягала відавочных поспехаў. Ніколі і ні на каго, акрамя сябе, не разлічвала. Сем апошніх гадоў Крысціна займалася рознага роду бізнесам. У прыватнасці адкрыла цэнтр «ЭКАфітнес: фітнес-інклюзія». Гэты праект атрымаў мноства ўзнагарод за сацыяльную накіраванасць, у прыватнасці ад Офіса еўрапейскага развіцця і камунікацыі і Агенцтва ЗША па міжнародным развіцці (USAID). Яго сутнасць — у праграме сумесных трэніровак здаровых людзей і людзей з інваліднасцю.
— У мінулым годзе, нарэшце, рэалізавала сваю мару — зарабляць не выходзячы з хаты. Пайшла ў онлайн-прастору. Я інтэрнэт-маркетолаг, менеджэр, дызайнер ў адным твары, — дзеліцца Крысціна. — Працую з бізнэс-праектамі, брэндамі, маю справу з айчыннымі і амерыканскімі партнёрамі, вяду ўласны брэнд-праект для жанчын у Instagram #ХУДЕЕМВМЕСТЕ. Сама скідала вагу са 115 кг (столькі важыла пасля нараджэння шостага дзіцяці) да 67. Нядаўна перанесла складаную аперацыю на мозгу; з-за выкарыстання гарманальных прэпаратаў паправілася на 10 кг. Так што буду зноў прыводзіць сябе ў форму.
Крысціна і Армэн пражылі разам 20 гадоў. Збоку іх сям’я магла здацца ўзорнай. Але... у жыцці ўсё складаней: не гледзячы на шасцярых сыноў, чатыры гады таму муж і жонка рассталіся. Мая суразмоўніца ўпэўненая: яна паступіла правільна. Бываюць сітуацыі, калі для дзяцей лепш, каб бацькі жылі асобна.
— Я заўсёды вучыла сыноў адказнасці, дысцыпліне, арганізаванасці, якія так важныя для прадстаўнікоў моцнага полу, — падкрэслівае Крысціна. — Жыццё пераканала мяне: з сынамі не трэба шмат казаць, трэба выхоўваць прыкладам. У нас у сям’і сакрэтны закон: калі нешта паабяцаў — выканай. Усе сыны абдумваюць дзеянні і ўчынкі, у зносінах адзін з адным выбіраюць і узважваюць словы. Да таго ж мужчынскія якасці фармуюцца не толькі ў сям’і, але і ў спартыўных секцыях. Усе мае сыны наведваюць іх.
У нейкі момант Крысціна ўсвядоміла: хлопчыкі не разумеюць, як ёй, жанчыне, фізічна і эмацыйна складана: зарабляць, весці бізнес-праекты, клапаціцца пра іх, займацца побытам. Ўсвядоміла і цвёрда вырашыла выправіць такое стаўленне. Сёння сыны ва ўсім дапамагаюць маме. Старэйшыя выдатна спраўляюцца з пральнай, посудамыйнай і нават швейнай машынамі. Бэн і Марк выдатна рыхтуюць і часцяком не толькі для сябе, а на ўсю сям’ю. Крысціна адказвае толькі за харчаванне малодшых, клапоцячыся, каб яно было рэгулярным, карысным, смачным. Ну і, вядома, яна прэм’ерствуе на кухні з нагоды святаў і нейкіх асаблівых выпадкаў.
У цяжкі для Крысціны пасляаперацыйны перыяд сыны ўзялі на сябе ўсе бытавыя абавязкі і вельмі пастараліся, каб мама не хвалявалася дарма і хутчэй ішла на папраўку.
Крысціна ведае, што такое адчай. Але яна навучылася яму супраціўляцца, дзейнічаць і ратаваць сябе. Як тая жаба, якая, патрапіўшы ў збан з малаком, узбівала яго лапкамі ў смятану і выкараскалася на волю.
— Я не раз знаходзіла выхад з сур’ёзных крызісаў, — адзначае Крысціна. — Калі бачу кагосьці ў стане тупіку, дэпрэсіі, заўсёды імкнуся дапамагчы. Часам дастаткова падказаць чалавеку, з чаго пачаць, каб ён паверыў у сябе, свае сілы і пастараўся змяніць жыццё да лепшага.
Крысціна лічыць сябе моцнай асобай. Але пры гэтым шануе жаноцкасць, даражыць жаночымі слабасцямі. Яна перакананая: менавіта ад яе залежыць цёплая атмасфера ў доме, і важна ўсяляк яе падтрымліваць. Мая гераіня не хавае, што саступіла б свае лідэрскія пазіцыі, Сустрэнь яна сталага, мудрага, кахаючага спадарожніка. Але такога пакуль няма. Затое побач шасцёра сыноў — яе надзея, апора і велізарная любоў. Ёй цалкам камфортна ў такім асяроддзі. Хоць для ўзмацнення жаночага «лобі» яна завяла ў доме двух котак — Карму і Фатум.
У віры паўсядзённых спраў Крысціна Каграманян імкнецца знаходзіць час і магчымасць радаваць і натхняць сябе: займацца спортам, сустракацца з сябрамі, наводзіць прыгажосць. Яна ведае: каб сыны раслі шчаслівымі, ёй самой важна быць такой — добразычлівай, прыгожай, паспяховай. Самай лепшай, як лічаць яе шасцёра хлапчукоў.
Вольга ПАКЛОНСКАЯ
Фота А. Дзервані і з сямейнага архіва К. Каграманян
Друкуецца ў часопісе «Алеся»
Набор на бюджэтныя месцы павялічыцца.
Колькі ж каштуе гэты важны кампанент здаровага рацыёну зараз?
Не выявіць ні секунды абыякавасці.
