Сёлетняя сітуацыя з вострымі кішэчнымі інфекцыямі палепшылася ў параўнанні з мінулымі гадамі, бо, улічваючы распаўсюджванне каранавіруса, людзі прыслухаліся да парад медыкаў і сталі часцей мыць рукі. Але перыяд летняй спёкі застаецца самым небяспечным — прадукты хутка псуюцца як пры няправільным захоўванні ў магазінах, так і дома. Як трэба праяўляць пільнасць у прадуктовых крамах і на ўласнай кухні, якую ежу ўзяць з сабой на пляж і што рабіць, калі болі ў страўніку і дыярэя здарыліся на дачы, расказала загадчык аддзела гігіены Рэспубліканскага цэнтра гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя Вія ШУКЕВІЧ.
Яна нагадала, што з-за пад'ёму ў летні перыяд тэмпературы паветра і вады ў вадаёмах ствараюцца аптымальныя ўмовы для развіцця ўзбуджальнікаў кішэчных інфекцый, у выніку чаго ўзрастае верагоднасць харчовых атручэнняў і вострых кішэчных інфекцый. Рызыка іх узнікнення таксама павялічваецца пры невыкананні правілаў прыгатавання ежы, тэмпературнага рэжыму пры захоўванні прадуктаў харчавання, асабліва тых, якія хутка псуюцца. Небяспеку нясуць і стравы, прыгатаваныя без цеплавой апрацоўкі, якія ўжываюцца ў халодным выглядзе.
Каб засцерагчы сябе і дзяцей ад захворвання, неабходна прытрымлівацца правілаў асабістай гігіены: мыць рукі з мылам пасля вяртання дадому з вуліцы, перад прыняццем ежы і пасля наведвання прыбіральні. Перад ужываннем старанна мыць агародніну, фрукты і ягады, для дзяцей малодшага ўзросту важна выкарыстоўваць пры гэтым пітную ці бутляваную ваду. Прадукты неабходна захоўваць у месцах, ахаваных ад насякомых, грызуноў і дамашніх жывёл. Пры транспарціроўцы прадуктаў трэба выкарыстоўваць чыстую ўпакоўку, а для прадуктаў, якія хутка псуюцца, — сумку-халадзільнік. Важна не набываць прадукты харчавання ў выпадковых асоб і ў месцах несанкцыянаванага гандлю.
Асаблівую ўвагу ў гарачыя летнія дні варта звяртаць на прадукты, якія хутка псуюцца. Гэта мясныя паўфабрыкаты, салаты, тварог, малако, кандытарскія вырабы. Пры набыцці такіх прадуктаў варта паглядзець тэрмін прыдатнасці і ўмовы захоўвання.
— Пры заканчэнні тэрміну прыдатнасці ці падазрэнні, што халадзільнае абсталяванне не працуе, прадукт набываць не трэба. Гэта адносіцца да ўсіх харчовых прадуктаў, але ў спёку найбольш уразлівай групай з'яўляюцца тыя тавары, што хутка псуюцца. Іх увогуле варта набываць толькі ў гандлёвых аб'ектах, аснашчаных халадзільным абсталяваннем. Не варта набываць замарожаныя прадукты (гэта адносіцца і да марожанага) у дэфармаванай упакоўцы з расплывістым змесцівам — хутчэй за ўсё, яны падвяргаліся размарожванню. У спякоту небяспечна набываць выпечку з мясной, гародніннай, сырнай начынкамі, чабурэкі, хачапуры, беляшы, булачкі з крэмам, пірожныя, калі для іх захоўвання не выкарыстоўваецца халадзільнае абсталяванне ці яно працуе неэфектыўна, — папярэджвае Вія Шукевіч.
Падчас прыгатавання ежы ў дамашніх умовах таксама неабходна прытрымлівацца шэрагу правілаў. Старанна мыць рукі перад прыгатаваннем і пасля кантакту з сырой прадукцыяй, выкарыстоўваць асобныя дошкі для сырой і гатовай ежы, старанна прамываць зяленіва, агародніну і фрукты, не гатаваць больш чым за суткі да ўжывання, у халадзільніку не змяшчаць на адну паліцу гатовыя і сырыя прадукты.
Дома пры захоўванні прадуктаў таксама неабходна прытрымлівацца ўстаноўленага для іх тэмпературнага рэжыму. Прыгатаваныя стравы, прызначаныя для часовага захоўвання, варта максімальна хутка астудзіць і прыбраць у халадзільнік. Важна памятаць, што на ўпакоўцы малочных і кісламалочных прадуктаў, сокаў, салатаў прамысловай вытворчасці ўказаны тэрмін прыдатнасці пры ўмовах захавання цэласнасці ўпакоўкі. Пры раскрыванні ўпакоўкі тэрмін прыдатнасці такіх прадуктаў, як правіла, істотна скарачаецца.
— Варта быць асцярожнымі з ранняй агароднінай і бахчавымі. Вытворцы з мэтай паскарэння выспявання прымяняюць хімічныя ўгнаенні. Важна не даваць такую агародніну і фрукты дзецям. Пры набыцці прадуктаў харчавання ў сумнеўнай сітуацыі варта ўдакладніць у прадаўца дакументы, якія пацвярджаюць якасць і бяспеку, — тлумачыць спецыяліст.
На адпачынку нельга ўжываць для пітных і харчовых мэт ваду з выпадковых крыніц, купацца можна толькі ў дазволеных для арганізаванага адпачынку месцах, прычым неабходна пазбягаць глытання вады. Пры наведванні іншых краін мэтазгодна абмежаваць ужыванне прадуктаў, не ўласцівых нашаму рацыёну. Калі штосьці ўсё ж хочацца пакаштаваць, то браць трэба невялікую порцыю, і пасачыць за рэакцыяй арганізма. Калі вы адчуваеце сябе нездаровымі — пакутуеце ад болю ў жываце, млоснасці, рвоты, дыярэі, — ні ў якім разе не займайцеся прыгатаваннем ежы для сябе і сям'і.
Пры першых сімптомах атручэння...
...варта звяртацца па медыцынскую дапамогу, бо ўніверсальнага лячэння няма. Нават калі вы знаходзіцеся на адпачынку ў вёсцы ці на дачным участку, варта збірацца і ехаць па медыцынскую дапамогу ці выклікаць «хуткую». У дамашняй аптэчцы, зразумела, важна мець такія прэпараты, як актываваны вугаль, сродкі супраць дыярэі. Але важна сачыць за самаадчуваннем і пры пагаршэнні стану звярнуцца па кваліфікаваную дапамогу. Напрыклад, калі ў вас паднялася тэмпература і пачалася дыярэя, гэта вельмі небяспечныя сімптомы, тут марнаваць час і займацца самалячэннем нельга, варта адразу звяртацца да медыкаў.
Ці тоіць небяспеку ў спякоту шашлык?
Пры набыцці замарынаванага прадукту варта звяртаць увагу на тэрмін прыдатнасці і тэмпературны рэжым захоўвання. Як правіла, усе халадзільнікі ў гандлёвых аб'ектах маюць тэрмометры. Тэмпература захоўвання — 4 (+-2) градусы. Звярніце ўвагу на ўпакоўку — калі парушана яе цэласнаць, прадукт браць не варта. Калі вы адкрылі ўпакоўку і вам не падабаецца пах, гатаваць такі прадукт ці есці без прыгатавання не трэба — толькі выкінуць. Калі маецца таварны чэк, то прадукт можна вярнуць, пры гэтым пакінуць запіс у кнізе прапаноў.
Што ўзяць на пляж?
Калі едзем на пляж, павінны ўсведамляць, ці зможам мы забяспечыць тэмпературны рэжым захоўвання тым жа бутэрбродам. Як правіла, гэта магчыма, толькі калі ў вас маецца халадзільнік ці сумка-халадзільнік. Тэмпература павінна быць 4 (+-2) градусы. У адваротным выпадку, бутэрброды варта браць толькі тады, калі іх мясны кампанент не патрабуе захавання тэмпературнага рэжыму. Лепш падыдуць фрукты і агародніна, хлебабулачныя вырабы без начынкі.
Алена КРАВЕЦ
Набор на бюджэтныя месцы павялічыцца.
Колькі ж каштуе гэты важны кампанент здаровага рацыёну зараз?
Не выявіць ні секунды абыякавасці.
