Многія сёння думаюць над пытаннем, як гадаваць дзяцей, як выхоўваць у іх актыўную жыццёвую пазіцыю і любоў да Бацькаўшчыны, як далучаць да здаровага спосабу жыцця.
На мой погляд, адказ тут просты: трэба развіваць краязнаўства. І тады, вывучаючы мінулае сваёй малой радзімы, дасягненні землякоў, кожны з падлеткаў знойдзе нешта сваё, што здзівіць і захопіць, што выкліча дадатковую цікавасць і стане стымулам да пэўнай дзейнасці.
Так адбылося і гэтым разам. Уражаныя поспехамі зборнай каманды Беларусі на ІІ Еўрапейскіх гульнях, краязнаўцы нашай школы захацелі як мага больш даведацца пра спорт на Дзятлаўшчыне. Ну цікава ж, што было ў яго вытоках, як развіваліся асобныя віды, хто канкрэтна дасягнуў найлепшых вынікаў...
Гэтая цікавасць вылілася ў рэалізацыю праекта «Cіtіus! Altіus! Fortіus!» («Хутчэй! Вышэй! Мацней!»), прысвечанага спартыўнай славе раёна, у стварэнне аднайменнага музея.
Як і варта было чакаць, пошук экспанатаў прывёў да знаёмства з многімі спартсменамі і вельмі цікавымі людзьмі. Адным з іх аказаўся таленавіты кіраўнік і ўвогуле цудоўны чалавек Сяргей Дзмітрыевіч Чудзілоўскі. Яму, кандыдату ў майстры спорту па лёгкай атлетыцы і мнагаборстве ГТА ў свой час у складзе зборнай давялося абараняць гонар Беларусі на многіх саюзных спаборніцтвах.
Але ж і цяпер Сяргей Дзмітрыевіч не развітаўся са спортам. Нягледзячы на занятасць (працуе дырэктарам Гальшанскага крухмальнага завода), ён адгукнуўся на запрашэнне наведаць школу і падчас сустрэчы вельмі шмат цікавага расказаў пра сябе, пра паездкі на спаборніцтвы і спартыўныя поспехі. Ён жа (што вельмі ўразіла школьнікаў) правёў з імі сапраўдны майстар-клас па выкананні пэўных фізічных практыкаванняў. А да ўсяго на развітанне Сяргей Дзмітрыевіч запрасіў вучняў на фестываль «Ашмянская пяцёрка», які, накшталт «Мінскага марафону», збірае прыхільнікаў актыўнага адпачынку і здаровага ладу жыцця.
Сустрэча з госцем праляцела як адна хвіліна, вучням хацелася працягу, таму яны аднадушна вырашылі ўзяць удзел у фестывалі.
А далей былі зборы, прыезд у Ашмяны, стартавы выстрал, пасля якога кожны з удзельнікаў забегу ў сваёй узроставай групе накіраваўся не толькі да фінішу, але і да перамогі над сваёй няўпэўненасцю, над сабой.
У выніку ўсе ўдзельнікі паспяхова ўзялі заяўленыя дыстанцыі. А Софія Ляпешка ва ўзроставай групе да 11 гадоў нават заваявала ганаровае першынство.
...Апроч таго, плануючы ўдзел у фестывалі «Ашмянская пяцёрка», нам хацелася пашырыць свае веды па гісторыі гэтага раёна. Таму ў маршрут мы ўключылі яшчэ два экскурсійныя аб'екты: аграсядзібу «Гіпіка» і руіны палацава-паркавага комплекса «Гальшанскі замак». І ніколькі не пашкадавалі аб гэтым, бо на першым з аб'ектаў нас сустрэла добразычлівая Алена Станіславаўна Юсель, дзякуючы якой вучні даведаліся аб спартыўнай конегадоўлі і яе развіцці ў Беларусі, атрымалі магчымасць падаглядаць коней — пакарміць, пагладзіць, запрэгчы і нават конна праехацца па манежы.
А ў час наведвання руін Гальшанскага замка дзеці з захапленнем паглыбіліся ў Сярэднявечча, пазнаёміліся з гісторыяй заснавання палаца, яго ўладальнікамі, з мясцовымі легендамі і паданнямі, якімі авеяны палац...
У выніку пасля прыезду ўсе выхадныя дні сацыяльныя сеткі і класныя чаты «закіпалі» ад абмену ўражаннямі ад убачанага і пачутага, ад таго, у чым пашчасціла паўдзельнічаць у час паездкі па Ашмяншчыне. Мы вельмі ўдзячныя Сяргею Дзмітрыевічу Чудзілоўскаму за запрашэнне на фестываль, што ў выніку падарыла ўсім вельмі цікавую і змястоўную экскурсію і так шмат незабыўных уражанняў.
Сяргей КАСКО, настаўнік
м. Дварэц, Дзятлаўскі раён.
Фота аўтара
Так ужо павялося, што людзі заўжды чакалі Пакроваў, рыхтаваліся да гэтага свята, помнілі, што на яго вада можа пакрыцца лёдам, а зямля — снегам, збіралі ўраджай, ладзілі кірмашы.
Вось і ў нашым дзіцячым садку адбыўся чарговы — Пакроўскі...
На яго быў запрошаны святар і вясёлыя скамарохі. Яны забаўлялі ўсіх сваімі жартамі, прымаўкамі ды прыказкамі, заахвочвалі да песень і танцаў, да ўдзелу ў розных конкурсах і гульнях. У выніку ў нас зноў атрымалася прыгожае свята!
А таму хацелася б пажадаць бацькам, педагогам, ды і ўсім людзям, каб бераглі, а калі трэба, то адраджалі традыцыі свайго народа, выхоўвалі дзяцей у пашане да іх.
Алеся МЕДЗВЯДЗЮК, выхавальніца ДУА «Крытышынскі дзіцячы сад»,
Іванаўскі раён.
У нядзелю Толік сабраўся да каханай. Ведаючы, што ў сям'і там мужчын няма, вырашыў набіць цану — паказаць сябе з найлепшага боку. З парога ветліва павітаўся з Галінай, з яе сястрой і бабуляй, прайшоў у залу.
— Асвойвайся тут. Я зараз, — сказала дзяўчына.
Хлопец паазіраўся, падышоў да магнітафона, нешта скруціў... Затым дастаў засцерагальнік з тэлевізара. Тым часам увайшла Галіна, паабяцала, што зараз будзем піць гарбату.
— А можна ўключыць магнітафон? — спытаў Анатоль.
Дзяўчына мігам шчоўкнула кнопкай і разгубілася: магнітафон чамусьці маўчаў.
— Нясі інструмент — усё што ў вас ёсць. Можа, удасца паправіць?
Зрабіць гэта аказалася зусім няцяжка.
Гаспадыня тым часам паспрабавала ўключыць тэлевізар і ўбачыла, што ён таксама «зламаўся».
— Што б вы без мяне рабілі? — уздыхнуў Толік і з «адной левай» паправіў паломку.
Галя была ў захапленні! З пяшчотай глянуўшы на госця, яна сказала:
— Мілы, я там пасцельнае замачыла. Ты ж памыеш?
... Калі ўлез у дугу, не кажы «не магу».
Раіса ХВІР,
г. Нясвіж.
Сёлетнім летам ды ў верасні-кастрычніку шмат было радасных сонечных дзён. Цяпер, як выглядае, яны ў мінулым: наступае сезон халадоў і дажджоў, доўгіх змрочных вечароў і такіх жа начэй... Праўда, гэта вось не для ўсіх, бо даўно заўважана, што восень і зіму горш пераносяць тыя, у каго няма цёплых успамінаў, хто не мае побач блізкіх людзей — добрых і шчырых, гатовых заўжды падзяліцца душэўным цяплом.
Вера Валянцінаўна Якаўлева (у дзявоцтве, дарэчы, Ліпень) як быццам нічым такім не адметная — адкрытая, сціплая, абаяльная...
Вырасла яна ў поўнай працавітай сям'і: бацька меў прафесію шафёра, маці — швачкі. Дзеці (а іх было чацвёра) змалку прывыкалі да работы, якой з часам толькі прыбаўлялася. Асабліва пасля таго, як у гады перабудовы, памятнай пустымі паліцамі крам, бацькі памянялі гарадскую кватэру з усімі выгодамі на звычайны сялянскі дом. Пры ім быў участак зямлі, а значыць — магчымасць вырашыць праблему хоць бы з садавінай-агароднінай... Вядома ж, прыклаўшы рукі.
У Веры яны былі не проста спрытнымі, але і досыць умелымі, бо апроч многага іншага яна вучылася ў маці шыць.
Не дзіва, што пасля школы і адпаведнага прафтэхвучылішча дзяўчына стала працаваць майстрам па пашыве лёгкага адзення ў Доме быту. Ёй падабалася работа, падабаўся калектыў...
Не за гарамі было і так званае шчасце ў асабістым жыцці: Вера выйшла замуж і гадоў праз колькі са сваім Рыгорам Цімафеевічам ужо гадавала дваіх сыноў.
А трохі пазней з'явіўся ў яе і новы, прычым вельмі няпросты, клопат — даглядаць ляжачую свякроў. Вось тады яна ўжо на сабе праверыла, што значыць круціцца, як вавёрка ў коле, бо сапраўды круцілася і ўсё роўна многага не паспявала. Баялася, што няўвагай можа пакрыўдзіць хворую, больш часу хацела аддаваць дзецям... Усё гэта падштурхнула напісаць заяву на звальненне.
...Але ж без работы гэта жанчына ніколі не была: хапала клопатаў дома, потым у СШ № 2, дзе яна 12 гадоў вяла ўрокі працоўнага навучання, і нарэшце ў Доме культуры, дзе Вера Валянцінаўна была касцюмерам і майстрам па пашыве касцюмаў для дзіцячага танцавальнага калектыву.
Работа ўсюды — дзе б ні працавала — была ёй знаёмая і любімая, для яе выканання заўсёды хапала ўмельства і, вядома ж, далікатнасці, такту ў зносінах з людзьмі.
Факт, што ў іх дом на вуліцы Азёрнай, яны па-ранейшаму заходзяць — пагаварыць, параіцца, папрасіць Веру Валянцінаўну нешта пашыць альбо падагнаць па фігуры... Гаспадыня — хоць здароўе даўно незайздроснае, часу вольнага не так ужо і шмат — стараецца не адмаўляць. Нават ведае, чаму. «У жыцці мне шчасціла на добрых людзей», — прызнаецца яна.
І гэта, напэўна ж, таму, што сама яна заўжды дзялілася дабрынёй.
Ніна БУРКО,
г. Беразіно.
Сёлета спаўняецца 30 гадоў з той пары, як у продажы з'явіўся беларускі адрыўны каляндар «Родны край». Праект гэты ажыццявіла выдавецтва «Беларусь». Яно ж з 1991-га года падрыхтавала 30 беларускамоўных досыць змястоўных «кніжачак». Самыя цікавыя былі календары, выпушчаныя ў 1990-х гадах. Наклад іх дасягаў 26 тысяч, цяпер, на жаль, у разы менш...
Аднак пры гэтым «Родны край» па-ранейшаму выходзіць (у кнігарнях, дарэчы, з'явіўся каляндар на 2022 год) і працягвае радаваць чытачоў. Аматары беларускай гісторыі і культуры па-ранейшаму знаходзяць там цікавыя звесткі пра жыццё і дзейнасць знакамітых асоб Беларусі: вучоных, пісьменнікаў, мастакоў, акцёраў... Аматары паэзіі чытаюць вершы беларускіх паэтаў, анекдоты і байкі. Значнае месца ў календары займалі і займаюць матэрыялы на тэмы выхавання дзяцей і медыцыны, спорту і турызму, прыроды і экалогіі, здаровага спосабу жыцця і правільнага харчавання, падабраныя з улікам даследаванняў вучоных і дактароў.
Карысныя будуць і шматлікія парады па вядзенні хатняй гаспадаркі, гатаванні страў нацыянальнай і сусветнай кухні.
Сяргей ЧЫГРЫН,
г. Слонім.
Амаль тысяча дзвесце чалавек збяруцца, каб вырашаць найважнейшыя пытанні развіцця краіны.
Расказаў першы намеснік старшыні Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Рэспублікі Беларусь Дзяніс Каржыцкі.
Як вакцыны выратоўваюць жыцці і чаго можа каштаваць іх ігнараванне?
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
