Адно з галоўных адрозненняў палаца ад сядзібы заключаецца ў тым, што ў першых арганізоўваліся рэгулярныя прыёмы гасцей і пышныя балі, у той час як сядзібы былі месцам больш спакойнага загараднага жыцця. На беларускіх землях гэтыя велічныя будынкі ў стылях барока і ракако разбуралі рэвалюцыі, мяцяжы, войны, ператварала пад свае патрэбы савецкая ўлада. Бывала, палацы прайгравалі ў карты гаспадары, але воляю лёсу яны дажылі да нашых дзён. Адны будынкі сустракаюць падарожнікаў абтынкаваным фасадам, іншыя шчаціняцца старымі цаглянымі сценамі. Але ўсе яны заслугоўваюць вашай увагі.
в. Свяцк у Гродзенскім раёне
Палацава-паркавы комплекс Свяцк пабудаваны ў XVIII ст. італьянскім архітэктарам Дэ Сака для вядомага графскага і дваранскага роду Валовічаў. Вакол палаца быў разбіты англійскі парк, пасаджаны сад, лес з грабамі, соснамі, клёнамі, уладкаваныя сажалкі, аранжарэя і пчальнік. У палацава-паркавы комплекс была ўключана капліца-пахавальня Валовічаў, якая знаходзілася непадалёк.
Старадаўні комплекс з сажалкамі і паркам мае стратэгічнае значэнне: міма яго праязджаюць бязвізавыя турысты па дарозе на Аўгустоўскі канал.
Будынак палаца ў асноўным захаваў першапачатковую планіроўку і вялікую частку знешняга дэкору да нашых дзён. З унутранага строя ацалелі каміны, аздабленне дзвярэй, часткова ляпніна. Пейзажны парк з чатырма сажалкамі і неагатычнай капліцай адбівае прыгажосць палаца, напаўняючы яго жывым дыханнем прыроды.
г. Гродна
Палац пабудаваны ў 1742-1752 гг. і спачатку належаў гродзенскаму земскаму пісару каралю Храптовічу. У другой палове XVIII стагоддзя новым уладальнікам будынка стаў гродзенскі стараста Антоній Тызенгаўз. Лічыцца помнікам архітэктуры эпохі класіцызму.
Большая частка двухпавярховага цаглянага, асіметрычнага ў плане, дома сыходзіць у глыбіню квартала, утвараючы ўнутраны двор. На Замкавую вуліцу выступае толькі адзін з карпусоў, прарэзаны ўязной аркай. Над ёй размешчаны гарадскі герб — алень святога Губерта, які пераскоквае праз плот.
З канца ХХ стагоддзя ў палацы размяшчаецца адзіны ў Беларусі Рэспубліканскі музей гісторыі рэлігіі. А ва ўнутраным дворыку былога палаца Храптовіча можна ўбачыць самую маленькую ў краіне скульптуру царкоўнага рэфарматара Васіля Цяпінскага.
г. Шчучын
Палац Друцкіх-Любецкіх быў пабудаваны ў канцы XIX ст. на месцы ранейшага палаца Сцыпіёна дэль Кампа па праекце віленскага архітэктара Тадэвуша Раствораўскага ў стылі класіцызму (іншыя гісторыкі архітэктуры сцвярджаюць, што архітэктарам меркавана быў Баніфацый Паўлоўскі). Ён пабудаваны ў паўночнай частцы горада. Праект палаца ў Шчучыне і паходзіць палаца Малы Трыанон на тэрыторыі Версаля — рэзідэнцыі французскіх каралёў. Будынкі маюць шмат падобнага і ў кампазіцыйнай пабудове і дэкаратыўных упрыгожаннях.
Цяпер адноўлены палац, размешчаны на беразе возера, безумоўна, з’яўляецца адной з візітных картак горада. У цяперашні час у яго будынку размяшчаецца ДУА «Шчучынскі палац творчасці дзяцей і моладзі».
Музейны пакой палаца мае тры экспазіцыі: «Салон князёў Друцкіх-Любецкіх», «Шчучын у кантэксце сусветнай гісторыі», «Шчучын — горад авіятараў».
г. Дзятлава
Гісторыя палаца звязана з сям’ёй пісьменніка, паэта, гісторыка, дзяржаўнага дзеяча ВКЛ, князя Святой Рымскай імперыі Ульрыка Крыштафа Радзівіла. Менавіта яго бацька, Мікалай Фаўстын Радзівіл, пачаў будаўніцтва палаца ў Дзятлаве на месцы спаленага драўлянага замка шведамі, якое завяршылася ў 1751 годзе.
Першапачаткова Дзятлаўскі палацавы ансамбль уяўляў сабой комплекс, у які ўваходзілі таксама малыя архітэктурныя формы (павільёны, масткі, скульптуры), размешчаныя ў пейзажным парку ля ракі Дзятлаўкі. З гадамі знешняе аблічча палаца Радзівілаў моцна спрасцілася. Сёння ён мае плоскі дах, а між тым на малюнку Напалеона Орды, датаваным 1860-1870 гадамі, палац упрыгожаны двума бакавымі трохяруснымі вежкамі з шатровымі завяршэннямі і высокім вальмавым дахам. Фасады будынка і дагэтуль захавалі дэкаратыўныя элементы позняга барока.
Былы палац неаднаразова выстаўляўся на продаж, але пакуль жадаючых выратаваць гістарычную спадчыну не было. Застаецца спадзявацца, што з часам гэты лот знойдзе сваіх пакупнікоў.
аг. Жамыслаўль у Іўеўскім раёне
Маёнтак у мястэчку Жамыслаўль дастаўся роду Умястоўскіх у 1805 годзе. У 1863-м Юзэфа Умястоўская вырашыла ўзвесці тут палацава-паркавы комплекс. Рэзідэнцыя павінна была стаць паменшанай копіяй каралеўскага палаца Лазенкі ў Варшаве.
На даху палаца, узведзенага ў класічным стылі, размяшчалася пляцоўка для шпацыраў. Інтэр’еры будынка таксама цалкам паўтаралі Лазенкі. А вакол сядзібы па ўзоры Варшаўскай рэзідэнцыі быў разбіты парк плошчай у сем гектараў.
Палац не пацярпеў і падчас Другой сусветнай вайны, але пасля яе тут размяшчаліся пошта, клуб, кіраўніцтва калгаса. З 2006 года будынак пуставаў і хутка руйнаваўся. У 2015-м, калі палац ужо пяты раз быў выстаўлены на аўкцыён, яго набыў іарданскі бізнесмен з мэтай пабудаваць тут гатэль і рэстаран ды зрабіць з гэтага месца папулярны турыстычны аб’ект.
Аліса СКІБА
Фота: planetabelarus.by
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».